Robot
Een robot is een machine, tot nu toe door de mens gemaakt, die beschikt over een stoffelijke vorm ('lichaam') en een beslissingsmodel (programma). Dit beslissingsmodel kent nagenoeg altijd een structuur van perceptie en daarop volgende reactie. De robotica is de tak van de wetenschap die zich met het ontwikkelen en bestuderen van robots bezighoudt.
Inhoud |
[bewerk] Oorsprong
Het woord 'robot' werd voor het eerst gebruikt door de Tsjechische schrijver Karel Čapek in zijn toneelstuk R.U.R. (Rossum's Universal Robots) (1920), en is afgeleid van het Tsjechische woord robota[1] (dat "werk" betekent). In een ingezonden brief in Lidové Noviny (een Tsjechisch dagblad) in 1933 vertelt Karel Čapek dat het woord door zijn broer Josef is verzonnen[2].
De meeste mensen kennen robots echter uit de sciencefiction, zoals de boeken van Karel Čapek en Isaac Asimov, en films als Robocop (van Paul Verhoeven), A.I. (van Steven Spielberg) of de bekende Star Wars-cyclus. Vaak hebben deze robots een lichaam dat lijkt op dat van een mens (al dan niet gemaakt uit metaal), en een vergaande vorm van kunstmatige intelligentie als beslissingsmodel. Dergelijke robots die op mensen lijken, worden androïden genoemd.
[bewerk] Definitie
Een robot is een programmeerbare machine, die meerdere, verschillende taken uit kan voeren. Hierin verschilt het van een numerieke machine, die is geprogrammeerd voor een taak. In de praktijk betekent het dat een robot voor verschillende producten kan worden ingezet, waar een een numerieke machine slechts een (deels variabele) taak kan uitvoeren. Een robot kan vaak zelf van grijper wisselen, om zijn verschillende taken uit te voeren.
[bewerk] Toepassingen
Momenteel worden robots vooral gebruikt op productielijnen in de industrie. Het aantal industriële robots (dus vast bevestigd aan de grond) is volgens de jaarlijkse tellingen van de Verenigde Naties in 2005 uitgekomen boven de 1 miljoen.
De Amerikaanse defensie-industrie ontwikkelt in hoog tempo zowel varende, rijdende als vliegende robots en organiseert voor rijdende de jaarlijkse DARPA Grand Challenge.
De ruimtevaart is al in hoge mate gerobotiseerd, gezien de kostenbesparing die dat oplevert. De sondes die naar de planeten en manen van het zonnestelsel zijn gestuurd zijn in principe geavanceerde robots die zelfstandig allerlei waarnemingen verrichten, dit i.v.m. de te grote afstand tot de Aarde om direct bestuurd te kunnen worden.
Huishoudelijke robots vormen een zeer snel groeiende groep, die vooral benut zullen worden bij de ouderenzorg en de beveiliging.
Een robotarm met grijper of gereedschap dient te worden onderscheiden van een manipulator. Een van de bekendste toepassingen zijn lasrobots in bijvoorbeeld de autoindustrie. Met een lasnaad-volgsysteem kan de robot zelfstandig lassen.
[bewerk] Grijpers
Voor verschillende taken bestaan er verschillende grijpers voor robots. Sommige hebben drie of meer vingers om iets te kunnen oppakken, anderen een schroevendraaier of een pons. De mechanische aandrijving wordt verzorgd door kleine elektromotoren of perslucht.
[bewerk] Actuele ontwikkelingen en de toekomst
In combinatie met artificiële intelligentie oftewel 'AI', of ook wel een vorm van een zelflerend expertprogramma kan een robot in theorie een zich voortdurend uitbreidende zelfstandigheid krijgen, die ver uitgaat boven wat nu praktisch te verwezenlijken is.
Daarnaast worden er in hoog tempo nanorobots ontwikkeld, die klein genoeg zijn om bijvoorbeeld in de menselijke bloedbaan te functioneren. De verder ontwikkelde mogelijkheden van de automatische piloot hebben geleid tot de bouw van al weer enkele series robotvliegtuigen, die bijvoorbeeld vooral door de Amerikanen in Iraq ingezet worden, zoals de Raven en de Predator.
De grootste robotproducenten zijn de Japanners (Kuka, Epson), gevolgd door het Zweeds-Zwitserse industriële concern ABB en het Amerikaanse General Electric. De Koreaanse productie is sterk in opkomst.
Volgens sommige wetenschappers zullen, door de exponentiele groei van computercapaciteit, robots omstreeks 2030 in staat zijn zelf volledig zelfstandig de ontwikkeling, productie en het beheer van robots ter hand te nemen. Zie verder Hans Moravec en Ray Kurzweil.
[bewerk] Bots
Onder robot wordt ook een computerprogramma verstaan dat automatisch (intelligente) taken verricht. Als zodanig wordt het vaak afgekort tot bot.
Op Wikipedia zijn ook enkele bots actief (lijst) die helpen bij saaie klusjes.
[bewerk] Voetnoten
- ↑ Het Tsjechische woord "robota" heeft een historische betekenis als de verplichte, onbetaalde arbeid van een horige voor zijn heer in de tijd van het feodalisme. Tegenwoordig wordt het woord ook gebruikt in de zin van zwaar werk of vervelend of verplicht werk. Het woord "robotník" (wat door bijvoorbeeld P.B. Scott als stam wordt genoemd in 1983: 10 - The Robotics Revolution. Oxford/New York) is afgeleid van de historische betekenis van "robota": iemand die verplicht is tot "robota". Het Tsjechische woord voor "slaaf" is "otrok".
Veel slavische talen kennen een woord dat verwant is aan "robota" en dat "werk" betekent, bijvoorbeeld het Russische 'rabotatj' (werken) en het Slowaakse 'robiť' (werken, doen, maken). - ↑ De oorspronkelijke tekst van deze brief is te vinden op http://capek.misto.cz/robot.html. Zie http://capek.misto.cz/english/robot.html voor een Engelse vertaling van deze brief.
