Suprematisme
Het suprematisme is een stijl in de beeldende kunst en schilderkunst en een vorm van de Abstracte kunst.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Het is gegrondvest door de Oekraïense kunstschilder Kazimir Malevitsj, die de beweging in 1913 oprichtte.
Het suprematisme kan worden gezien in tegenstelling tot het constructivisme. Waar constructivisten zien dat het gehele leven door de techniek beheerst wordt, geloven de suprematisten dat het gevoel de techniek in het leven roept.
Het suprematisme werkt vooral met geometrische figuren zoals vierkant, cirkel en rechthoek, waardoor het min of meer als onderdeel van de abstracte kunst wordt gezien.
Binnen een volkomen abstracte kunst stond Malevitsj de suprematie van geometrische vormen voor. De weergave van zowel voorwerpen als ideeën werd volkomen afgewezen.
Malevitsj' opvattingen zijn het best samengevat in zijn schilderij Zwart vierkant - een zwart vierkant op een witte achtergrond.
Het suprematisme van Malevitsj is voor een belangrijk deel gebaseerd op het werk van de Russische wiskundige Lobatsjevski. Vanuit deze denkbeelden is elk schilderij een bevroren beeld van een eeuwige beweging door een ideaalruimte van n dimensies, geen omhoog, geen omlaag, geen rechts en geen links.
Malevitsj schreef een kunsttheorie die de grondslag vormde van een deel van zijn oeuvre en die hij het suprematisme noemde (van suprematie, oftewel 'oppermacht'). Zijn eerste suprematistische schilderij dateert uit 1913 (Zwart vierkant op witte ondergrond). Dit werk is het icoon voor het suprematisme, werd op de eerste tentoonstelling ook in de gouden hoek gehangen, de plek waar in Rusland de iconen in huis te vinden zijn.
Het betreft kunst waarin geen sprake is van figuratie. Het is gebaseerd op geometrische vormen en zuivere kleuren, wit en zwart. Kunst was voor Malevitsj verbonden met het spirituele. Volgens zijn opvatting diende de kunst geen politieke, utilitaire of sociale doelstellingen of pretenties te hebben. Kunst behoorde autonoom te zijn. Deze opvatting scheidde hem van de constructivisten. Er waren vele volgelingen, waaronder Ljoebov Popova (1889-1924). "Het vierkante vlak geeft het begin aan van het suprematisme, van een nieuw kleurrijk realisme als een soort van abstract scheppen", zei Malevitsj.
[bewerk] Invloeden
Het kubisme en het futurisme hebben het suprematisme beïnvloed. Aan het einde van de jaren twintig was de bloeiperiode van het suprematisme voorbij. Sommigen sloten zich aan bij de constructivisten. In 1917 was het suprematisme erg in trek bij andere kunstenaars. Zij gebruikten het ook voor toegepaste kunst. De kunstenaars verenigden zich in het begin van de jaren twintig in een aantal Unovis-groepen. Hoewel de beweging in Rusland weinig weerklank vond en slechts een beperkt aantal navolgers kende, had zij wel veel invloed op Wassily Kandinsky en de schilders van het Bauhaus en De Stijl. Wat betreft het streven de kunst terug te brengen tot zijn essentie loopt de beweging vooruit op minimal art. Er zijn tevens relaties met het constructivisme.
De Oktoberrevolutie van 1917 werd door veel kunstenaars gesteund. Het nieuwe regime was aanvankelijk gecharmeerd door abstracte en experimentele kunst. Tijdelijk had de abstracte kunst een bijzondere waarde voor de Sovjet-regering. Er was zelfs subsidie voor. Het suprematisme raakte later uit de gratie in de Sovjet-Unie, Lenin veroordeelde het. In Europa werd het daarentegen een bron van inspiratie voor De Stijl, het Europese constructivisme, het Bauhaus en Minimal Art.
Na de Russische revolutie meenden veel moderne kunstenaars die onder het regime van de tsaar niet aan het werk konden dat nu eindelijk hun tijd gekomen was. Het communistisch regeringsstelsel verbood echter al snel elke kunstvorm die niet in dienst stond van de staat.
[bewerk] Vormsoort
De schilderijen zijn te onderscheiden in:
- rond
- hoekig
- geometrisch
- organisch
- open
- gesloten
- symmetrisch
- asymmetrisch
- regelmatig kleurgebruik
- onregelmatig kleurgebruik
- enkelvoudig kleurgebruik
- samengesteld kleurgebruik
