Stadskanaal (plaats)
|
||
| Gemeente | Stadskanaal (gemeente) | |
| Stadsdeel | ||
| District | {{{district}}} | |
| Coördinaten | ||
| Coördinaten | {{{coördinaten}}} | |
| Oppervlakte | ||
| - Land | {{{opp land}}} km² | |
| - Water | {{{opp water}}} km² | |
| Inwoners | ruim 20.000 | |
| Dichtheid | ||
| Postcode | {{{postcode}}} | |
| Website | ||
Stadskanaal (Gronings: Knoal) is een plaats in de gelijknamige gemeente in de provincie Groningen (Nederland). Het heeft anno 2006 ruim 20.000 inwoners. Het is een kleine tien kilometer lang lint langs het gelijknamige kanaal. De plaats is ontstaan als veenkolonie en uitgegroeid tot een regionaal centrum.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
In 1765 nemen de burgemeester en de raad van de stad Groningen het besluit om het Stadskanaal te graven. De naam betekent dus letterlijk "kanaal van de Stad (Groningen)". In 1815 was het kanaal al aangelegd tot de plaats waar tegenwoordig de watertoren van Stadskanaal staat en in 1856 werd ter Apel bereikt. Langs het kanaal kwam steeds meer bebouwing en zodoende ontstond er een lintdorp. Ook kwam er industrie waaronder twee aardappelmeelfabrieken , de coöperatieve "De Twee Provinciën" en een fabriek van W.A. Scholten aan het Stadskanaal ten noorden van het Pekelderdiep. Deze laatste draaide voor het laatste een campagne in 1930-1931. Langs het Stadskanaal waren diverse scheepswerven te vinden.
Na de Tweede Wereldoorlog groeide Stadskanaal sterk. Voornaamste oorzaak hiervan was de komst van Philips naar het dorp. Philips stelde hierbij enige eisen aan het gemeentebestuur. Zo moest er onder andere een schouwburg in Stadskanaal komen en een openbare bibliotheek. Hierdoor groeide Stadskanaal uit tot de op een na grootste gemeente van de provincie na de stad Groningen.
Zelf heeft Philips lange tijd een eigen vliegveld bij Stadskanaal gehad. Dit vliegveld ligt bij Vledderveen en is nu in gebruik als vliegveld voor ultralichte vliegtuigen. In 2004 maakt Philips bekend haar laatste vestiging in Stadskanaal te sluiten. LG Philips in Stadskanaal met zestig werknemers bleef wel open. Dit bedrijf is voor 45 procent in handen van Philips. Deze firma sloot de fabriek in 2006.
[bewerk] Woonwijken
[bewerk] Stadskanaal-Noord
Dit is het noordelijkste gedeelte van Stadskanaal. De meeste woningen hier liggen aan het kanaal. Vlakbij deze wijk ligt ook het Refaja Ziekenhuis. Vanuit deze wijk zijn plaatsen als Wildervank en Hoogezand het snelst bereikbaar.
[bewerk] Parkwijk
Dit is een wijk die geheel aan de westzijde van Stadskanaal ligt. Dit is de oudste wijk van Stadskanaal. De woningen zijn heel verschillend. Er zijn rijtjeswoningen, maar ook vrijstaande huizen. In deze wijk ligt ook een groot park, het Julianapark. Deze wijk ligt tegenover het centrum, aan de andere kant van het Stadskanaal.
[bewerk] Centrum
In het centrum van Stadskanaal zijn er ook woongelegenheden. Dit zijn meestal flats, appartementen of woningen boven winkels. Vanuit hier is het centrum dus het snelst bereikbaar.
[bewerk] Waterland
Dit is de nieuwste wijk van Stadskanaal. Hier staan veel luxe huizen, variërend van twee-onder-één-kap tot vrijstaande villa. Deze wijk ligt niet ver van het ziekenhuis en ook niet ver van het centrum. De N366 en de N378 zijn goed bereikbaar vanuit deze wijk.
[bewerk] Maarswold
Deze wijk ligt aan de rand van het centrum. Hier staan veel rijtjeswoningen, twee-onder-één-kap woningen en bungalows. Ook bejaardenwoningen staan in deze wijk. Deze wijk ligt tussen het centrum en Maarsveld in.
[bewerk] Maarsstee
Deze wijk is opgezet in het midden van de jaren '50 tijdens de bouw van een Philips fabriek, ook in Stadskanaal. In de straten, die genoemd zijn naar provincies, landen en continenten, staan veel rijtjeswoningen en kleine flats. Deze wijk ligt tussen het centrum en het Pagedal in en staat voor het busstation waardoor het goed bereikbaar is met het openbaar vervoer. De wijk heeft ook een klein eigen centrum met een kroeg, kapper en drogist. Aan de Vlaanderenlaan bevindt zich het uitvaartcentrum "Maarsstee".
[bewerk] Maarsveld
Dit is een heel gemengde wijk. Er staan twee grote flats en heel veel rijtjeswoningen en twee-onder-één-kap woningen. Onstwedde en de N366 zijn vanuit deze wijk goed te bereiken. Er is ook een eigen centrum te vinden met een supermarkt, apotheek en een chinees restaurant.
[bewerk] Recreatiegebied Pagedal
In deze "wijk" is een groot overdekt sportcentrum met een subtropisch zwembad, tennisbanen enz. Ook is er een grote zwemplas en een grote bos-weilanden combinatie waar gelopen en gefietst kan worden. Verderop zijn er nog een manege en een hertenkamp aanwezig.
[bewerk] De Hagen
Dit is een wijk waar twee-onder-één-kap woningen en rijtjeswoningen staan. Het is een wijk die tussen het centrum en de Vogelwijk in ligt. Het is een kindvriendelijke wijk.
[bewerk] Vogelwijk
Dit is een zeer kindvriendelijke wijk, met veel twee-onder-één-kap woningen en vrijstaande woningen. In het "Horsten" gedeelte zijn er meer vrijstaande woningen, terwijl er in het "Hofjes" gedeelte meer twee-onder-één-kap woningen zijn. Het is een rustige wijk waar redelijk veel natuur is.
[bewerk] De Borgen
Deze wijk bestaat vrijwel alleen uit vrijstaande woningen. Het is een zeer rustige wijk, grenzend aan het Pagedal. Er is redelijk veel natuur in deze wijk. De N374 en de N366 zijn goed te bereiken. Het ligt aan de oostzijde van Stadskanaal. Het is een redelijk kindvriendelijke wijk.
[bewerk] Bedrijventerrein Dideldom en Bedrijventerrein Gedempte Vleddermond
Dit zijn de twee grote industrieterreinen van Stadskanaal. Er is wel woongelegenheid, maar er zijn meestal toch grote bedrijven gevestigd en doe-het-zelf-zaken. Het vliegveld in Vledderveen is vanuit hier goed te bereiken.
[bewerk] Voorzieningen
In Stadskanaal zijn diverse scholengemeenschappen voor het voortgezet onderwijs aanwezig zoals het pc-rk Ubbo Emmius College (vmbo-tl, havo, vwo), het Noorderpoort College (vmbo-kbl,bbl, mbo) en het Comenius College (vmbo-tl, havo, vwo). De laatste twee scholen zijn beide onderdeel van het ROC Noorderpoort College. Ook heeft de plaats een regionaal ziekenhuis: het Refaja Ziekenhuis. Er is een groot aantal sportverenigingen, een manege en een overdekt zwembad gelegen in het Pagedal, een groot park met onder meer een spartelvijver. Dit park is middels een rode tuibrug (De Rode Loper) voor fietsers en voetgangers, die het A.G. Wildervanckkanaal en de N366 overspant verbonden met het Vledderbos. In het centrum zijn een schouwburg (het Theater Geert Teis), een servicebioscoop (Smoky), het gemeentehuis, heel veel parkeerplaatsen (overal gratis parkeren) die aan een vaste route liggen (de Pleinlijn), veel winkelstraten en een paar pleinen waaraan winkels liggen aanwezig. Ook is er een groot overdekt winkelcentrum en is er elke zaterdag een grote markt. In hetzelfde gebouw als dat van het Theater Geert Teis bevindt zich de openbare bibliotheek.
Daarnaast zijn er diverse welzijnsvoorzieningen, zoals het buurthuis 'de Trekschuit' (in Parkwijk), het jongerencentrum 'de Kwinne' en de welzijnsvoorziening voor ouderen 'de Spont' (in het centrum) en de accommodatie voor sociaal cultureel werk "het Kompas" (in Maarsveld). Deze voorzieningen worden geëxploiteerd door de Stichting Welstad, waarvan het hoofkantoor zich eveneens in de wijk Maarsveld bevindt.
[bewerk] Verbindingen
Het Stadskanaal was eind negentiende eeuw één van de drukst bevaren scheepvaartroutes, tegenwoordig wordt het voornamelijk gebruikt door de pleziervaart. Stadskanaal ligt aan de N366, de N374 en de N378, terwijl op enige kilometers afstand de N33 en de N34 liggen. Ook de in Duitsland gelegen en reeds voltooide A31 (Autobahn 31) is een belangrijke (vakantie)route richting het Duitse Ruhrgebied en verdere bestemmingen richting het zuiden.
[bewerk] Openbaar Vervoer
De eerste railverbinding kreeg Stadskanaal in 1881 toen de Eerste Groninger Tramway-Maatschappij haar paardentramlijn van Zuidbroek via Veendam naar Wildervank verlengde naar Stadskanaal. Deze lijn werd in 1894 verder naar het zuiden verlengd tot aan Valthermond. In 1895 volgde de doortrekking naar naar Ter Apel
Op 15 juni 1905 opende de Noordooster Locaalspoorweg-Maatschappij (NOLS) de lijn Assen - Stadskanaal. Deze maatschappij opende later dat jaar het traject Coevorden - Gasselternijveen van de lijn naar Zwolle, waar de treinen doorreden naar Stadskanaal. In 1910 werd de lijn tussen Stadskanaal en Zuidbroek geopend die door liep naar Delfzijl.
De paardentramlijn van de EGTM kwam in grote problemen na de opening van deze spoorlijnen en het gedeelte tussen Zuidbroek en Stadskanaal werd in 1914 opgeheven. Het gedeelte tussen Stadskanaal en Ter Apel is nog tot in de jaren twintig van de twintigste eeuw geëxploiteerd.
De N.V. Gronings-Drentsche Spoorwegmaatschappij Stadskanaal-Ter Apel-Rijksgrens (STAR) opende in 1924 haar lijn naar Ter Apel met het doel de grens over te gaan, dat is er echter nooit van gekomen. In 1935 werd het personenvervoer op deze lijn beëindigd. In 1938 werd de lijn tussen Stadskanaal en Emmen opgeheven. Hetzelfde lot wachtte de lijntussen Stadskanaal en Assen in 1947. In 1953 werd het personenvervoer tussen Zuidbroek en Stadskanaal beëindigd. Het goederenvervoer tussen Musselkanaal en Veendam werd begin jaren negentig stopgezet. Een dreigende opbraak van deze lijn kon worden voorkomen door de Stichting Stadskanaal Rail (STAR) die van de lijn een museumspoorlijn maakte.
Stadskanaal is een regionaal knooppunt voor het openbaar vervoer, waar de volgende buslijnen samenkomen:
- lijn 14 naar Alteveer-Onstwedde-Vlagtwedde-Winschoten
- lijn 15 naar Musselkanaal-Tweede Exloërmond-Valthermond-Weerdinge-Emmen
- lijn 24 naar Nieuw-Buinen-Buinerveen-Buinen-Borger-Rolde-Assen
- lijn 28 naar Gasselternijveenschemond-Gasselternijveen-Gasselte-Gieten-Eext-Rolde-Assen
- lijn 73 naar Bareveld-Veendam (Overstappen op lijn 10)-Hoogezand-Groningen en naar Musselkanaal-Ter Apel-Nieuw-Weerdige-Weerdinge-Emmen
- lijn 74 naar Veendam-Zuidbroek (alleen 's morgens)
- lijn 75 naar Pekela-Winschoten
- lijn 77 naar Musselkanaal-Valthermond-Valthe-Klijndijk-Emmen
- lijn 673 naar Gasselternijveen-Gasselte-Gieten-Annen-Groningen (sneldienst, scholierenlijn)
- Q-liner 302 naar Gasselternijveen-Gasselte-Gieten-Groningen (sneldienst)
- buurtbus 92 naar Mussel-Kopstukken-Sellingen
- buurtbus 94 naar Drouwenermond-Drouwenerveen-Gasselternijveen-Gieterveen-Gieten
[bewerk] Geboren in Stadskanaal
- Gerhard Willem Spitzen (Geert Teis Pzn) (13 november 1864), dichter en schrijver
- Izaak Herman Reijnders (ook: Reynders) (27 maart 1879), generaal (Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht)
- Cornelis Dopper (7 februari 1870), dirigent en componist
- Gertie Evenhuis (4 maart 1927), Nederlands schrijfster († 2005)
- Henk Wijngaard (13 juni 1946), Nederlands zanger
- Frank van Etten (10 februari 1982), Nederlands zanger
