Sunyata
|
| Concepten |
| Geschiedenis |
| Stromingen |
| Geschriften |
| Personen |
| Tempels |
| Devotie |
| Per land |
| Termen |
| Van A tot Z |
|
|
|---|
Sunyata (Sanskriet) (ook wel shunyata of het Pali suññata) is een centraal begrip in het boeddhisme, en wordt in het Nederlands vaak vertaald met het woord leegte.
De term sunyata komt uit het Pali Canon en andere oude boeddhistische commentariële geschriften in het Sanskriet, en kan op verschillende manieren gebruikt worden. De tegenwoordig (veruit) meest gebruikte betekenis is die van niet-zelf of anattā (Pāli). 'Leegte' verwijst dan naar "leeg van zelf". Deze betekenis is van origine populair geworden in de Mahayana-traditie, en wordt tegenwoordig ook in het Theravada vaak gebruikt.
In het Pali Canon van de Theravada traditie wordt er echter een alternatieve betekenis aan sunyata gegeven: die van het "niet aanwezig zijn" (of afwezig zijn) van iets. Deze betekenis is de oudere en originele betekenis van sunyata.
[bewerk] Sunyata als 'leeg van zelf'
De betekenis van Sunyata als 'leeg van zelf' is veruit de meest bekende en het meest voorkomend. Het verwijst hier naar over het algemeen naar de karakteristiek van niet-zelf (Pāli: anatta), een van de drie karakteristieken van fenomenen. Het begrip sunyata verwijst in deze betekenis niet naar de normale betekenis van leegte: de afwezigheid van alles of van al 'het andere'.
Leegte in het boeddhisme betekent tegenwoordig dus over het algemeen dat elk ding of object in de materiële of geestelijke wereld 'leeg' is van 'zelf'; in werkelijkheid kun je niet zeggen dat iets 'ik', 'mijn' of 'mijzelf' is. Er bestaat geen eigenaar of bezitter van het lichaam noch de geest
[bewerk] Sunyata als 'niet aanwezig zijn'
In het Pali Canon is opgenomen dat de Boeddha zei dat leegte betrekking heeft op dat wat er niet (meer) is. Met betrekking tot hetgeen dat aanwezig is, is er geen leegte.
En zo beschouwt hij het als leeg van hetgeen er niet is.
Van hetgeen overblijft, ziet hij dat het aanwezig is: 'Dit is er'.
- —Boeddha (Majjhima Nikaya 121)
De Boeddha gebruikte het woord sunyata onder andere om de staat van hemzelf en van Arahants te beschrijven. Wat voor de Arahant nog steeds aanwezig is, zijn de zes zintuigen en de vijf khandhas, welke afhankelijk zijn van het lichaam en het leven zelf. Wat er niet meer is zijn de mentale verstoringen; verlangen, aversie en onwetenheid.
Sunyata betekent hier dus dat Boeddha's en Arahants leeg zijn wat betreft verlangens, aversie en onwetendheid. Wat betreft de zes zintuigen en de vijf khandhas zijn zij niet leeg, want deze zijn nog steeds aanwezig.
[bewerk] Externe link
- De Kortere Sutta over Leegte (Majjhima Nikaya 121) (Engelstalig)
- The Page of Emptiness (leeg van zelf, Mahayana boeddhisme) (Engelstalig)
- Emptiness door Thanissaro Bhikkhu (Engelstalig)
