Brąchnówko (cmentarzysko)
Z Wikipedii
Brąchnówko (cmentarzysko) – jest cmentarzyskiem Gotów i Gepidów z I-III wieku. Na cmentarzysku były kręgi kamienne i inne konstrukcje kamienne. Wydobyte jednak z ziemi zabytki należą w lwiej części do ludności kultury pomorskiej. Bardzo trudno zlokalizować miejsce gdzie kiedyś było cmentarzysko. Mówią o tym dzisiaj sporządzone kiedyś przez archeologa plany.
Spis treści |
[edytuj] Historia kontaktów ze Skandynawią
Kontakty ludności ze Skandynawii z ludnością zamieszkującą wówczas Pomorze (ludność kultury łużyckiej) sięgają czasów wczesnych bo ok. 1300 r. p.n.e. W zasadzie jedynym ograniczeniem kontaktów była zdolność pokonania morza. Ludność kultury łużyckiej opuściła swoje ufortyfikowane grody już w IV w. p.n.e. Goci i Gepidzi natomiast znaleźli się na Pomorzu przybywając z obszaru dzisiejszej południowej Szwecji w I w. n.e. Tworzyli z tubylczą ludnością (o czym najlepiej świadczy cmentarzysko w Brąchnówku z ludnością kultury pomorskiej) spoistą kulturę zwaną kulturą wielbarską. Gocki kronikarz, Jordanes, jednak nieco inaczej opisał lądowanie Gotów, nie starczyło mu wyobraźni i nie przewidział tak rozległego miejsca.
[edytuj] Wędrówka Gotów i Gepidów
Drogę przebytą pomiędzy I-V w. przez Gotów i Gepidów znaczą kamienne kręgi i kurhany. Obrządek pogrzebowy tego ludu spowodował właśnie taki a nie inny wygląd cmentarzysk. Cmentarzyska nie można już zobaczyć na polu pod Brąchnówkiem. Pozostało jedynie uwiecznione ono w sprawozdaniach archeologicznych, rysunkach wykopanych zabytków, planach cmentarzyska.
[edytuj] Opis cmentarzyska
Na cmentarzysku są następujące formy nagrobków:
- kręgi kamienne,
- prostokątne konstrukcje kamienne,
- groby podkloszowe,
- groby skrzynkowe.
W powyżej wymienionych obiektach stosowano następujące rodzaje pochówka:
- groby szkieletowe,
- groby z popieliskiem.
Najciekawszymi obiektami są niewątpliwie kręgi, znane także z terenów północnej Europy, z Norwegii (z prowincji: Hordaland, Rogaland, Yest-Agder, Aust-Agder, Yestfold i Ostfold), z Niemiec (z północno-zachodniej i zachodniej Meklemburgii) i z Polski (z Pomorza Wschodniego oraz Mazur).
Problem funkcji kręgów został już w zasadzie rozstrzygnięty. Z prac badaczy skandynawskich i z pracy J. Kmiecińskiego wynika, że kręgi stanowiły formę nagrobków. Nie wyklucza to jednak innych ich funkcji.
 Kamienne kręgi w Brąchnówku |
 Kamienne kręgi w Brąchnówku |
 Ceramika w kamiennych kręgach w Brąchnówku |
 Brąchnówko- zdjęcie wykonane z miejsca, gdzie niegdyś było cmentarzysko |
[edytuj] Literatura
- Jerzy Kmieciński, Magdalena Blombergowa, Krzysztof Walenta, [w:] Prace i materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, 1966, Seria archeologiczna, Nr 12
- Jerzy Kmieciński, Niektóre zagadnienia wędrówki Gotów w świetle dotychczasowych badań oraz w świetle wykopalisk w Węsiorach w pow. kartuskim, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Seria I, zeszyt 8. Łódź 1958, s. 37-49
- Andrzej Kokowski, Zagadnienia kręgów kamiennych w środkowej strefie Pojezierza Pomorskiego, [w:] Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica 8, 1987
- Józef Kostrzewski, Kurhany i kręgi kamienne w Odrach, w pow. chojnickim na Pomorzu [z 4 tablicami i 18 ryc. w tekście] – sprawozdanie archeologiczne.
- A. Lissauer, 78 Die Hallstaetter Epoche, 12. Bruchnowko, Kr. Thorn. Die prähistorischen Denkmälern, 1888, s. 78
- Władysław Łęga, Ziemia Chełmińska na przełomie epoki brązu i żelaza, Brąchnówko, str. 238, 1960
- G. Ossowski, Mapa 1881, Brąchnówko I, II, Kraków
- G. Ossowski, Prusy Królewskie z. 4, 1888, 3. Brąchnówko, Kraków, s.129
- G. Ossowski, Prusy Królewskie z. 3, 1885, 3. Brąchnówko, Kraków,
- Jerzy Strzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, PIW, Warszawa 1984
- Herwig Wolfram, Geschichte der Goten. Entwurf einer historischen Ethnographie, C.H. Beck, 1. Aufl. (München 1979), 2. Aufl. (1980), unter dem Titel: Die Goten. Von den Anfängen bis zur Mitte des sechsten Jahrhunderts. 3. und 4. Aufl. (1990/2001), Italienische, amerikanische, französische und russische Übersetzungen. Überarbeitet und gekürzt als Beck'sche Sonderausgabe (München 1983).
