Vitamine B

Vitamine B is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende stoffen. Er zijn acht soorten vitamine B, namelijk:

• B1 (thiamine)
• B2 (riboflavine)
• B3 (nicotinezuur)
• B5 (panthotheenzuur)
• B6 (pyridoxine)
• B8 (biotine)
• B11 (foliumzuur)
• B12 (cobalamine)

Overige niet-noodzakelijke B-vitaminen:

• B4 (Adenine)

Inhoud 1 Vitamine B1 1.1 Technische gegevens 1.2 Thiaminerijke voedingsmiddelen 1.3 Vitamine B1-tekort 2 Vitamine B2 2.1 Technische gegevens 2.2 Riboflavinerijke voedingsmiddelen 2.3 Vitamine B2-tekort 3 Vitamine B3 3.1 Technische gegevens 3.2 Niacinerijke voedingsmiddelen 3.3 Vitamine B3-tekort 4 Vitamine B5 4.1 Technische gegevens 4.2 Vitamine B5-rijke voedingsmiddelen 4.3 Vitamine B5-tekort 4.4 Te veel vitamine B5 5 Vitamine B6 5.1 Technische gegevens 5.2 Pyridoxinerijke voedingsmiddelen 5.3 Vitamine B6-tekort 5.4 Te veel Vitamine B6 6 Vitamine B8 6.1 Technische gegevens 6.2 Biotinerijke voedingsmiddelen 6.3 Vitamine B8-tekort 7 Vitamine B11 7.1 Technische gegevens 7.2 Vitamine B11-tekort 8 Vitamine B12 8.1 Technische gegevens 8.2 Cobalaminerijke voedingsmiddelen 8.3 Vitamine B12-tekort

[bewerk] Vitamine B1

[bewerk] Technische gegevens

Vitamine B1 of thiamine is de eerst ontdekte vitamine van de B-familie (1901). De molecuulformule van thiamine is C₁₂H₁₈Cl₂N₄OS, de chemische naam luidt 3-[(4-amino-2-methyl-5-pyrimidinyl)methyl]- 5-(2-hydroxyethyl)-4-methylthiazolium.

De belangrijkste biologisch actieve vorm van thiamine is thiamine-pyrofosfaat

[bewerk] Thiaminerijke voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan thiamine zijn:

• varkensvlees
• orgaanvlees
• aardappelen
• granen
• pinda's

[bewerk] Vitamine B1-tekort

Bij een gebrek aan vitamine B1 ontstaat vermoeidheid, gewichtsverlies en rusteloosheid.

Veel alcoholisten hebben een tekort aan thiamine. Dit komt deels doordat er voor het afbreken van alcohol meer thiamine nodig is, maar ook doordat alcoholisten vaak minder of helemaal niet meer eten en dus geen nieuwe thiamine binnenkrijgen. Bij hen is de reservevoorraad thiamine, normaal gesproken opgeslagen in de lever en voldoende voor 4 tot 6 weken zonder het nuttigen van nieuwe thiamine, volledig uitgeput. Bij een chronisch tekort van vitamine B1 kunnen er symptomen van het Syndroom van Korsakov of beri-beri voordoen.

[bewerk] Vitamine B2

[bewerk] Technische gegevens

Vitamine B2 oftewel riboflavine is in 1933 ontdekt, uit eieren geïsoleerd. De molecuulformule is C₁₇H₂₀N₄O₆ en de chemische naam luidt: 6,7-dimethyl-9-ribityl-isoalloxazine.

[bewerk] Riboflavinerijke voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen met veel riboflavine zijn:

• melk
• eieren
• brood
• jonge groenten
• lever

Riboflavine wordt niet opgeslagen in het lichaam. Een teveel wordt direct uitgescheiden. Riboflavine vind je dan ook terug in urine.

[bewerk] Vitamine B2-tekort

Een tekort aan riboflavine kan leiden tot:

• ontstekingen/afbraak van het weefsel rond de mond (gescheurde mondhoeken), neus en tong
• last van de huid: schilferen, branderig gevoel en eczeem
• vermoeidheid
• slapeloosheid
• branderige ogen

Nicotinezuur

Nicotinamide

[bewerk] Vitamine B3

[bewerk] Technische gegevens

Vitamine B3 of niacine bestaat eigenlijk uit twee stoffen: nicotinezuur en nicotinamide.

[bewerk] Niacinerijke voedingsmiddelen

• vlees
• vis
• volkorengraanproducten
• groente
• aardappelen

[bewerk] Vitamine B3-tekort

Een tekort aan vitamine B3 komt nauwelijks voor, omdat het lichaam zelf ook niacine kan maken uit het aminozuur tryptofaan. De hoeveelheid niacine die zo gemaakt wordt (1 mg niacine uit 60 mg tryptofaan) is ongeveer voldoende om geen tekorten op te lopen. Mocht er toch een tekort zijn dan uit dit zich in pellagra, een huidaandoening die gepaard gaat met diarree en dementie. Tekorten komen nog voor in gebieden waar maïs het hoofdvoedsel is, omdat maïs bijna geen tryptofaan bevat.

[bewerk] Vitamine B5

[bewerk] Technische gegevens

De brutoformule van vitamine B5, oftewel pantotheenzuur: C₁₈H₃₂CaN₂O₁₀. Het wordt gebruikt als bouwsteen voor Co-enzym-A, wat een belangrijke rol speelt bij het metabolisme.

[bewerk] Vitamine B5-rijke voedingsmiddelen

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan thiamine zijn:

• vlees
• eieren
• volkorenproducten
• melk en melkproducten
• peulvruchten
• groente
• fruit

[bewerk] Vitamine B5-tekort

Een tekort aan vitamine B5 is heel zeldzaam. Bij een ernstig tekort gedurende een lange periode kan een branderig en pijnlijk gevoel in de voeten ontstaan. Ook kunnen huidaandoeningen voorkomen.

[bewerk] Te veel vitamine B5

Zeer hoge doseringen pantotheenzuur kunnen leiden tot diarree.

[bewerk] Vitamine B6

[bewerk] Technische gegevens

De systematische naam van vitamine B6, pyridoxine of adermine, is 3-hydroxy-4, 5-dihydroxy-methyl-2-methylpyridine. Het speelt een belangrijke rol in de stofwisseling. Het is nodig bij de opbouw en afbraak en transport van aminozuren. Daarnaast reguleert het de werking van een aantal hormonen en is het belangrijk voor de afweer, groei, bloedaanmaak en het zenuwstelsel. Pyridoxine speelt ook een rol bij de cholesterolstofwisseling en de aanmaak van prostaglandinen.

[bewerk] Pyridoxinerijke voedingsmiddelen

• vlees
• eieren
• vis
• graanproducten
• aardappelen
• peulvruchten
• groente
• melk en melkproducten
• kaas

[bewerk] Vitamine B6-tekort

Een tekort komt nauwelijks meer voor in Nederland en België. Ernstige tekorten na een lange periode kunnen zich uiten in rode schilfers, vooral in het gelaat, bloedarmoede, zenuwaandoeningen en een verminderde weerstand.

[bewerk] Te veel Vitamine B6

Na een lange periode zeer hoge doses vitamine B6 krijgt men zenuwaandoeningen in de ledematen. Aanbevolen wordt per dag niet meer dan 25 mg in te nemen.

[bewerk] Vitamine B8

[bewerk] Technische gegevens

Vitamine B8 wordt ook wel biotine genoemd en was vroeger ook bekend als vitamine H. De chemische formule is C₁₀H₁₆N₂O₃S.

[bewerk] Biotinerijke voedingsmiddelen

• eieren
• lever
• melk
• noten en pinda's

[bewerk] Vitamine B8-tekort

Een tekort aan biotine komt nauwelijks voor, maar het kan gebeuren als je teveel rauwe eieren eet. In rauwe eieren zit namelijk avidine dat zich aan biotine bindt en zo belemmert dat het wordt opgenomen. Een tekort uit zich onder andere in:

• haaruitval
• zwakke nagels
• huidaandoeningen
• bloedarmoede
• depressie
• spierpijn
• moeheid
• verhoogd cholesterolgehalte.

[bewerk] Vitamine B11

[bewerk] Technische gegevens

Vitamine B11 is beter bekend als foliumzuur maar heeft ook de namen vitamine B10 en Bc gehad. De chemische naam is N-pteroyl-glutaminezuur. Het komt voor in groene bladeren.

[bewerk] Vitamine B11-tekort

Tekorten komen onder normale omstandigheden niet voor. Deficiëntie kan voorkomen door gebruik van bepaalde medicijnen of overmatig alcoholgebruik.

[bewerk] Vitamine B12

[bewerk] Technische gegevens

Vitamine B12 wordt ook wel cobalamine genoemd. Het is de enige bekende verbinding in een levend organisme waarin kobalt voorkomt. Het is onmisbaar voor de aanmaak van rode bloedlichaampjes en bij de aanmaak van de nucleïnezuren; de bouwstenen van DNA. Cobalamine wordt geproduceerd door darmbacteriën. Deze bevinden zich bij de mens in een deel van de darmen waar de B12 niet meer kan worden opgenomen. Daarom zijn mensen afhankelijk van een externe bron van B12: dierlijke producten of voor veganisten: B12 pillen.

[bewerk] Cobalaminerijke voedingsmiddelen

• vlees
• vis
• zuivelproducten

[bewerk] Vitamine B12-tekort

Een tekort aan vitamine B12 leidt uiteindelijk tot een vorm van bloedarmoede (pernicieuze anemie) en neurologische gevolgen zoals tintelingen in de vingers (paraestesie), geheugenverlies, coördinatiestoornissen (ataxie) en spierzwakte in de benen.

Vitamine
Overzicht van alle vitamines
Overzicht van alle vitamines B | Overzicht van alle vitamines D
retinol (vitamine A) | thiamine (B1) | riboflavine (B2) | nicotinezuur (B3) | panthotheenzuur (B5) | pyridoxine (B6) | biotine (B8) | foliumzuur (B11) | cobalamine (B12) | ascorbinezuur (C) | ergocalciferol (D2) | cholecalciferol (D3) | alfa-tocoferol (E) | fytomenadion (K1) | menaquinon (K2) | farnochinon (K3)