Denudacja
Z Wikipedii
Denudacja (etym. łac. denudare, ogołacać, odkrywać; inaczej: degradacja, etym. łac. degradatio, obniżenie) - zespół czynników prowadzących do zrównania terenu poprzez transport materiału skalnego w dół (z zasady do oceanu).
Składają się na nią: erozja, wietrzenie, ruchy masowe (np. lawiny, spływy błotne). Średnia prędkość "zdzierania kontynentów" wynosi około 6 mm/1000 lat. Po odciążeniu terenu przez denudację zwykle następują ruchy tektoniczne, które wynoszą obniżony teren.
Wyróżniamy cztery stadia denudacyjne:
- najmłodsze, początkowe - tworzy się sieć rzek, przeważa wietrzenie mechaniczne
- młodociane - rozwijają się dopływy większych rzek, liczne osuwiska, główne znaczenie wietrzenie mechaniczne
- dojrzałe - zanikają osuwiska, zaczyna odgrywać rolę spełzywanie, powierzchnia pierwotna obszaru nie istnieje, rzeki mają w miarę wyrównane profile
- starcze - peneplena, szerokie doliny, twardziele, ostańce
Rodzaje ruchów masowych:
- osuwanie
- spełzywanie
- odpadanie
- spłukiwanie
- spływy błotne
Osuwiska dzielimy na:
- osuwiska zwarte - to te które masa skalna podczas ruchu zachowuje swoją dotychczasową budowę i zwałowe, które cechuje się bezwładnością przemieszczanego materiału;
- spełzywanie - proces bardzo powolny, nie widoczny bezposrednio;
- odpadanie - przemieszczanie sie fragmentów skał odspojonych od podłoża w wyniku wietrzenia fizycznego, prowadzącego do rozpadu ziarnistego i blokowego;
- spływy błotne - lawiny blotne; polega na przemieszcaniu utworów luźnych i jednocześnie bardzo silne przesiąkniętych wodą.
- spłukiwanie - woda opadowa i roztopowa częsciowo wsiąka w podloże. Jej nadmiar spływa po nachylonej powierzchni cienka warstwą, powodując wymywanie drobnych cząstek gleby czy zwietrzeliny.