Diagnoza (medycyna)

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji.
Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Diagnoza – rozpoznanie choroby na którą cierpi pacjent na podstawie objawów stwierdzonych w badaniu podmiotowym i przedmiotowym oraz w oparciu o wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych (dawniej nazywane badaniami dodatkowymi). Prawidłowe postawienie diagnozy umożliwia zastosowanie odpowiedniego leczenia.

Istota diagnozy lekarskiej, czyli tzw. rozpoznania lekarskiego, wbrew pozorom nie jest prosta. Przykładem typowego rozpoznania internistycznego może być następujący ciąg zdań.:

Cukrzyca. Miażdżyca uogólniona. Nadciśnienie tętnicze. Zwyrodnienie mięśnia sercowego i poszerzenie serca – niewyrównane. Dodatkowe skurcze pochodzenia komorowego. Zaburzenia przewodnictwa prawej odnogi pęczka Hissa. Względna niewydolność zastawki dwudzielnej. Marskość wątroby pochodzenia sercowego. Przerost prostaty. Przewlekłe, odmiedniczkowe zapalenie nerek

Już sam porządek zdań świadczy o tym, że lekarze starają się w rozpoznaniu ująć pewną kolejność wydarzeń, poczynając od najbardziej pierwotnych, zazwyczaj najwcześniejszych. Poszczególne człony rozpoznania stwierdzają zaś istnienie pewnych stanów patologicznych, które są różnymi aspektami oszacowania "stanu układu".

Nie każde sformułowanie określa więc jakąś "chorobę". Czasami jest to wynik oceny pewnego elementu złożonej konstrukcji, jaką jest funkcjonujący organizm człowieka. Ocena owego "ogniwa konstrukcyjnego" może poza tym być zależna od użytej (dostępnej) metody badania (elektrograficznej, biochemicznej, wizualizacyjnej, radiologicznej).

Co więcej, w tych praktycznych rozpoznaniach, w podtekście uznaje się niejako, iż identyfikowany system, którym jest tutaj organizm człowieka, jest układem przechodzącym pewne stadia ewolucji, poczynając od narodzin, poprzez wiek młodzieńczy (np. sformułowanie diabetes juvenilis – curzyca typu młodzieńczego), wiek dojrzały (np. sformułowanie atherosclerosis precox – miażdżyca przedwczesna), starość (np. sformułowanie dementia involutiva – inwolucyjne upośledzenie intelektu) aż do nieuchronnej śmierci (np. sformułowanie: mors subita – śmierć nagła).

Tak więc, lekarze w swojej codziennej praktyce – jako ogólny model chorób, schorzeń przyjmują że jest to [ciąg wydarzeń, które powodują lub które stanowią niekorzystne przekształcenia stanu organizmu]

Wydarzenia takie mogą być oddziaływaniami zewnętrznym (np. infekcja). Może nim być jednak – także poprzednie przekształcenie, które na tyle zmieniło stan układu, iż po pewnym czasie staje się przyczyną dalszych niekorzystnych zjawisk.

Rozpoznanie lekarskie odnotowuje tylko takie wydarzenia i przekształcenia stanu organizmu, które w porównaniu z "przeciętnym" ciągiem wydarzeń (przekształceń stanu organizmu), związanym ze starzeniem się, są wydarzeniami zdecydowanie niekorzystnymi. Współczesne rozpoznanie lekarskie nie jest więc prostym wyliczeniem "chorób", jakie dosięgły pacjenta, lecz listą przekształceń stanów organizmu, uporządkowaną względem czasu i relacji przyczynowo-skutkowej.

Rozpoznanie, jak wynika z tego, jest zapisem kumulacji niekorzystnych przekształceń. Kumulacja ta może oczywiście osiągać pewien "punkt krytyczny" zwiastujący załamanie się systemu (katastrofę).

Stanem wyjściowym jest oczywiście stan konstrukcji organizmu w momencie urodzenia, dany przez zapis genetyczny. Również rozwój układu zależy jednak po części od zapisanego genetycznie "programu rozwoju". Świadczą o tym liczne obserwacje bliźniaków jednojajowych. Dopiero na owe dwie predyspozycje genetyczne: a) stan konstrukcji i b) program rozwoju, nakładają się mniej lub bardziej niekorzystne wpływy środowiskowe.

Ważnym zagadnieniem jest owa kumulacja, " kompletowanie " niekorzystnych przekształceń organizmu oraz zbliżanie się owego procesu do "punkt krytycznego", jakim jest załamanie się wypełniania jednej z funkcji krytycznych któregoś z systemów ciała ludzkiego co musi prowadzić do " katastrofy zdrowia " czyli śmierci.

Zarówno rozważania dotyczące zależności psychosomatycznych jak i próba uzmysłowienia istoty współczesnego rozpoznania lekarskiego prowadzą do wniosku, że pojęciem równie ważnym jak choroba jest pojęcie stanu zdrowia.

Bardzo często problem dotyczący danego, konkretnego pacjenta nie polega bowiem na tym czy zapadł on na taką czy inna chorobę, lecz na tym – jaki jest jego stan psychiczny i – do jakiego stopnia jego organizm doznał już niekorzystnych przekształceń, które jakkolwiek są nieuchronne, to jednak mogą się przydarzać z różną częstością i w różnym wieku – czyli mówiąc krótko – jaki jest jego stan zdrowia.

Najczęstsze zadania rozpoznawcze, zadania diagnostyki medycznej to nie wykrywanie pewnej choroby lecz ustalanie stanu zdrowia.