Rishi
Het concept rishi is een Sanskriet term ( ऋषि of ṛṣi) die wordt gebruikt om een visionair denker of ziener mee aan te duiden. Het geldt tenslotte ook als een titel zoals maharishi: grote ziener, of iemand die grote verbanden ziet, of gewoon 'het groot ziet'.
Oorspronkelijk gaat het om mensen met een hogere ontwikkeling qua bewustzijn en denkvermogen, die tot ruimere inzichten in staat zijn dan de doorsnee. Zij worden om die inzichten dan ook vaak geprezen en opgezocht om anderen te onderrichten als leermeester of guru, ofschoon de meesten daar niet in toestemmen. Maar ze komen soms ook samen om elkaars inzichten te delen en te toetsen zoals bijvoorbeeld in de filosofische school van Shankara.
Het object van beschouwing is telkens hogere kennis en wijsheid: Inzicht in de diepere aard der dingen, de samenhang (samhita), oorsprong, verloop en bestemming van de schepping in al haar fasen en in al haar spirituele en materiële aspecten.
Vele rishi's trokken zich terug uit de tumultueuze samenleving om in het woud in eenzaamheid en rust te mediteren, tot bezinning en tot zichzelf te komen. Het zijn ongetwijfeld beelddenkers, die stilte nodig hebben om hun diepere visies tot stand te laten komen. Sommigen worden beschouwd een dusdanig verfijnd gehoor te hebben (Shruti) dat zij de hymnen van de Veda rechtstreeks uit de allerhoogste zijnsgrond, het brahman zelf, kunnen opnemen.
[bewerk] Vedische traditie
In de Veda's duidt het woord rishi vooral op een recitant van de heilige hymnen, een geïnspireerd dichter of wijze, of iemand die alleen of samen met anderen de goddelijke machten (Deva's) oproept door rytmische spraak of zang met sacraal karakter.
Het verwijst vooral naar de auteurs van de hymnen van de Rigveda, zoals Kutsa, Atri, Rebha, Agastya, Kushika, Vasishtha, Vyashva. Latere generaties beschouwden de rishi's als patriarchale wijzen of heiligen met dezelfde positie in India en hetzelfde gezag als dat van helden en patriarchen in andere landen. Ze vertegenwoordigen een bijzondere klasse van wezens in het vroege mythische systeem, als onderscheiden van Asura's, Deva's en sterfelijke mensen.
Zeven Rishi's (de Saptarshi) worden vaak vernoemd in de Brahamana's en latere werken als typische vertegenwoordigers van de aard en de geest van de pre-historische mythische periode. In de Shatapatha Brahmana 14.5.2.6, zijn hun namen Gotama, Bharadvaja, Vishvamitra, Jamadagni, Vasishtha, Kashyapa, en Atri. In de Mahabharata 12, daarentegen, Marici, Atri, Angiras, Pulaha, Kratu, Pulastya en Vasishtha.
[bewerk] Categorieën van Rishi's
Na de Saptarshi die, luidens de Atharva Veda, door hun offer de wereld hebben vorm gegeven, zijn er in dalende lijn van afstamming ter bijkomende classificatie van wijzen:
- Brahmarshi, op wie rechtstreeks vanuit het brahman wordt beroep gedaan, de hoogste Brahmanen die het Brahmanisme hebben in stand geroepen en de voorvaderen van de brahamenfamilies zijn
- Devarshi, die door hun doorgedreven ascese (tapas) zowat het stadium van de Deva's hebben bereikt
- Maharshi, de grote zieners
- Rajarshi, de koningen die door hun volgehouden ascese rishi's zijn geworden.
In de Vedische astronomie, vormen de Saptarshi de constellatie Ursa Maior (bv. RV 10.82.2; AV. 60.40.1. Metaforisch kan de Saptarshi de zeven zintuigen of de zeven vitale ruimten of schillen van het lichaam betekenen.
