Bolesław Świętochowski
Z Wikipedii
Prof. dr hab. Bolesław Świętochowski (ur. 17 września 1895 w Dąbrowie Górniczej, zm. 6 grudnia 1975 we Wrocławiu) - twórca fundamentalnej w naukach rolniczych specjalności - ogólna uprawa roli i roślin. Liczba prac naukowych - 213, z czego 31 wykonano przed wojną. Autor podstawowych podręczników akademickich: “Ogólna uprawa roślin” (wyd. 5 1965), "Uprawa roli" (wyd. 3 1966). Współautor książek przeznaczonych dla inżynierów, techników i praktyków rolników. Twórca szkoły naukowej, w której wykształcił 38 doktorów, był bezpośrednim opiekunem 9 habilitacji a 14 konsultantem, promotorem 91 magistrantów. Ze szkoły tej 13 osób uzyskało tytuły profesorów. Doktor honoris causa WSR w Olsztynie i SGGW w Warszawie, członek rzeczywisty PAN, członek korespondent Wszechzwiązkowej Akademii Nauk Rolniczych w Moskwie. Były żołnierz AK – pseudonim “Żubr”.
Spis treści |
[edytuj] Biogram
Do szkoły średniej uczęszczał początkowo w Warszawie, a następnie w Chrudimiu w Czechach, gdzie w 1913 uzyskał świadectwo dojrzałości. W tym samym roku rozpoczął studia na “Kursach Przemysłowo-Rolniczych” (późniejszej Królewsko-Polskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Ukończył je w 1916. Po studiach odbył roczną praktykę w majątku Sobieszyn, po czym objął kierownictwo uprzemysłowionego gospodarstwa w Ogrodzieńcach. W 1919-20 odbył służbę wojskową, brał udział w wojnie, uzyskał stopień podoficerski i Krzyż Walecznych.
W 1920 rozpoczął pracę naukową jako starszy asystent w Katedrze Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Poznańskiego, a po roku jako adiunkt w Katedrze Ogólnej i Szczegółowej Uprawy Roślin SGGW w Warszawie. Stopień doktora nauk rolniczych uzyskał w 1927. W 1928-30 dyrektor Zakładu Doświadczalnego Uprawy Tytoniu w Piadykach pod Kołomyją.
Od 1930 kierownik Zakładu Doświadczalnego Uprawy Torfowisk w Sarnach na Wołyniu, Wydziału Rolniczo-Lasowego Politechniki we Lwowie. W 1935 habilitował się na Wydziale Rolniczym SGGW, a w 1936 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego i został powołany na Kierownika Katedry Ogólnej i Szczegółowej Uprawy Roślin. W latach 1939-44 prowadził we Lwowie wykłady w Instytucie Politechnicznym i na Kursach rolniczych.
Po wyzwoleniu w 1945 przeniósł się do Poznania, gdzie na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu objął stanowisko profesora. Wkrótce przeniósł się do Wrocławia. Od końca 1945 uczestniczył w organizacji Wydziału Rolniczego Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu. Był organizatorem Katedry Ogólnej Uprawy Roli i Roślin. W 1946 wybrano Go Dziekanem Wydziału Rolniczego, a w 1951 Prorektorem ds. Nauki w Wyższej Szkole Rolniczej. Jednocześnie współorganizował Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa, którego w 1950 został wicedyrektorem i kierownikiem Zakładu Uprawy Roli i Płodozmianów.
Współpracował z praktyką rolniczą. Przed wojną pracował w Lwowskiej Izbie Rolniczej, po wojnie został przewodniczącym Rady Naukowej przy WRN we Wrocławiu, a od 1955 również Rady Naukowo-Technicznej przy Ministrze Rolnictwa.
Brał aktywny udział w pracach wielu towarzystw naukowych. W latach 1933-35 przewodniczący Polskiej Sekcji Torfowej Międzynarodowego Towarzystwa Gleboznawczego. Od 1936 członek Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiego Towarzystwa Botanicznego. Współorganizator Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, w 1951 został pierwszym przewodniczącym Wydziału Rolniczego. Od 1954 przewodniczący Komisji dla Podniesienia Żyzności Gleb Lekkich PAN. Członek Rady Naukowej Instytutu Maszyn Rolniczych w Poznaniu, Biologii Stosowanej we Wrocławiu, Zakładu Ekologii PAN, IUNG-u. Wyróżniony licznymi nagrodami, orderami i odznaczeniami, m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Medalem im. M. Kopernika.
[edytuj] Wkład do nauki polskiej
Dzięki wieloprofilowym badaniom usystematyzował naukowe podstawy uprawy roli, wyodrębnił pięć zespołów uprawek, określił ich znaczenie w całokształcie uprawy roli w płodozmianie, a także wskazał możliwości upraszczania. Problematykę tę kontynuowano w pracach z uwzględnieniem doboru roślin, nawożenia organicznego i mineralnego w zmianowaniu oraz zmian zachwaszczenia pól uprawnych. Pionierskie prace nad uprawą zerową zostały w późniejszych latach rozwinięte i poszerzone a Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin Akademii Rolniczej we Wrocławiu jest wiodącym ośrodkiem w kraju w zakresie skrajnych uproszczeń uprawy roli. W wyniku tych badań dowiedziono, że tradycyjną uprawę można zastąpić technologiami mniej energo- i kosztochłonnymi.
Rozpoczęte badania nad prototypami maszyn uprawowo-siewnych kontynuowano badając ich przydatność, także w terenach górskich.
Uwzględniając uwarunkowania glebowe Polski, prof. B. Świętochowski podjął szerokie badania nad agrotechnicznymi sposobami poprawy żyzności gleb lekkich, które później poszerzono o badania aktywności biologicznej gleby oraz jej skutków skażenia metalami ciężkimi z wykorzystaniem dżdżownic i skoczogonków jako organizmów testowych.
Badania z zakresu ochrony środowiska rolniczego rozszerzono poprzez prace dotyczące wykorzystania popiołów z węgla kamiennego i brunatnego do produkcji rolniczej oraz zagospodarowania rolniczego zlewni rzeki Oławy.
Szczególnie duży wkład wniósł w problematykę zmianowań i płodozmianów. Opracował wytyczne do wprowadzania płodozmianów, wskazując niekorzystne i długotrwałe skutki pomijania czynników przyrodniczych przy projektowaniu następstwa roślin. Zagadnienia te zostały później rozwinięte w odniesieniu do produkcyjnych i ekologicznych skutków upraszczania zmianowań zbożowych aż do monokultur włącznie.
Był zwolennikiem kompleksowych metod zwalczania chwastów, przy czym chemiczne przyjmował jako uzupełniające. Dostrzegał możliwości uodporniania się niektórych gatunków chwastów i ich kompensacji. Badania z herbologii są kontynuowane, głównie w zakresie niechemicznych metod ograniczania zachwaszczenia pól uprawnych, a także biologicznych podstaw konkurencji między chwastami a rośliną uprawną oraz wzajemnych relacji między składnikami agrocenozy (zjawisko allelopatii).
Profesor prowadził także liczne badania metodyczne, np. izotopowej metody oznaczania dynamiki wzrostu korzeni roślin uprawnych, oznaczania pozostałości herbicydów w glebie. Kontynuacją tych badań było opracowanie za pomocą mikromorfologicznych szlifów glebowych metodyki określania stopnia rozkładu substancji organicznej gleby.
[edytuj] Podręczniki i książki
1. Uprawa roli i roślin. Cz. I. Podręcznik dla osadnika Śląskiego. Warszawa 1947.
2. Mechaniczna uprawa roli. Sekcja Wydawnicza Bratniej Pomocy Studentów Uniwersytetu i Politechniki. Wrocław 1948.
3. Ogólna uprawa roślin. PIWR, Warszawa 1949.
4. Chwasty (wsp. St. Tołpa). PIWR, Warszawa 1950.
5. Uprawa roli. W: Agrotechnika, Praca zbiorowa, T. I, PIWR, Warszawa 1950.
6. Rośliny okopowe. W: Agrotechnika. Praca zbiorowa. T. II, PIWR, Warszawa 1950.
7. Rośliny pastewne. W: Agrotechnika. Praca zbiorowa. T.II, PIWR, Warszawa, 1950.
8. Uprawa roli i roślin. (wsp. Z. Golonka). PIWR, Warszawa 1950.
9. Rośliny okopowe. W: Szczegółowa uprawa roślin. Praca zbiorowa. T. I, PIWR, Warszawa 1951.
10. Rośliny pastewne. W: Szczegółowa uprawa roślin. Praca zbiorowa. T. II, PIWR, Warszawa, 1951.
11. Uprawa roli. W: Agrotechnika. Praca zbiorowa, T. I, PIWR, Warszawa 1952.
12. Rośliny okopowe. W: Agrotechnika. Praca zbiorowa. T. II, PIWR, Warszawa 1952, 1956.
13. Rośliny pastewne. W: Agrotechnika. Praca zbiorowa. T.II, PIWR, Warszawa, 1952, 1964.
14. Mechaniczna uprawa roli. PWRiL, Warszawa 1952.
15. Uprawa roślin (wsp. Z. Golonka). PWRiL, Warszawa 1954.
16. Uprawa roślin (wsp. Z. Golonka). Przy współudziale M. Radomskiej i A. Goosa. PWRiL, Warszawa. 1955.
17. Ogólna uprawa roślin. PWRiL, Warszawa 1955, 1959, 1964, 1965, 1969.
18. Wytyczne do wprowadzenia płodozmianów. Praca zbiorowa. PWRiL, Warszawa 1955, 1957.
19. Produkcja roślinna i jej organizacja. W: Podstawy rolnictwa. Praca zbiorowa. Wyd. 2. PWRiL, Warszawa 1956.
20. Uprawa roli. PWRiL, Warszawa 1957, 1964.
21. Zarys rejonizacji przyrodniczo-rolniczej w województwie wrocławskim. Praca zbiorowa. Prezydium Woj. Rady Narodowej. Wrocław 1959.
22. Uprawa roli. (wsp. B. Jabłoński). Wyd. 3, popr. i uzup. PWRiL, Warszawa 1966.
23. Materiały pomocnicze z ekologii roślin dla studentów V roku Wydziału Rolniczego. Wyd. WSR Wrocław 1971.
24. Ogólna uprawa roli i roślin. (wsp. B. Jabłoński, R. Krężel, M. Radomska). PWRiL, Warszawa 1980, 1982, 1993, 1996.
[edytuj] Źródła:
- PROFESOR BOLESŁAW ŚWIĘTOCHOWSKI - WYBITNY POLSKI UCZONY XX WIEKU. Na podstawie dokumentów, publikacji i wspomnień opracowała M. Radomska przy współudziale A. Gawrońskiej-Kuleszy, Z. Goneta i L. Zimnego. Wyd. PTA, Fragmenta Agronomica 3/2005.
