Septuagint
Septuagint of Septuaginta (Lat. = zeventig), vaak afgekort tot LXX (= 70 in Romeinse cijfers), is de naam voor de Griekse vertaling van de Tenach (onder christenen beter bekend als "Oude Testament") die tussen circa 250 v. Chr. en 100 v. Chr. werd gemaakt. Volgens de legende gebeurde dit door 70 of 72 vertalers die hoewel onafhankelijk werkend op miraculeuze wijze toch allen dezelfde vertaling maakten. Dit werd uitgelegd als een teken van goedkeuring door God van deze Grieks/Hebreeuwse vertaling. In eerste instantie was deze vertaling ten behoeve van de grote groep Griekstalige joden in Egypte. Deze spraken namelijk niet meer Hebreeuws als moedertaal. Volgens de Brief van Aristeas wilde bovendien de Hellenistische koning van Egypte Ptolemeus II Philadelphos een vertaling voor zijn groeiende bibliotheek, maar de meeste historici staan hier sceptisch tegenover. Voor de christenen is de LXX van grote betekenis geweest bij hun zendingswerk. De meeste bekeerlingen in de eerste eeuwen waren namelijk Griekstalig en deze hadden met de LXX direct een vertaling van het OT bij de hand. Het belang van de LXX blijkt verder uit het feit dat veel citaten in de nieuw testamentische brieven en de evangelien uit het Griekse OT volgens de LXX zijn en niet uit de masoretische Hebreeuwse tekst. Zo zijn in het Bijbelboek Mattheus alle aanhalingen uit het Oude Testament uit de Griekse LXX genomen en niet rechtstreeks uit het Hebreeuws.
[bewerk] Oorsprong en betrouwbaarheid
Vroegere tekstcritici veronderstelden dat de LXX een vertaling van de Masoretische tekst (MT) was. Door nieuwe tekstvondsten gaat men er nu van uit dat de LXX en de hedendaagse MT beiden vertalingen zijn van een nog oudere inmiddels verloren gegane Hebreeuwse versie ook wel genaamd de Vorlage. Bij een vergelijking met de eveneens zeer oude Samaritaanse Torah (ST) komt men ook tot deze conclusie. Vaak lijken de Samaritaanse Torah en LXX meer op elkaar dan op de MT. Ook heeft de MT bij verschillende boeken meer uitweidingen dan de LXX en de ST. Dit kan er op wijzen dat de LXX eerder een vaste vorm verkreeg dan de MT en dus van een oudere bron uitgaat dan de MT.
De LXX was gedurende het Hellenisme en de eerste eeuwen van het christendom de belangrijkste en meest gebruikte bijbelvertaling, ook bij de joden. Bij de joden verdween langzaam het gebruik na het jaar 100 als reactie op het gebruik van de LXX in de christelijke kerk. Ook kwam toen de Masoretische tekst definitief tot stand en werd voortaan gestandaardiseerd overgeschreven voor de Joodse traditie tot op de huidige dag. Na 300 kwamen er ook andere vertalingen zoals de Latijnse Vulgata in gebruik voor nieuwe niet-Grieks sprekende christenen. Tegenwoordig is de LXX alleen nog de standaardtekst voor de Grieks Orthodoxe kerk. Nieuwe Bijbelvertalingen van het OT maken meestal gebruik van de Masoretische grondtekst en niet meer van de LXX.
Overigens zijn de echt belangrijke verschillen tussen deze verschillende vertalingen in aantal gering en hebben meestal betrekking op getallen of volgorde van verzen. In het Hebreeuws, Aramees en Grieks worden voor getallen lettertekens gebruikt en een kleine verschrijving kan dan een heel ander getal opleveren. De belangrijke dogmatische punten van het OT zijn in alle vertalingen vrijwel hetzelfde.
[bewerk] De boeken van de Septuagint
| ΓΕΝΕΣΙΣ | Genesis |
| ΕΞΟΔΟΣ | Exodus |
| ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ | Leviticus |
| ΑΡΙΘΜΟΙ | Numeri |
| ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ | Deuteronomium |
| ΙΗΣΟΥΣ ΝΑΥΗ | Jozua, de zoon van Nun |
| ΚΡΙΤΑΙ | Richteren |
| ΡΟΥΘ | Ruth |
| ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Α´ | koningen I. (1 Samuel) |
| ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Β´ | Koningen II. (2 Samuel) |
| ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Γ´ | Koningen III. (1 Koningen) |
| ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Δ´ | Koningen IV. (2 Koningen) |
| ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ Α´ | Weglatingen I. (1 Kronieken) |
| ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ Β´ | Weglatingen II. (2 Kronieken) |
| ΕΣΔΡΑΣ Α´ | 3 Ezra |
| ΕΣΔΡΑΣ Β´, ΝΕΕΜΙΑΣ | Ezra en Nehemia |
| ΤΩΒΙΤ | Tobit |
| ΙΟΥΔΙΘ | Judith |
| ΕΣΘΗΡ | Esther |
| ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α´ | 1 Makkabeeën |
| ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Β´ | 2 Makkabeeën |
| ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Γ´ | 3 Makkabeeën (slechts in de Orthodoxe Kerk gebruikt) |
| ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Δ´ | 4 Makkabeeën (vaak genegeerd of als een appendix gedrukt in de Orthodoxe Kerk) |
| ΨΑΛΜΟΙ | Psalmen (inclusief Psalm 151. De LXX nummering van de Psalmen is daarom iets anders dan bij de Masoretische Psalmen) |
| ΙΩΒ | Job |
| ΩΔΑΙ | Odes (Het gebed van Manasse) (vaak niet opgenomen in de Orthodoxe kerk) |
| ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ | Spreuken |
| ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ | Prediker |
| ΑΣΜΑ | Het lied van Salomon (Hooglied) |
| ΣΟΦΙΑ ΣΑΛΩΜΩΝ | De wijsheid van Salomo |
| ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ | De wijsheid van Jezus Sirach (Ecclesiasticus) |
| ΩΣΗΕ | Hosea |
| ΑΜΩΣ | Amos |
| ΜΙΧΑΙΑΣ | Micha |
| ΙΩΗΛ | Joël |
| ΟΒΔΙΟΥ | Obadja |
| ΙΩΝΑΣ | Jona |
| ΝΑΟΥΜ | Nahum |
| ΑΜΒΑΚΟΥΜ | Habakuk |
| ΣΟΦΟΝΙΑΣ | Zefanja |
| ΑΓΓΑΙΟΣ | Haggai |
| ΖΑΧΑΡΙΑΣ | Zacharia |
| ΜΑΛΑΧΙΑΣ | Maleachi |
| ΗΣΑΙΑΣ | Jesaja |
| ΙΕΡΕΜΙΑΣ | Jeremia |
| ΒΑΡΟΥΧ | Baruch |
| ΘΡΗΝΟΙ | Klaagliederen van Jeremia |
| ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΙΕΡΕΜΙΟΥ | Brief van Jeremia |
| ΙΕΖΕΚΙΗΛ | Ezechiël |
| ΣΩΣΑΝΝΑ | Susanna (een van de Toevoegingen bij Daniël) |
| ΔΑΝΙΗΛ (met ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΠΑΙΔΩΝ ΑΙΝΕΣΙΣ) | Daniel (Met het gebed van Azariah en het lied van de drie jonge mannen, een van de Toevoegingen bij Daniël) |
| ΒΗΛ ΚΑΙ ΔΡΑΚΩΝ | Bel en de Draak (een van de Toevoegingen bij Daniël) |
