Deflacja (ekonomia)
Z Wikipedii
Deflacja – wzrost siły nabywczej pieniądza obecnego na rynku. Potoczne określenie spadku cen rynkowych, sytuacji, kiedy za tę samą ilość pieniędzy kupić można coraz więcej dóbr towarów i usług. Przeciwieństwem deflacji jest inflacja.
[edytuj] Przyczyny deflacji
Wśród przyczyn deflacji wymienia się:
- brak proporcjonalnej do wzrostu gospodarczego emisji pieniądza.
- nadmierne oprocentowanie lokat terminowych czyniących opłacalną tezauryzację pieniądza – zjawisko powszechnie wykorzystywane do walki z inflacją, powoduje jednak wzrost ilości pieniądza poza rynkiem tzw. "balon inflacyjny"; nie tyle znosi więc inflację, co oddala jej wystąpienie i może wywołać przejściową deflację.
- spłata zobowiązań kredytowych przy braku emisji pieniądza i wstrzymaniu akcji kredytowej. Deflacja jest wówczas efektem nadmiernego zadłużenia a to wszystko przyczyną krachu gospodarczego zwanego nietrafnie "nadprodukcją".
[edytuj] Skutki deflacji
Skutki deflacji:
- zmniejszenie opłacalności produkcji
- wzrost bezrobocia
[edytuj] Walka z deflacją
Sposoby likwidacji deflacji;
- emisja pieniędzy ożywiająca popyt – wyrównanie niedoboru pieniądza na rynku, który wywołał deflację.
- obniżenie stóp procentowych czyniące inwestycje w realną gospodarkę bardziej opłacalnymi od tezauryzacji pieniędzy.
- ujemne oprocentowanie lokat terminowych jako opłata za "parkowanie" pieniądza; koncepcja niemieckiego ekonomisty Silvio Gesella.
- roboty publiczne zmniejszające bezrobocie, prowadzące do odbudowania popytu poprzez wypłacanie pensji robotnikom; koncepcja Johna Maynarda Keynesa.
- Negative Income Tax (NIT) – dofinansowanie najniżej zarabiających; koncepcja Miltona Friedmana.
[edytuj] Rola deflacji
Deflacja była powszechna w XIX wieku, kiedy to pieniądz był w stałej relacji do cen srebra i złota (parytet kruszcowy), jednocześnie w tym czasie średnioroczne wzrosty gospodarcze były bardzo wysokie. W latach 1815-1913, kiedy gospodarka Stanów Zjednoczonych notowała bezprecedensowy wzrost, wskaźnik deflacji wyniósł 54%. Wraz ze spopularyzowaniem się teorii podażowych – tu największa zasługa Johna Maynarda Keynesa – zjawisko deflacji stało się rzadkim zjawiskiem. Współcześnie deflacja występuje bardzo rzadko, gdyż w polityce ekonomicznej większości krajów dominuje presja na utrzymywanie stałej, niewielkiej inflacji, uważanej obecnie przez sporą część ekonomistów za korzystną dla gospodarki (zwolennicy interwencyjnej polityki podaży pieniądza). Występowanie deflacji (jak na przykład w latach 90. XX wieku w Japonii, gdzie silnie zadłużone przedsiębiorstwa – przy wzrastających kosztach kredytu nie posiadały wystarczających środków do dalszej ekspansji) wiąże się w dzisiejszych czasach zazwyczaj ze stagnacją gospodarczą przy jednoczesnym wysokim zadłużeniu wewnętrznym. Niektórzy ekonomiści uważają jednak za pierwotną przyczynę nieuniknionej stagnacji gospodarczej, utrzymywaną wcześniej inflację. Ich zdaniem dalsze utrzymywanie inflacji prowadziłoby do jeszcze większego kryzysu w przyszłości. Innym czynnikiem jest kurs waluty danego kraju w sytuacji deflacji – pojawia się wówczas silna presja na dewaluacje waluty, gdyż inwestycje w papiery dłużne z powodu deflacji stają się nierentowne. Deflacja i jej efekt: spadek cen, dotyczy całej gospodarki. W niektórych dziedzinach gospodarki obserwujemy częste spadki cen (np. telekomunikacja i informatyka, gdzie spadek cen urządzeń i usług nawet w skali jednego roku potrafi przekroczyć 50%), ale nie świadczy to o deflacji – jest to efekt postępu technologicznego i wzrostu produkcji.
Niektórzy ekonomiści nazywają deflacją również zjawisko spadku inflacji poniżej 1%, wiążąc to ze stosowaną metodą obliczania inflacji.
[edytuj] Źródła
- John Maynard Keynes, Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza
- Werner Onken, Gospodarka rynkowa bez kapitalizmu
