Czyn
Z Wikipedii
Czyn - sterowane wolą zachowanie przejawiające się w formie działania, czyli kompleksu ruchów, lub zaniechania, czyli tzw. "bezczynności kierunkowej" - powstrzymania się od działania.
Spis treści |
[edytuj] Teorie czynu
[edytuj] Naturalistyczno-kauzalna
Czyn jest zjawiskiem ontologicznym, to aktywność woli człowieka, pojęcie ogólne wobec przestępstw umyślnych i nieumyślnych. W ten sposób przesuwano problem psychicznego odniesienia do czynu w sferę winy. Zwolennicy: Liszt, Ernst Beling. Krytyka: wadą tej koncepcji jest to, że traktuje wolę jako czynnik sprawczy, którym nie jest (np. zaniechanie może mieć miejsce bez udziału woli).
[edytuj] Finalistyczna
Czyn jest zjawiskiem ontologicznym. Zamiar jest włączony do typu czynu zabronionego. Finalizm treści woli włącza do pojęcia czynu. Celowość (finalizm czynu) wynika z faktu, że człowiek może przewidywać skutki swego działania i dzięki temu sterować przebiegiem zdarzeń, aby osiągnąć określony cel. Wola determinuje kauzalny przebieg wydarzeń. Zaniechanie nie jest czynem. Zwolennicy: Welzel, Hirsch, Władysław Mącior. Krytyka: nie uwzględnia faktu istnienia zachowań , który wynik nie pokrywa się z zamierzony celem (zamiar ewentualny, przestępstwa nieumyślne).
[edytuj] Socjologiczna
Czyn to aktywność lub pasywność człowieka, która jest doniosła społecznie, związana z grupą społeczną. Jest to wartościujące ujęcie czynu. Świadomość odgrywa decydującą rolę; pełni funkcję informacyjną. Wg tej koncepcji czynem jest tylko zachowanie psychicznie sterowane, którego warunkiem jest odpowiedni stopień aktywacji siatki nerowej umożliwiającej procesy sterowania tj. odbiór informacji, identyfikację, przetworzenie i decyzję. Czyn to zarówno działanie, jak i zaniechanie. Zwolennik: Kazimierz Buchała.
[edytuj] Normatywna
Czyn ma charakter normatywny. Jest ujęty w sposób funkcjonalny. Stanowi wyraz osobowości człowieka. Czynem jest wszystko to, co można przypisać człowiekowi jako psychicznemu bytowi, co podlega jego kontroli. Nie są czynami ruchy i uzewnętrznienia, które nie są przez wolę i świadomość opanowane lub opanowywalne (np. atak padaczki). Myśli - mimo że są opanowywalne przez wolę i świadomość - nie są czynami, dopóki nie zostaną uzewnętrznione. Czyn to zarówno działanie, jak i zaniechanie. Zwolennik: Claus Roxin.
[edytuj] Bibliografia
- Andrzej Marek, Prawo karne, Warszawa 2005, C.H. Beck, ISBN 83-7387-575-1
- Prawo karne. Repetytorium, red. E. Blaski, Zakamycze 2005, ISBN 83-7444-185-2, s. 71-73
