Aleksander Michał Sapieha

Z Wikipedii

Aleksander Michał Sapieha
Lis
Data urodzenia	12 września 1730
Miejsce urodzenia	Wysokie
Data śmierci	28 maja 1793
Miejsce śmierci	Warszawa
Rodzina	Sapieha
Rodzice	Kazimierz Leon Sapieha Karolina Teresa Radziwiłł
Małżeństwo	Magdalena Agnieszka Lubomirska
Dzieci	Kazimierz Sapieha Anna Teofila Sapieha Karolina Sapieha Marianna Katarzyna Sapieha Amelia Emilia Sapieha Franciszek Sapieha

Aleksander Michał Paweł Sapieha herbu Lis (ur. 12 września 1730 w Wysokiem – zm. 28 maja 1793 w Warszawie) – wojewoda połocki, hetman polny litewski, kanclerz wielki litewski, marszałek konfederacji targowickiej na Litwie, podskarbi nadworny litewski.

Był synem Kazimierza Leona i Karoliny z Radziwiłłów, bratankiem biskupa Józefa Stanisława i Michała Antoniego, bratem Michała Ksawerego i Anny.

Po śmierci ojca przebywał pod opieką stryja biskupa Józefa Stanisława, który promował go na kolejne szeble kariery publicznej - poselstwo na sejm 1746, marszałkostwo wileńskiego sejmiku elekcyjnego 1747, czy mianowanie oboźnym wielkim litewskim i generałem majorem wojsk litewskich w 1750. W 1753 otrzymał Order Orła Białego, po czym został mianowany wojewodą połockim. Po śmierci stryjów Józefa Stanisława w 1754 i Michała Antoniego, który przejął opiekę nad Aleksandrem Michałem, w 1760 spowodowało konieczność samodzielnego działania w celu utrzymania wpływów politycznych.

Przejście do obozu dworskiego umożliwiło mu objęcie w 1762 buławy polnej litewskiej, chociaż czynnikiem decydującym był tu prawdopodobnie romans jego żony Magdaleny z synem pierwszego ministra Augusta III Henryka Brühla - Alojzym.

W czasie elekcji lat 1763-1764 krótko przeciwstawiał się kandydaturze Stanisława Augusta Poniatowskiego, stając po stronie K. S. Radziwiłła. Szybko jednak przechodzi na stronę Familii, a jego żona Magdalena nawiązuje romans z nowoobranym królem.

Wobec Konfederacji barskiej zachowywał się biernie, dopuszczając do przejścia na stronę konfederatów części swoich wojsk. Wezwany do Warszawy w 1771 zgodził się przyjąć odpowiedzialność za lojalność wojsk litewskich. Mimo tego, iż nie złożył przysięgi na wierność Katarzynie II jako właściciel dóbr znajdujących się na terenie Rosji po I rozbiorze dzięki zachowawczej postawie w poprzednich latach żaden z majątków nie został mu odebrany.

Dzięki postawie ugodowej i serwilistycznej wobec ambasadora Rosji Stackelbergiem uzyskuje w 1775 tytuł kanclerza wielkiego litewskiego. Jako minister był bardzo mało aktywny politycznie, sporadycznie zabierając głos w sprawach istotnych dla kraju.

Był posłem na Sejm wielki, ceniony jako dobry prawnik przez Stanisława Augusta Poniatowskiego został w 1789 marszałkiem Trybunału Litewskiego. 3 maja 1791 przebywał prawdopodobnie w Warszawie, mimo iż został zaliczony do grona potencjalnych przeciwników Konstytucji.

Wyznaczony przez Katarzynę II na marszałka prorosyjskiej konfederacji, Aleksander Michał nie spieszył się z objęciem tej funkcji. Jeszcze 9 lipca 1792 informował króla, iż trzyma się z daleka od konfederacji targowickiej i najchętniej udałby się za granicę; jednak już 10 sierpnia do konfederacji targowickiej przystąpił. Uczestniczył w jej obradach od września 1792, stopniowo zapadając na zdrowiu.

Zmarł 28 maja 1793 w Warszawie

Był ojcem Franciszka.