Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego
Z Wikipedii
Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego.
30 czerwca 1941 w budynku Proswity we Lwowie ogłoszono "Akt odnowienia Państwa Ukraińskiego". W tym samym dniu Ukrainie i całemu światu ogłoszono w radio dekret o utworzeniu Krajowego Rządu Zachodnich Obwodów Ukrainy. Na ogłoszeniu Aktu obecnych było ponad 100 delegatów z całej Ukrainy.
Akt ten proklamował światu, ku zaskoczeniu Niemców, że naród ukraiński jest prawnym gospodarzem na swojej ziemi i będzie jej bronił[1].
Zaraz po ogłoszeniu Aktu rozpoczęto formowanie rządu z premierem Jarosławem Stećko, z siedzibą we Lwowie. Powstanie rządu notyfikowano oficjalnie Niemcom i państwom - sojusznikom III Rzeszy - Włochom [2], Węgrom , Rumunii, Finlandii, Słowacji. Skierowano też na wschodnią Ukrainę 6 tysięcy działaczy banderowskiej OUN, podzielonych na 3 grupy pochodne, które obejmowały władzę, tworząc po drodze ukraińską administrację i ośrodki OUN. Największe z nich powstały w rejonie Dniepropietrowska (5 tysięcy osób), Kirowogradu (1100 osób), a także w Donbasie i na Krymie.[3]
Spis treści |
[edytuj] Skład rządu
- Premier - Jarosław Stećko
- Wicepremier - Lew Rebet
- Ministerstwo bezpieczeństwa - Mykoła Łebed
- Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Wołodymyr Stachiw
- Ministerstwo Propagandy - Jarosław Staruch
- Ministerstwo Koordynacji Politycznej - Iwan Kłymiw
- Ministerstwo Ochrony Zdrowia - M. Panczyszyn, zastępca - O. Barwinowskyj
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych - W. Łysyj, zastępca - Kost Pankiwskyj
- Ministerstwo Gospodarki Narodowej - vacat, zastępca - Roman Ilnyckyj, Dmytro Jaciw
- Ministerstwo Leśnictwa - A. Piaseckyj
- Ministerstwo Oświaty i Kultury - W. Symowycz
- Ministerstwo Poczty i Telegrafu - A. Kostyszyn
- Ministerstwo Kolejnictwa - Moroz
- Ministerstwo Rolnictwa - J. Chrapływyj
- Ministerstwo Spraw Wojskowych - gen. Wsewołod Petriw, zastępca - Roman Szuchewycz
Andrij Melnyk w swej książce "30 czerwca 1941", wydanej w 1967, podaje trochę inny skład rządu:
- Premier oraz reformy społeczne - Jarosław Stećko
- Wicepremier - Lew Rebet
- Wicepremier i Ministerstwo Ochrony Zdrowia - M. Panczyszyn
- Ministerstwo Bezpieczeństwa Narodowego - Mykoła Łebed
- Ministerstwo Spraw Zagranicznych - W. Stachiw
- Ministerstwo Informacji - Ołeksandr Haj-Hołowko
- Ministerstwo Koordynacji Politycznej - Iwan Kłymiw
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych - W. Łysyj
- Ministerstwo Gospodarki Narodowej - Pawlykowskyj
- Ministerstwo Leśnictwa - A. Piaseckyj
- Ministerstwo Oświaty I Spraw Religijnych - Radzykewycz
- Ministerstwo Transportu - Moroz
- Ministerstwo Rolnictwa - J. Chrapływyj
- Ministerstwo Spraw Wojskowych - gen. Wsewołod Petriw
- Ministerstwo Sprawiedliwości - Fedorowycz
- Ministerstwo Finansów - Olchowyj
[edytuj] Reakcja Niemców
Na ultimatum Hitlera, żądające odwołania Aktu, jego sygnatariusze: przewodniczący OUN Stepan Bandera, premier rządu ukraińskiego Jarosław Stećko i przewodniczący UNK Wołodymyr Horbowyj, odpowiedzieli odmownie.
Reakcja Niemców była natychmiastowa - 3 lipca 1941 zabroniono Banderze opuszczać krakowskie mieszkanie, a 5 lipca wywieziono go razem z współpracownikami Romanem Ilnyckim i Wołodymyrem Stachiwem do Berlina.
Również 5 lipca rozwiązano rząd Jarosława Stećki, a jego członków (Wasyl Mudry, Wiktor Andrijewskyj, Roman Szuchewycz, Wołodymyr Janiw) przewieziono do Krakowa. Odpowiadali tam początkowo z wolnej stopy. 9 lipca aresztowano Jarosława Stećkę, a 10 lipca 1941 resztę rządu. W dniach 10-23 lipca prowadzono tajne negocjacje w Sulejówku, jednak działaczy OUN-B nie udało się nakłonić do rezygnacji z niepodległości.[4]
W połowie lipca czasowo zwolniono Stećkę, a 20 lipca Banderę z współpracownikami. Uwolnienie działaczy OUN-B miało pomóc w wykorzystaniu Ukraińców do walki z ZSRR.
12 września przeprowadzono w Berlinie ostateczne rozmowy[5], a gdy ponownie Stepan Bandera, Jarosław Stećko i inni działacze OUN kategorycznie odmówili odwołania deklaracji niepodległości Ukrainy – wysłano ich do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen.
25 listopada 1941 Adolf Hitler wydał rozkaz nr 12432/1941, w którym rozkazał zlikwidować organizację OUN Bandery i aresztować jej członków w związku z przygotowywaniem przez nią antyniemieckiego powstania w Reichskommissariat Ukraine.
Przypisy
- ↑ Z proklamacji rządu Stećki z dnia 1 sierpnia 1941 "Państwo ukraińskie będzie ściśle współdziałać z Narodowo-Socjalistycznymi Wielkimi Niemcami, które pod kierunkiem Adolfa Hitlera tworzą nowy porządek w Europie".
- ↑ Premier Stećko w liście do Mussoliniego pisze tak: "w nowym sprawiedliwym faszystowskim porządku, który powinien zastąpić system wersalski, Ukraina zajmie należne jej miejsce"
- ↑ Ryszard Torzecki Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993 s. 116 - 129.
- ↑ Torzecki, ibidem
- ↑ Rozmowy ukraińsko-niemieckie odbyły się w gmachu przedwojennej ambasady RP w Berlinie. Ryszard Torzecki. op.cit. ibidem
[edytuj] Bibliografia ,Linki
- Ryszard Torzecki Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993, Wyd. PWN, ISBN 83-01-11126-7