Żarnowiec (województwo pomorskie)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy wsi w woj. pomorskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.


Żarnowiec
Województwo	pomorskie
Powiat	pucki
Gmina	Krokowa
Sołtys	Stanisław Potrykus
Położenie	54° 47' 14'' N 18° 05' 16'' E
Liczba mieszkańców (2005) • liczba ludności	761
Strefa numeracyjna (do 2005)	58
Kod pocztowy	84-112
Tablice rejestracyjne	GPU
Położenie na mapie Polski Żarnowiec
Wnętrze kościoła klasztornego w Żarnowcu

Żarnowiec (kaszb. Żarnówc, niem. Zarnowitz) - wieś kaszubska w Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Krokowa, na Wysoczyźnie Żarnowieckiej, w pobliżu Jeziora Żarnowieckiego, w otulinie Nadmorskiego Parku Krajobrazowego i przy drodze wojewódzkiej nr 213 . Wieś jest siedzibą sołectwa Żarnowiec w którego skład wchodzi również miejscowość Porąb.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Inne miejscowości z prefiksem Żarnow: Żarnowiec, Żarnów, Żarnowo

W jej pobliżu znajduje się elektrownia szczytowo-pompowa. Na miejscu dawnej pobliskiej wsi Kartoszyno prowadzono do roku 1990 budowę pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej.

[edytuj] Zabytki i inne atrakcje

Kościół Zwiastowania Pana w Żarnowcu

Późnogotycki kościół Zwiastowania Pana (XIV-XV, XVII w., remontowany w XIX i XX w.) z bogatym skarbcem, w którym znajduje się cenny zespół haftów liturgicznych (XVII-XVIII w.), liczne rzeźby, przedmioty liturgiczne i rękopisy (XV, XVII, XVIII w.),
klasztor (XIV-XV w.), tzw. opactwo - Dom Kamienny (1409), z pozostałościami muru klasztornego (XVI w.).
XIX wieczny dwór
rezerwat florystyczny Zielone, o powierzchni 16 ha, utworzony 1983.

[edytuj] Historia

Początki osadnictwa w rejonie Żarnowca sięgają ok. 700 lat p.n.e. i związane są z ludnością kultury łużyckiej oraz wschodniopomorskiej. W VII-X w. na Górze Zamkowej, w pobliżu Jeziora Żarnowieckiego, znajdował się gród. W XIII w. powstała osada kaszubska, wzmiankowana w dokumentach jako Sarnkow, Sarnowitz, Sarnowicz lub Czarnowicz.

Od ok. 1215 Żarnowiec należał do opactwa Cystersów w Oliwie, które założyło tu żeński klasztor cysterek. Klasztor żarnowiecki wraz z należącymi do niego posiadłościami został oficjalnie zatwierdzony 1279 przez księcia pomorskiego Mestwina II, który nadał mu także specjalne przywileje sądownicze i ekonomiczne.

W XIV w. Żarnowiec po zdobyciu Pomorza Gdańskiego wszedł w skład państwa krzyżackiego i został włączony do komturstwa gdańskiego. W 1433 najechany przez wojska husyckie. Podczas wojny trzynastoletniej 1454-1466 pod Żarnowcem wojska polskie dowodzone przez Piotra Dunina stoczyły w 1462 zwycięską bitwę z Krzyżakami, w której zginął ich dowódca - F. Raveneck. Po wojnie Żarnowiec na mocy pokoju toruńskiego 1466 wszedł w skład Prus Królewskich.

W 1590 został przejęty przez benedyktynki (z nadania biskupa kujawskiego Hieronima Rozdrażewskiego) z Chełmna. W 1617 powstało opactwo benedyktynek, które prowadziło ożywioną działalność gospodarczą, zajmowało się szkolnictwem, było prężnym ośrodkiem polskości. Klasztor w Żarnowcu był jednym z głównych ośrodków hafciarstwa kaszubskiego. Od 1772 w zaborze pruskim, 1834 nastąpiła kasacja opactwa. Od 1919 roku Żarnowiec stał się osadą graniczną znajdującą się po stronie polskiej. W 1946 powróciły benedyktynki, repatriowane z Wilna.