Bitwa pod Helgolandem (1914)
Z Wikipedii
| Bitwa pod Helgolandem I wojna światowa |
|||||||||||||||||
 Krążownik SMS "Ariadne" podczas bitwy (obraz) |
|||||||||||||||||
| Data | 28 sierpnia 1914 | ||||||||||||||||
| Miejsce | w pobliżu wyspy Helgoland na Morzu Północnym | ||||||||||||||||
| Wynik | zwycięstwo brytyjskie | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Bitwy i operacje morskie I wojny światowej (1914-1918) |
|---|
| Pierwsza Bitwa o Atlantyk
1914
Pościg za Goeben i Breslau • Bar • Odensholm • Helgoland • Żywa przynęta • Penang • Coronel • Wyspy Kokosowe • Przylądek Sarycz • Falklandy • Scarborough, Hartlepool i Whitby
1915
Ławica Dogger • Dardanele • Gotlandia • Kefken • Zatoka Ryska • Tanganika • Durazzo
1916
Yarmouth i Lowestoft • Jutlandia
1917
Cieśnina Kaletańska • Operacja Albion • Cieśnina Muhu • Helgoland II
1918
Zeebrugge • Ostenda I • Ostenda II |
Bitwa pod Helgolandem - bitwa morska stoczona 28 sierpnia 1914 pomiędzy okrętami brytyjskimi i niemieckimi. Była to pierwsza większa bitwa morska I wojny światowej. Pod Helgolandem stoczono ponadto wcześniej bitwę morską w 1864 roku, między flotą duńską a austriacko-pruską.
U podłoża starcia leżała zaplanowana przez Brytyjczyków akcja mająca na celu zaatakowanie niemieckich okrętów patrolujących wzdłuż północno-zachodniego wybrzeża Niemiec, u podejścia do głównych niemieckich baz morskich Wilhelmshaven i Cuxhaven. Do tego zadania utworzono Zespół Harwich (Harwich Force), złożony z dwóch krążowników lekkich HMS "Fearless" i HMS "Arethusa" oraz 31 niszczycieli, pod dowództwem komodora R.Y. Tyrwhitta. W jego skład wchodziły też okręty podwodne. Drugim celem akcji było zapewnienie bezpieczeństwa dla dokonywanego przerzutu brytyjskich wojsk morzem do Ostendy w Belgii.
Jako osłonę Harwich Force przewidziano świeżo przybyłą z bazy Scapa Flow pierwszą eskadrę krążowników liniowych (First Battle Cruiser Squadron) pod dowództwem wiceadmirała Davida Beatty. Eskadra składała się z 3 krążowników liniowych HMS "Lion", HMS "Princess Royal" i HMS "Queen Mary", później dołączyły do niej 2 dalsze krążowniki liniowe: HMS "New Zealand" i HMS "Invincible". W skład sił osłaniających weszła ponadto 1. eskadra krążowników lekkich w składzie 6 krążowników lekkich.
Harwich Force wyruszyła 28 sierpnia przed świtem w kierunku niemieckiej wyspy Helgoland. O godzinie 5:26 doszło do pierwszego kontaktu - brytyjski okręt podwodny E26 wystrzelił niecelne torpedy w kierunku niszczyciela G194, w następstwie czego 5. Flotylla Torpedowa (V. Torpedobootflotille) z Helgolandu wyszła w morze na poszukiwanie okrętów podwodnych. Około godziny 7 rano nadeszły brytyjskie okręty nawodne, podejmując walkę artyleryjską z niszczycielami niemieckimi. Zaalarmowani Niemcy pośpiesznie skierowali przeciw Brytyjczykom z kotwicowiska u ujścia rzeki Jade przy Wilhelmshaven dwa starsze krążowniki pancernopokładowe SMS "Frauenlob" i SMS "Stettin". O godz. 9:10 brytyjskie krążowniki zatopiły niszczyciel V187. Do sił niemieckich wkrótce dołączyły cztery dalsze krążowniki SMS "Ariadne", SMS "Strassburg" i "SMS Mainz", łącznie z okrętem flagowym kontradmirała Maassa, SMS "Cöln" (jedynie "Strassburg" był nowszym krążownikiem lekkim, pozostałe były pancernopokładowe). Okręty te wypłynęły po godz. 9. Niemieckie ciężkie okręty pancerne nie mogły natomiast wypłynąć w morze przeciw Brytyjczykom z uwagi na odpływ.
Widząc przewagę artyleryjską okrętów niemieckich, po poważnym uszkodzeniu "Arethusy" i będąc pod coraz intensywniejszym ogniem, komandor Tyrwhitt o 11.25 wezwał zespół admirała Beatty. Beatty, będąc około 25 mil na północ, pospieszył na pomoc, przybywając na pole bitwy ok. 12.40. Przybyłe jako pierwsze brytyjskie lekkie krążowniki zatopiły krążownik SMS "Mainz", a krążowniki liniowe zatopiły krążowniki: SMS "Ariadne" i SMS "Cöln", na pokładzie którego poniósł śmierć kontradmirał Leberecht Maass, oraz uszkodziły trzy dalsze krążowniki. Niemiecki zespół umknął następnie pod osłonę mgły.
W bitwie Niemcy stracili 712 zabitych i 145 rannych, a 419 ludzi trafiło do niewoli, natomiast Brytyjczycy - 32 zabitych i 55 rannych. Niemcy stracili 3 krążowniki lekkie i niszczyciel. Bitwa ta została definitywnie wygrana przez Brytyjczyków, jednak z drugiej strony ukazała także braki w brytyjskim planowaniu oraz komunikacji pomiędzy okrętami.
