Dowód

Z Wikipedii

Dowód to rozumowanie analityczne, dedukcyjne lub inne, które prowadzi do wykazania prawdziwości pewnego twierdzenia przy użyciu umownie dopuszczalnych i uznanych środków jak aksjomaty, zasady rozumowania oraz założenia twierdzenia.

Dowód jest sposobem rozumowania używanym w wielu dziedzinach nauki i kultury, a nawet w dziedzinach praktycznych jak prawo czy kryminalistyka, w każdej z nich ma jednak właściwą danej dziedzinie formę dzięki używaniu dopuszczalnych w danej dziedzinie środków. Często w dziedzinach praktycznych i naukach przyrodniczych pomija się istniejące rozumowanie i utożsamia się podanie dowodu ze wskazaniem faktów, przedmiotów, zjawisk lub doświadczeń, które uprawomocniają tezę twierdzenia. Warto jednak pamiętać, że każda forma dowodu zawiera w sobie pewna formę rozumowania dedukcyjnego i że z tzw. gołych faktów nigdy nic nie wynika.

W matematyce dowód jest formalnym rozumowaniem korzystającym z zasad logiki, aksjomatów oraz założeń twierdzenia i wcześniej udowodnionych twierdzeń (porównaj dowód (matematyka)). W logice, dowieść zdanie A oznacza znaleźć prawdziwe zdanie B, z którego zdanie A wynika.

W naukach przyrodniczych mówi się często że pewna obserwacja lub doświadczenie jest dowodem pewnej tezy, przez co należy rozumieć, że wyniki doświadczenia wespół z pewnym tokiem rozumowania uprawniają do przyjęcia prawdziwości tezy. Stosuje się zarówno dowody wprost jak i nie wprost a także rozumowania statystyczne (uprawdopodabniające ) - indukcję, która jest głównym mechanizmem rozwoju wiedzy w naukach przyrodniczych.

W dziedzinach kultury takich jak historia lub dziedzinach praktycznych jak prawo czy kryminalistyka logiczny kształt dowodu jest zwykle mocno sformalizowany (w sensie używanych środków ) i zachowując podobny charakter i znaczenia jak w naukach przyrodniczych, ograniczony jest do formy dowodu wprost.

W historii przez dowód rozumie się zwykle źródło pisane dostarczające poparcia danej tezy czyli utożsamia się proces dowodzenia tezy z podaniem źródła wskazującego bezpośrednio na jej prawdziwość. Takie rozumienie bliskie jest prawnemu czy kryminalistycznemu rozumieniu pojęcia dowodu, gdzie słowo dowód uznaje się za synonim przedmiotu lub zdarzenia stanowiącego podstawowy element w rozumowaniu dowodowym uprawniający do przyjęcia tezy ( np. oskarżenia ) za prawdziwe. Milcząco zakłada się przy tym, że istnieje oczywisty i prosty związek pomiędzy tezą twierdzeń (np. oskarżeniem) a przedstawionymi faktami (np. zebranymi odciskami palców). Jeśli brak takiego bezpośredniego i oczywistego związku mówimy nie o istnieniu dowodów lecz o poszlakach wskazujących na prawdziwość pewnej tezy.

[edytuj] Dowodzenie

Dowodzenie jest to jedna z najbardziej znanych odmian rozumowania obok wnioskowania, sprawdzania i wyjaśniania.

Dowodzenie definiuje Ajdukiewicz jako proces myślowy polegający na rozwiązywaniu zadania, które domaga się, by pewne zdanie całkowicie dane w samym zadaniu wywnioskować ze zdań innych, już uprzednio uznanych. Inaczej to wyrażając powiedzieć można, że dowodzenie jest to zadanie zawarte w zdaniu rozkazującym o postaci : „wykaż, że a jest b!”. Rozwiązanie tego zadania wymaga m.in. inferencji (wnioskowania), która jest składową dowodzenia. Jednym słowem dowodzeniem nazwiemy zabieg konstruowania danego dowodu.

[edytuj] Rodzaje dowodów

• dowód wprost
• dowód nie wprost (zwany także apagogicznym, sokratejskim)

[edytuj] Literatura

• Kazimierz Ajdukiewicz, Klasyfikacja rozumowań [w] Ajdukiewicz, Język i poznanie, t. 2.