Crimen laesae maiestatis
Z Wikipedii
Crimen laesae maiestatis, w prawie rzymskim zbrodnia obrazy majestatu, w dawnej Polsce zamach, targnięcie się na zdrowie lub życie władcy lub osoby panującej karane kwalifikowaną karą śmierci.
W starożytnym Rzymie crimen laesae maiestatis było karane jako zdrada państwa, w średniowiecznej Europie traktowane jako najcięższe przestępstwo. W prawie rzymskim jako crimen laesae maiestatis rozpatrywane były nie tylko zamachy czy próby obalenia cesarza, lecz także pogróżki lub żarty pod jego adresem. Prawo to szczególnie przestrzegane było za panowania cesarza Tyberiusza. W okresie jego panowania wytoczono przed Senatem ok. 100 takich procesów, a niemal każdy z nich kończył się konfiskatą majątku i wyrokiem śmierci lub samobójstwem oskarżonego. O zbrodnię przeciwko majestatowi władcy oskarżony był także Jezus Chrystus, który wg ówczesnego prawodawstwa uzurpował sobie prawo do tytułu królewskiego, co było podważeniem majestatu cesarza.
Crimen laesae maiestatis obecne było także w Polsce. Prawo to zostało uchwalone w roku 1588. W odróżnieniu od prawa rzymskiego, w Polsce zbrodnia obrazy majestatu mogła być popełniona tylko w stosunku do króla, nie zaś jak w Rzymie także i w stosunku do urzędników. Tak jak w Rzymie za obrazę majestatu groziła kara śmierci, często wyjątkowo okrutna. Oprócz zwykłych kar takich jak ścięcie czy powieszenie groziła tzw. kara kwalifikowana, jak spalenie na stosie, rozerwanie końmi, wbicie na pal czy łamanie kołem. W roku 1646 głośna była sprawa wplątania się Bogusława Radziwiłła w sprawę paszkwilu swojego sługi Jankowskiego dotyczącego przyszłego ślubu króla Władysława IV Wazy z Ludwiką Marią Gonzagą. Przed rozpatrzeniem sądowym incydentu uratowała go ucieczka z Rzeczypospolitej, a także zawarcie ugody przez jego pełnomocników z dworem. Za obrazę majestatu uważano także np. obnażenie miecza w obecności monarchy, które traktowano jako próbę zamachu na jego życie. Nie posługiwano się wtedy jeszcze konstrukcją usiłowania popełnienia przestępstwa, dlatego penalizowano go jako odrębny typ czynu zabronionego.
