Bazylika archikatedralna św. Jakuba w Szczecinie
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°25'29" N 014°33'19" E
Bazylika archikatedralna w Szczecinie nr rej. 10 z dnia 12.06.1954 |
|
 |
|
| Data budowy | XIII wiek |
| Wyznanie | katolicyzm |
| Rodzaj | bazylika mniejsza, archikatedra |
| Wezwanie | św. Jakuba |
| Budulec | cegła |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Kościół św. Jakuba w Szczecinie (niem. Jakobskathedrale in Stettin) był wznoszony w kilku etapach. Pierwszy kościół, początkowo drewniany, stanął w 1187, konsekrowany przez ówczesnego biskupa kamieńskiego Zygfryda i był trzecią z kolei świątynią chrześcijańską w Szczecinie. Za fundatora uważa się Beringera z Bambergu, który prawdopodobnie traktował nową świątynię jako wotum za dzieło misyjne ewangelizacji Pomorza, dokonane przez jego słynnego rodaka - Ottona z Bambergu, zwanego "apostołem Pomorza".
Pierwszy kościół z cegły wzniesiono w ostatniej ćwierci XIII wieku, więc ok. 100 lat po budowli drewnianej. Prace nad jej budową mogły się rozpocząć już po 1250. Była to budowla bazylikowa o trzech nawach z obejściem wokół prezbiterium. Jej architektem był słynny pomorski murator epoki gotyku, Heinrich Brunsberg. Wybudowana wówczas świątynia posiadała dwie masywne wieże. W drugiej połowie XIV wieku przebudowano prezbiterium i dobudowano kaplice boczne.
W drugiej połowie XV wieku świątynia spłonęła. Podczas odbudowy zmieniono jej układ na halowy, zaś na miejscu dawnych dwóch wież postawiono jedną.
W 1534, po przejściu Pomorza Zachodniego na protestantyzm (zob. Sejmik Trzebiatowski), zmieniona w świątynię protestancką. W 1677 poważnie uszkodzona podczas oblężenia miasta przez wojska brandenburskie, odbudowano ją dodając we wnętrzu liczne elementy w stylu barokowym.
Podczas nalotów w 1944 roku kościół spłonął wraz z całym wyposażeniem i wystrojem, zawaliły się dachy i sklepienia. W latach 1947-1949 zabezpieczono ocalały fragment prezbiterium.
Początkowo władze miejskie chciały zachować spaloną katedrę jako "trwałą ruinę", opóźniając jej odbudowę. W 1960 wzmocniono grożącą zawaleniem konstrukcję wieży. Odbudowa świątyni ruszyła dopiero w 1971, trwała do 1974 roku. Z powodu poważnego naruszenia murów wieży, nie zdecydowano się na odbudowę wieńczącej jej hełmu.
W 1983 papież Jan Paweł II podniósł kościół do rangi bazyliki mniejszej.
W 2007 rozpoczęła się rekonstrukcja wieży w celu przywrócenia jej dawnej sylwetki. 12 stycznia 2008 na wieży postawiono strzelisty hełm, w którym mają znaleźć się punkty widokowe. Po rekonstrukcji wieży katedra mierzy 110,18 m i jest najwyższym budynkiem w Szczecinie oraz drugą co do wysokości świątynią w Polsce (po bazylice w Licheniu – 141,5 m).
15 czerwca 2008 uroczyście poświęcone zostały nowe organy. Mają one 66 głosów i składają się z 4743 piszczałek (o wysokości od 11 milimetrów do 10 m), w tym 183 trąbki hiszpańskie. Cały instrument o wysokości 10 m waży 36 ton. Specjalnie na tę uroczystość skomponowane zostały dwa utwory Lux et veritas (Światło i prawda) Marka Jasińskiego i Ad maiorem Dei gloriam (Na większą chwałę Bożą) Zbigniewa Kozuba.
Katedra znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.
Spis treści |
[edytuj] Ciekawostki
Z największym szczecińskim kościołem związane były znane osoby. Najsłynniejszym organistą ewangelickiego wówczas kościoła św. Jakuba był słynny niemiecki kompozytor romantyczny Carl Loewe, znany szczególnie jako autor wielu pieśni (m.in. Switezmädchen i Frau Twardowska do słów Adama Mickiewicza). Loewe był przez 45 lat (1820-1865) najwybitniejszą postacią życia muzycznego Szczecina i doprowadził do wykonania wielu wybitnych dzieł - m.in. Pasji według św. Mateusza i Pasji według św. Jana Jana Sebastiana Bacha. Poprowadził też tu w 1827 szczecińskie prawykonanie IX Symfonii Ludwiga van Beethovena i światowe prawykonanie uwertury do Snu nocy letniej Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego, napisanej do sztuki Szekspira. Pomnik Loewego stał przed katedrą do 1945 (do dziś ocalał tylko neogotycki cokół, na którym stoi obecnie figura Maryi).
[edytuj] Zwiedzanie
[edytuj] Prezbiterium:
Na podwyższonej przestrzeni w centralnym miejscu znajduje się czworoboczny ołtarz. Ufundowany został na dziesięciolecie istnienia diecezji szczecińsko-kamieńskiej w 1982 r. Jego boki ozdabiają płaskorzeźby odlane w mosiądzu. Ołtarz i ambonę zaprojektował i wykonał Kazimierz Bieńkowski. Po stronie wschodniej prezbiterium na dwóch filarach zawieszony jest ołtarz - tryptyk. Jest to kompilacja kilku zniszczonych ołtarzy. W szafie wykonanej w 1981 r. umieszczono 18 płaskorzeźb z ok. XV w. Figury pochodzą z Mieszkowic (Matka Boska z Dzieciątkiem), Chojny, Żukowa (dziewięciu apostołów). Trzy figury zostały wykonane współcześnie. Nad ołtarzem umieszczony został późnogotycki krucyfiks z XV / XVI w. z Uznamu, jako Drzewo Życia.
