Dariusz III
Z Wikipedii
Dariusz III Kodoman, łac. Darius - ostatni król perski z dynastii Achemenidów, rządził jako Król Królów w latach 336-330 p.n.e. W języku perskim jego imię było wymawiane Darajawausz, w języku greckim Dareios Kodomanos, w języku egipskim Inczriusza.
Był synem Arsamesa, jego dziadkiem był więc Ostanes - jeden z braci Artakserksesa II. Jego matką była Sysygambis, córka Artakserksesa II.
Został wyniesiony na tron przez Bagoasa po zamordowaniu Arsesa. Zamordował eunucha Bagoasa i uzyskał niezależność. Jeszcze w 336 p.n.e. odzyskał Egipt, pokonując Chabbasza i przywracając władzę perską w tym kraju. Przyjął tytulaturę faraońską. Zlekceważył jednak ostrzeżenia nieprzychylnych Macedonii Greków o planowanej już za Filipa II wyprawie przeciwko Persji i nie przygotował swojego państwa do obrony, a może nie zdążył tego zrobić.
W 334 p.n.e. Aleksander Macedoński wylądował w Azji Mniejszej i rozbił siły miejscowych satrapów perskich pod Granikiem. W tej bitwie zginął syn Dariusza III. Nie słuchał greckich najemników, którzy radzili mu zastosowanie taktyki "spalonej ziemi", czyli wycofywanie się w głąb imperium, niszcząc przed Macedończykami plony i miasta.
W 333 p.n.e. pod Issos siły perskie zostały ponownie rozbite, do niewoli dostały się: matka Dariusza - królowa Sysygambis, jego żona - Statejra I oraz córki: Statejra II i Drypetis. Następnie Aleksander Macedoński zajął Fenicję, Palestynę i Egipt. Dariusz próbował wejść w układy z Aleksandrem, oferując mu oddanie ziem, które już zdobył oraz wszystkich satrapii perskich na zachód od Eufratu, jednak Macedończyk odmówił.
W 331 p.n.e. pod Gaugamelą armia perska została ostatecznie rozbita. Dariusz uciekł po bitwie razem z niedobitkami swojej armii. Zginął w 330 p.n.e. niedaleko miejscowości Hecatompylos, w Partii - został zamordowany przez satrapę Baktrii - Bessosa, swojego krewnego, który ogłosił się królem Persji i przyjął imię Artakserksesa IV.
Niektórzy badacze skłaniają się ku twierdzeniu, że Aleksander, który jako "król Azji" wybrał na stolicę Babilon, traktował Dariusza po królewsku nawet po śmierci tamtego, a jednocześnie szanował tradycję perską i adaptował ją na swym nowym dworze, miał początkowo zamiar utrzymać Dariusza na tronie jako swojego wasala we właściwej Persji i Medii, a więc w zachodniej części Iranu.
Po śmierci Dariusza Aleksander pojmał Bessosa i oddał go pod osąd trybunału perskich dygnitarzy, na czele którego postawił brata Dariusza. Ciało króla pochował zgodnie z perskim rytuałem w królewskim grobie. W 324 p.n.e. Aleksander poślubił Stateirę, córkę Dariusza, łącząc w ten sposób obie dynastie.
| Poprzedni władca Arses (338 p.n.e.- 336 p.n.e.) |
Król Persji (336 p.n.e.- 330 p.n.e.) | Następny władca Był ostatnim władcą Persji z dynastii Achemenidów |
