Pèire de Fermat
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Pèire de Fermat (17 d'agost de 1601 - 12 de genier de 1665) es un matematician qu'aduguèt de contribucions importantas au desvolopament dei matematicas modèrnas. Es conegut subretot per sei recèrcas brilhantas en aritmetica, que fan d'eu lo fondator de la teoria modèrna dei nombres.
Foguèt un pionier dau calcul diferenciau amb son metòde per la determinacion deis extremoms dei foncions, analòg an aqueu dau calcul diferenciau, desvolopat puei per Leibniz e Newton. Foguèt tanben un precursor en geometria analitica, en calcul dei probabilitats e en fisica matematica (principi de Fermat en optica).
Fermat trabalhèt sus la teoria dei nombres mentre que preparava una edicion de Diofant ; sei nòtas e seis observacions contenián fòrça teorèmas d'una granda elegància, necessaris per desvolopar la teoria dei nombres. Fermat es celèbre per sa conjectura, conoissuda pereu amb lo nom de darrier teorèma de Fermat, qu'escometèt lei matematicans pendent mai de 300 ans e foguèt finalament demostrada per Andrew Wiles en 1994. Fermat es, amb Descartes, un dei dos matematicians màgers de la premiera mitat dau sègle XVII. Independentament de Descartes, descurbiguèt lei principis fondamentaus de la geometria analitica. En mai, a travèrs sa correspondéncia amb Blasi Pascal, Fermat foguèt un dei fondators de la teoria dei probabilitats (problèma dei partiments).
Fermat, nascut a Bèumont de Lomanha, magistrat au Parlament de Tolosa, moriguèt a Castras.
Lo licèu mai ancian e prestigiós de Tolosa pòrta lo nom de Pèire de Fermat. L'ostau de la fin dau sègle XV a Bèumont de Lomanha, ont Fermat nasquèt, es ara un musèu.
[Modificar] Veire tanben
- conjectura d'Euler
- teorèma d'Euler
- pichon teorèma de Fermat
- darrier teorèma de Fermat
- nombre de Fermat
- principi de Fermat
- espirala de Fermat
- pseudopremier de Fermat
- eqüacion diofantiana de Pell-Fermat
