Adolf Gużewski
Z Wikipedii
GUŻEWSKI Adolf Konrad ur. 19.02.1876 w Dyrwianach (Żmudź, Litwa), zm. 21.03.1920 tamże. Polski kompozytor, pianista, dyrygent orkiestr symfonicznych i pedagog. Po kilkuletnich, nieukończonych studiach politechnicznych w Rydze przeniósł się do Petersburga, gdzie kształcił się do 1900 r. w grze na fortepianie u Mikołaja Dubasowa oraz w kompozycji pod kierunkiem Mikołaja Sołowiowa w Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Dalsze studia kompozytorskie odbywał w Instytucie Muzycznym w Warszawie u Zygmunta Noskowskiego. Od 1911 r. był profesorem gry fortepianowej i teorii muzyki w Konserwatorium Warszawskim. Działalność dyrygencką rozpoczął w 1906 r. prowadząc w Teatrze Wielkim w Warszawie prapremierę swojej opery „Dziewica lodowców”. W tym samym roku zlecono mu wskrzeszenie zlikwidowanego wcześniej chóru Filharmonii Warszawskiej i powierzono funkcję jego kierownika artystycznego. W roku 1909 kierował w sezonie letnim filią Filharmonii Warszawskiej w Łodzi (koncerty w ogrodach Grand Hotelu), a w latach 1914-15 zajmował, obok Józefa Ozimskiego, stanowisko stałego jej dyrygenta. Rozwijał także działalność pedagogiczną, prowadząc w latach 1910-15 klasę fortepianu i kompozycji Konserwatorium Warszawskiego. Jako kompozytor tworzył muzykę operową, kameralną, fortepianową i wokalną. Za twórczość symfoniczną był dwukrotnie nagradzany: w 1910 r. za Wariacje na własny temat na orkiestrę i w 1912 r. za Symfonię A-dur. Za najwybitniejsze dzieło Gużewskiego uznawana jest trzyaktowa opera fantastyczna z prologiem „Dziewica lodowców”, do której sam napisał wierszowane libretto osnute na motywach bajki Hansa Christiana Andersena. Wszystkie dzieła Gużewskiego pozostały w rękopisach; oprócz libretta do „Dziewicy lodowców” żadne nie zostało wydrukowane. Cały jego dorobek uległ zniszczeniu podczas II Wojny Światowej: we wrześniu 1939 r. w zbombardowanym przez hitlerowców budynku Filharmonii, w spalonym podczas Powstania w 1944 r. gmachu Teatru Wielkiego, a część spłonęła wraz z mieszkaniem pianistki Lucyny Robowskiej (m.in. nuty Koncertu Fortepianowego) i w mieszkaniu córki kompozytora, Hanny Gużewskiej-Jacoby w Warszawie.
Kompozycje: 1. Symfonia A-dur 2. Rapsodia polska na orkiestrę 3. Kwartet fortepianowy e-moll 4. Wariacje na temat własny 5. Sonata na skrzypce i fortepian 6. Dwie sonaty fortepianowe 7. Dziewica lodowców, 3-aktowa opera z prologiem 8. Atlantyda, nieukończona opera, pisana w latach 1913-20 9. Kilkanaście pieśni 10. Instrumentacja opery komicznej Z. Noskowskiego „Zemsta”, pozostawiona w szkicu fortepianowym
Publikacje: 1. Treściwy kurs instrumentacji, Gebethner i Wolf, 1911 2. Artur Schopenhauer w muzyce, Konserwatorium Warszawskie, 1911
