Bezpiecznik elektryczny
Z Wikipedii
Bezpiecznik elektryczny to w potocznym znaczeniu każde zabezpieczenie elektryczne instalacji elektrycznej i odbiorników elektrycznych przed ich uszkodzeniem z powodu wystąpienia nadmiernego natężenia prądu. Zamiennie w mowie potocznej używane są też sformułowania: bezpiecznik (w domyśle elektryczny), korek (w domyśle elektryczny), bezpiecznik automatyczny.
Faktycznie bezpiecznik elektryczny jest to aparat zabezpieczający służący do jednokrotnego wyłączenia prądu nadmiarowego w celu zabezpieczenia przed uszkodzeniem instalacji elektrycznej i odbiorników elektrycznych. Prąd nadmiarowy może być wywołany przeciążeniem, zwarciem lub przepięciem.
Po jednorazowym zadziałaniu bezpiecznik ulega zniszczeniu i podlega wymianie na nowy. Naprawa uszkodzonego bezpiecznika nie jest aktualnie praktykowana, a jej próby klasyfikowane są jako błąd w sztuce. (Historycznie, proste konstrukcyjnie bezpieczniki można było naprawiać stosując fabryczne taśmy lub druty topikowe.)
- Bezpiecznik topikowy
- Bezpiecznik instalacyjny
- Bezpiecznik aparatowy
- Bezpiecznik samochodowy
- Bezpiecznik gazowydmuchowy
Spis treści |
[edytuj] Bezpieczniki a inne zabezpieczenia w obwodach elektrycznych
Każdy bezpiecznik elektryczny stanowi zabezpieczenie elektryczne ale nie każde zabezpieczenie elektryczne jest bezpiecznikiem.
Często (choć formalnie niepoprawnie) bezpiecznikami nazywane są inne urządzenia elektro-energetyczne:
- Wyłącznik automatyczny wkrętkowy
- Wyłącznik instalacyjny
- Wyłącznik różnicowoprądowy
- Wyłącznik przeciwporażeniowy
- Ochronniki przeciwprzepięciowe
 |
|
|
|
[edytuj] Bezpieczniki przeciążeniowe
Rozróżniamy bezpieczniki elektryczne termiczne (aparatowe, elektroniczne do 6 A i samochodowe do 25 A) instalacyjne (do 200 A) i przemysłowe (do 1250A).
[edytuj] Bezpieczniki
Są to elementy zabezpieczające działające poprzez rozłączenie obwodu w wyniku spalenia części przewodzącej bezpiecznika (wkładki). Bezpiecznik może mieć różnorodną konstrukcję w zależności od sposobu działania i przeznaczenia:
- topikowe wykonane z drutu (blaszki) przetapiającej się przy określonym natężeniu prądu lub dla bezpieczników o małym natężeniu prądu jako dwóch przewodów zlutowanych lutowiem o niskiej temperaturze topnienia
- gazowydmuchowe – stosowane w sieciach SN (średnich napięć), w których podczas zadziałania zapala się łuk elektryczny, a on z kolei powoduje reakcję warstwy gazującej, która ten łuk gasi
Bezpieczniki dzieli się też ze względu na charakterystykę działania na gG, gL, aM, gF, Tr, Gr. oraz na czas reakcji: zwłoczne i szybkie (np. BiWtz i BiWts) Wartości prądów znamionowych wkładek bezpiecznikowych są znormalizowane i wynoszą: 4 - 6 - 10 - 16 - 20 - 25 - 32 - 35 - 40 - 50 - 63 - 80 - 100 - 125 - 160 - 200 - 215 - 255 - 315 - 355 - 400 - 500 - 630 - 800 - 1000 - 1250 [A]
[edytuj] Wiadomości specjalistyczne
System-NH
System-NH jest znormalizowanym zabezpieczeniem niskiego napięcia dużej mocy. Składa się z bezpiecznikowej części dolnej, wymiennych wkładek bezpiecznikowych i części manipulacyjnej. Zabezpieczenia te mogą być wyposażone w sygnalizator stanu załączenia i urządzenie zwalniające. Brak możliwości pomylenia wkładek względem prądu nominalnego i brak osłon przeciwdotykowych nie zezwala na obsługę przez niewykwalifikowany personel..
[edytuj] Terminologia
Terminy odpowiadające normie DIN VDE 0102/0103 dla prądów zwarciowych w sieciach trójfazowych.
Kategorie pracy oznacza się dwiema literami. Pierwsza z nich oznacza klasę działania, a druga chroniony obiekt. Klasy działania określają jednoznacznie, jaki zakres prądowy może być wyłączony przez zabezpieczenie:
- Kategoria pracy g: zabezpieczenie pełnozakresowe (ang. full range breaking capacity fuse-links). Wkładki bezpiecznikowe, które przenoszą prądy ciągłe co najmniej do wartości prądu nominalnego obwodu, a prądy o mniejszej wartości zadziałania mogą wyłączyć do wartości nominalnego prądu wyłączania (zabezpieczenie przeciw przeciążeniu i zwarciu).
- Kategoria działania a: zabezpieczenia częściowo-zakresowe (ang. partial range breaking capacity fuse-links). Wkładki bezpiecznikowe, które przenoszą ciągle prądy do wartości prądu nominalnego obwodu, a prądy powyżej pewnej określonej krotności prądu nominalnego obwodu mogą wyłączyć do nominalnego prądu wyłączenia.
Określone obiekty chronione. Przykłady kategorii pracy
G - zabezpieczenie urzadzenia ogólnego przeznaczenia,
L - zabezpieczenie przewodów i kabli,
M - zabezpieczenie silników,
Tr - zabezpieczenie transformatorów,
B - zabezpieczenie urządzeń elektroenergetycznych górniczych,
R - zabezpieczenie elementów energoelektronicznych (tyrystorów, diod).
Przykład:
gG - bezpiecznik stosowany w instalacjach,
aM - do zabezpieczenia silników (często).
Udarowy prąd zwarciowy ip- Maksymalna możliwa wartość chwilowa oczekiwanego prądu zwarciowego. Uwaga ! Wielkość udarowego prądu zwarciowego zależy od chwili, w której występuje zwarcie. Obliczenie udarowego prądu zwarciowego ip przy zwarciu trójfazowym odnosi się do przewodu i chwili, w której pojawia się prąd największy.
Ciągły prąd zwarciowy Ik - wartość skuteczna prądu zwarciowego, która pozostaje na stałe po wygaśnięciu przebiegu nieustalonego.
Uwaga ! Wartość skuteczna składowej symetrycznej prądu przemiennego oczekiwanego prądu zwarciowego w chwili wystąpienia zwarcia, kiedy impedancja prądu zwarciowego odniesiona jest do zerowego punktu czasowego.
Termiczny prąd zwarciowy Ith - szyny zbiorcze i wyposażenie techniczne będą w przypadku zwarcia poddane działaniu termicznemu. Oddziaływanie to zależy od wielkości przebiegu czasowego i czasu trwania prądu zwarciowego Ith którego wartość skuteczna wywołuje taką samą ilość ciepła, jak podczas trwania zwarcia Ik w swojej składowej stałej i zmiennej przemiennego prądu zwarciowego. Charakterystyki czasowo-prądowe są określone w przepisach VDE 0363 i dopuszczalne jest ich odchylenie o maksimum 10% w kierunku osi prądowej. Przy uwzględnieniu temperatury otoczenia, wkładki topikowe zabezpieczeń są w stanie przenosić ciągły prąd nominalny przy temperaturze 55oC. Zabezpieczenia topikowe są doskonałym zabezpieczeniem przeciwzwarciowym. Przy bardzo wysokich prądach przepalają się one tak szybko, że udarowy prąd zwarciowy może wystąpić tylko w bardzo ograniczonej wysokości.
