E-learning
Z Wikipedii
 |
Zasugerowano, aby ten artykuł zintegrować z artykułem Teleedukacja. |
E–learning - nauczanie na odległość z wykorzystaniem technik komputerowych i Internetu, oznacza wspomaganie dydaktyki za pomocą komputerów osobistych, CDROM-u i Internetu. Pozwala na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności fizycznej obecności w sali wykładowej. Wspiera również tradycyjny proces nauczania. E–learning to tylko jeden z elementów edukacji, dlatego edukacja w czasie rzeczywistym dotyczy znacznie obszerniejszego zasięgu usług niż e–learning.
Termin e-learning, tak jak i techniki uczenia się oraz technologie kształcenia, odnosi się do stosowania w nauczaniu technologii elektronicznej w o wiele szerszym zakresie niż w ramach tradycyjnych szkoleń komputerowych, czy też nauczania wspomaganego komputerowo z połowy lat osiemdziesiątych. Jest również o wiele szerszy od pojęć nauczania i edukacji online, które oznaczają nauczanie tylko przez sieć internetową. W przypadku zastosowania technologii mobilnych, częściej używane jest pojęcie M-learningu.
E-learning służy nauczaniu na odległość oraz nauczaniu elastycznemu, jednak może być również łączony z tradycyjnym nauczaniem w formie kursów mieszanych.
Dostęp do zautomatyzowanych narzędzi oraz materiałów dydaktycznych umożliwia typowe środowisko e-learningowe Virtual Learning Environment (VLE) z menu nawigacyjnym i ikonami.
Szczególnie w szkolnictwie wyższym wzrasta tendencja do tworzenia środowisk VLE, które w połączeniu z systemami kontroli informacji (Managed Informaton System, MIS), tworzą system kontroli środowiska e-learningowego (Managed Learning Environment). W środowiskach tych wszelkie informacje związane z kursem przekazywane są poprzez interfejs użytkownika zgodny ze standardami obowiązującymi na uczelni.
Coraz więcej tradycyjnych szkół wyższych, jak również młodszych szkół wyższych online, oferuje przez internet wybrane programy dyplomowe na wielu poziomach i w wielu dziedzinach. Zazwyczaj studenci zobowiązani są do uczęszczania na zajęcia, jednak wiele kursów jest udostępnianych wyłącznie online. Ponadto, coraz częściej uczelnie oferują studentom wsparcie online np. w formie informacji i rejestracji w sieci, e-doradztwa, sprzedaży podręczników przez Internet, stron samorządów czy gazet studenckich online.
E-learning może również odnosić się do edukacyjnych stron internetowych, udostępniających np. scenariusze lekcji, arkusze ćwiczeniowe, czy interaktywne ćwiczenia dla dzieci. Pojęcie to jest również używane w biznesie w odniesieniu do opłacalnych szkoleń online.
Spis treści |
[edytuj] Tworzenie skutecznego środowiska nauczania online
Przeprowadzono wiele badań, w celu określenia skuteczności nauczania online. Wyniki tych badań nie są jednoznaczne. Mimo wszystko, istnieje przekonanie iż kursy online mają istotny wpływ na sukcesy uczniów.
Podstawowe elementy skutecznego kursu online to:
- Jak w każdym środowisku nauczania, znajomość uczestników kursu
- Tworzenie kursu na postawie jasno sprecyzowanych celów i zaznajomienie z nimi studentów
- Zwrócenie szczególnej uwagi na opracowanie graficzne kursu – wygląd nie jest najważniejszy; układ graficzny kursu powinien ułatwiać nawigację i naukę; trzeba też zwróć uwagę na realne możliwości studentów jak znajomość obsługi komputera, a w przypadku zamieszczania plików audio, video lub linków do stron internetowych również na ograniczenia sprzętowe.
- Zapewnienie ducha współpracy poprzez obowiązkowy podział zadań między studentów i nauczycieli, umożliwienie konstruktywnej krytyki, odpowiednią motywację i dostarczenie narzędzi, które pozwolą na dokonanie oceny w odpowiednim czasie.
- Elastyczne środowisko nauki – dostosowane do indywidualnych potrzeb studentów, ich zainteresowań oraz priorytetów, które nie mogą jednak stać się celem samym w sobie; wiedza musi być udoskonalana w czasie rzeczywistym i dostosowana do potrzeb edukacyjnych
- Dostępność serwisu technicznego, aby szkolić i zapewniać stałe wsparcie techniczne zarówno dla uczniów jak i nauczycieli.
- Zamieszczenie linków i listy zasobów, umożliwiających poszerzanie podstawowego zakresu wiadomości.
- Stałe aktualizowanie informacji na stronach poświęconych szkoleniom online
[edytuj] Wady i zalety
Do zalet e-learningu często zalicza się ruchomy czas pracy i wygodę uczniów (szczególnie jeśli mają oni jeszcze inne zobowiązania), ułatwienie komunikacji między uczniami, lepsze dostosowanie do potrzeb uczniów, większe urozmaicenie nauki dzięki zastosowaniu multimediów i niewerbalnej prezentacji materiału. E-learning pozwala uczyć się we własnym tempie oraz zminimalizować strach i nieśmiałość, które mogłyby pojawić się w tradycyjnej klasie. Użycie technik video umożliwia uczenie się za pomocą materiału audiowizualnego, który można zatrzymać i przewinąć w celu ponownego obejrzenia. W porównaniu z tradycyjnymi zajęciami w klasie, e-learning przynosi duże zyski organizacjom z rozproszonymi i ciągle zmieniającymi się uczniami (np. personel restauracji). Niektórzy krytykują zastosowanie e-learningu w edukacji, ponieważ brak w nim osobistego kontaktu z nauczycielem i w związku z tym, jak twierdzą niektórzy, nie jest on już „edukacyjny” w ujęciu czysto filozoficznym (np. wg definicji R.S. Petersa, filozofa edukacji). Zwolennicy e-learningu twierdzą, że ta krytyka jest w dużej mierze bezpodstawna, ponieważ relacje międzyludzkie można rozwijać przy zastosowaniu programów audio lub video służących do prowadzenia konferencji internetowych, forów dyskusyjnych, czatów, blogów, poczty elektronicznej, lub innych synchronicznych czy asynchronicznych środków. Właściwie wielu uczniów amerykańskich szkół średnich byłoby za zajęciami w formie e-learningu gdyby nie jego bardziej skrajne wersje, zmierzające ku wyeliminowaniu osobistego kontaktu z nauczycielem.
Często mówi się też o wrażeniu odosobnienia, którego doświadczają uczniowie uczący się na odległość, chociaż fora dyskusyjne i inne formy komunikacji komputerowej mogą zmniejszyć to wrażenie, a nawet zachęcać do kontaktów osobistych i tworzenia grup wzajemnej pomocy. W sieci mogą również powstawać grupy dyskusyjne. Należy wspierać kontakty międzyludzkie w każdej formie, zarówno między wykładowcą a uczniem jak i między uczniami.
Opłacalność e-learningu jest przedmiotem szerszej dyskusji ponieważ zazwyczaj większość wkładu początkowego zwraca się dzięki efektowi skali (economies of scale). Koszt rozwoju sieci a w szczególności zwykłego oprogramowania może być taki sam jak koszt systemów dostosowywanych specjalnie do e-learningu. Opracowanie materiałów kompatybilnych z e-learningiem jest również bardziej czasochłonny niż opracowanie tych zwykłych.
W rezultacie część kosztów muszą ponieść studenci ponieważ kursy online w szkołach wyższych są zazwyczaj droższe od tych tradycyjnych.
[edytuj] Rozwój e-learningu
Spośród organizacji które wykorzystywały e-learning w latach 80. wymienić można: Zachodni Instytut Psychologii Behawioralnej (z ang. Western Behavioral Sciences Institute), Instytut Technologii w Nowym Jorku ( z ang. New York Institute of Technology), Elektroniczny System Wymiany Informacji (z ang. Electronic Information Exchange System - EIES), Instytut Technologii w New Jersey (z ang. New Jersey Institute of Technology) oraz Zintegrowana Edukacja (z ang. Connected Education). W późniejszych latach również organizacja Niezależne Media Studenckie (z ang. Independent Student Media) opracowała roboczy program nauczania dla studentów realizowany za pomocą interaktywnego podręcznika online (z ang Interactive Online Textbook).
Według raportu opracowanego przez Konsorcjum Sloan (z ang. Sloan Consortium), wiarygodne źródło informacji na temat szkolnictwa wyższego, do 2003 roku liczba studentów korzystających z platform e-learningowych w Stanach Zjednoczonych wyniosła ponad 1,9 mln.
Zaskakujący wzrost liczby użytkowników wynoszący obecnie około 25 procent w skali roku poważnie zmienił wcześniejsze statystyki.
Konsorcjum Sloan podaje, iż obecnie, praktycznie wszystkie państwowe instytucje szkolnictwa wyższego jak i przeważająca większość odpłatnych szkół wyższych oferuje zajęcia online. Dla porównania tego typu zajęcia są prowadzone zaledwie w połowie nieodpłatnych uczelni prywatnych. Raport Sloana opracowany na podstawie sondażu przeprowadzonego na najlepszych wyższych uczelniach dowodzi, że studenci są przynajmniej tak zadowoleni z zajęć online jak z kursów tradycyjnych. W miarę obniżania się kosztu wprowadzenia takiego systemu uczelnie prywatne mogą bardziej zaangażować się w prezentacje online Do pracy online ze studentami należy zatrudnić odpowiednio wyszkoloną kadrę, której członkowie muszą posiadać nie tylko odpowiednią wiedzę merytoryczną , ale też wysokie kwalifikacje w obsłudze komputera i internetu.
Popularna stała się również koncepcja tzw. Digital Native (osoba mająca styczność z technologią od najmłodszych lat). Z pewnością na przyszłość e-learningu wpływ będą miały różnice pokoleniowe, jednak w miarę wzrostu liczby dorosłych studentów będą one zanikać.
Ponadto, e-learning wykorzystuje uniwersalny charakter możliwości edukacji online.
[edytuj] Podejścia pedagogiczne
Naturalnie, możliwe jest zastosowanie jakiegokolwiek pedagogicznego podejścia do e-learningu, jednak niektóre z nich są stosowane częściej niż inne. Dwa najbardziej powszechne to projektowanie instrukcji i pedagogika społeczno-konstruktywistyczna. Tę ostatnią w szczególności można zastosować wykorzystując fora dyskusyjne, blogi, artykuły wikipedii i inne zbiorowe projekty internetowe. Zdolność adaptacji do różnych stylów nauczania jest wciąż popularna w pewnych środowiskach. Model Konwersacyjny Laurillarda jest również odpowiedni dla e-learningu, natomiast Model Pięciostopniowy autorstwa Gilly Salmon jest podejściem pedagogicznym do stosowania forów dyskusyjnych. Istnieją cztery fundamentalne podejścia pedagogiczne, które wpłynęły na strategię wobec pedagogiki wspieranej komputerowo, nauczania na odległość, i które nadal wyznaczają główne zasady pedagogiki e-learningu
Kognitywizm skupia się zarówno na procesie kognitywnym w uczeniu się jak i na działaniu mózgu
Emocjonalizm skupia się na emocjonalnych aspektach uczenia się, takich jak motywacja, zaangażowanie, zabawa, itd.
Behawioryzm skupia się na umiejętnościach i behawioralnych rezultatach procesu uczenia się np. odgrywanie ról, zastosowanie (wiedzy?) w warunkach środowiska pracy
Kontekstualizm skupia się na środowiskowych i społecznych aspektach, które magą stymulować proces uczenia się, takich jak kontakty międzyludzkie, wspólne szukanie rozwiązań oraz znaczenie wsparcia kolegów i pracy pod presją
[edytuj] Możliwość ponownego wykorzystania, standardy, obiekty wiedzy
Włożono wiele wysiłku w ponowne wykorzystanie elektronicznych materiałów dydaktycznych a w szczególności w opracowanie lub ponowne wykorzystanie obiektów wiedzy. Obiekty te są odrębnymi segmentami odpowiednio oznakowanymi słowami kluczowymi, lub innymi metadanymi, często przechowywanymi w plikach formatu XML. Żeby utworzyć kurs należy połączyć ze sobą sekwencję obiektów wiedzy. Rozróżnia się repozytoria obiektów dydaktycznych z dostępem wolnym lub ograniczonym, może być ograniczony zarówno zastrzeżone lub ogólnodostępne, niekomercyjne i komercyjne, weryfikowane przez użytkowników (np. repozytorium Merlot). Standardowym typowym dla e-learningu formatem jest SCORM. Inne specyfikacje umożliwiają przenoszenie „obiektów wiedzy” (Schools Interoperability Framework) lub klasyfikację metadanych (LOM). Standardy te są nowe, najstarszy z nich ma 8 lat, i stosunkowo wyspecjalizowane: SIF wykorzystuje się głównie do tworzenia kursów w szkołach podstawowych i średnich, LOM – w szkolnictwie wyższym, w biznesie i w armii, a SCORM – głównie w biznesie i wojsku oraz częściowo w szkolnictwie wyższym. Rada ds. Standardów w Szkolnictwie Wyższym (the Post-Secondary Education Standards Council, PESC) również robi postępy w opracowywaniu standardów i obiektów dydaktycznych na potrzeby szkolnictwa wyższego, podczas gdy SIF zaczyna się zwracać ku obiektom szkoleniowym i programowym. Szkolnictwo podstawowe i średnie w Stanach Zjednoczonych wykorzystuje również wiele innych istotnych standardów, najważniejsze z nich to standardy NCES. Standardy dotyczące zawartości i planów wynikowych opracowanych przez władze każdego ze stanów. Stanowią istotne metadane decydujące o kształcie kursów e-learningowych w szkołach podstawowych i średnich.
[edytuj] Techniki komunikacji
Wyróżnia się asynchroniczne i synchroniczne techniki komunikacji. Do zadań asynchronicznych należą blogi, wikipedie, czy fora dyskusyjne. Zadania synchroniczne polegają na jednoczesnym spotkaniu wszystkich uczestników kursu na czacie lub zajęciach wirtualnych.
Według Stephena Downesa, autora biuletynu oraz bardzo popularnego uaktualnianego codziennie bloga, termin eLearning 2.0 odnosi się do tworzenia blogów i wikipedii.
Społeczność pisząca w internecie oraz kanały komunikacyjne są często związane ze społecznościami E-learningowymi oraz M-learningowymi. W obu przypadkach metody nauczania oparte są na podstawowych modelach nauczania oraz zadaniach związanych z uczestnictwem w sesjach e-learningowych w postaci wirtualnych spotkań, czy też tradycyjnych kursów wspomaganych komputerowo. Wiele zadań wymaga częstego spotykania się na sesjach czatowych w formie wirtualnych zajęć lub tworzenia czy komentowania blogów.
Coraz bardziej popularne stają się blogi, które omawiają różne style i techniki pisania.
[edytuj] Wspomagany komputerowo system oceny i projekt nauczania
Wspomagany komputerowo system oceny (z ang. Computer-aided Assessment), rzadziej zwany również E-oceną, obejmujący zarówno komputerowe testy wielokrotnego wyboru jak i bardziej zaawansowane formy testowania, staje się coraz bardziej powszechny. W niektórych systemach reakcja może dotyczyć specyficznych błędów popełnionych przez studenta lub komputer może zadać studentowi serię pytań dostosowanych do stanu jego wiedzy. Stosowane do tych celów oprogramowanie jest nadal najczęściej bardzo proste.
Projekt nauczania (z ang. Learning Design) odnosi się czasami do rodzajów zadań dostępnych dzięki oprogramowaniu otwartemu takiemu jak oprogramowanie LAMS, które udostępnia zadania adaptacyjne wykonywane w grupie. System projektowania nauczania IMS Learning Design stanowi standard dla innych systemów tego typu, a IMS Level A jest wspomagany przez LAMS V2.
Pierwszym uniwersalnym systemem wspomaganym komputerowo wykorzystywanym w nauczaniu, z którego powstał e-learning był System PLATO opracowany na Uniwersytecie Illinois w Urbana-Champaign. System Plato powstał przy współpracy firmy Control Data, która opracowała pierwsze autoryzowane oprogramowanie używane do opracowywania materiałów dydaktycznych / materiału dydaktycznego. Oprogramowanie to nazwano Plato. Następnie Rada ds Badań Naukowych opracowała pierwszy wspomagany komputerowo kurs matematyki dla klas 0-6. Następnie firma Wicat Systems stworzyła WISE - swoje pierwsze narzędzie do edycji hipertekstu napisane w Pascalu oraz opracowała program nauczania matematyki i angielskiego dla klas 0-6.
Pierwszy kompletny kurs wspomagany komputerowo (CAI) dla klas od 0-6 powstał w szkole podstawowej Waterford w Utah przy użyciu systemu Wicat. Pierwsze ogólnodostępne zajęcia wspomagane komputerowo według własnego projektu zrealizowała w Singapurze przy użyciu systemu Wicat firma Baal (później znana jako Virtual Systems) w ramach wspólnego projektu Wicat i Baal. Projekt ten zapoczątkował rozwój centrów nauczania wspomaganego komputerowo (prekursorów e-learningu) na całym świecie.
Eksperyment w oczach ucznia.
Prezentację eksperymentu w zakresie nauczania na odległość lepiej zakończyć przedstawiając doświadczenia w roli uczestników wirtualnego kursu. Można je podzielić na kilka etapów:
Etap I. Zainteresowanie i zaskoczenie
Pierwsze wrażenie jakie towarzyszy nam po zapisaniu się do wirtualnej klasy to radość, ekscytacja, że oto bierzemy udział w ważnym, rewolucyjnym wydarzeniu w edukacji. Zdobędziemy nowe kompetencje nie ruszając się z domu, swobodnie wybierając czas i miejsce nauki. Drugie wrażenie pojawia się po zalogowaniu do wirtualnej klasy. Nie ma w niej nauczyciela gotowego na skinienie naszej ręki przyjść z pomocą, nie ma kolegów, którzy mogą wesprzeć nas swoja wiedzą, czujemy się osamotnieni, może nawet zagubieni. Kolejny krok to odnalezienie własnej metody uczestniczenia w kursie realizowanym w oparciu o Internetowe strony.
Etap II Rozpoznawanie możliwości i ograniczeń
Mozolne zapoznawanie się z dostępnymi dla studenta opcjami, czytanie wykładów i zadań pozwala wreszcie poczuć się uczniem i skoncentrować uwagę na zdobywaniu nowej wiedzy. Wówczas zauważamy, że poznawanie umieszczonego na szkolnych stronach Internetowych materiału, wykonywanie poleceń, zadań domowych, testów, nadążanie za innymi uczestnikami kursu wymaga znacznie większego czasu niż przewidywaliśmy. Co więcej pojawia się poczucie obowiązku zalogowania się na stronę i sprawdzenia co nowego proponuje nauczyciel, a co przedstawili już inni koledzy. Otrzymujemy elektroniczne przypomnienia o mijającym terminie wykonania zadań. Stajemy się częstymi, aktywnymi uczestnikami kursu.
Doceniamy znaczenie naszych umiejętności sprawnego poruszania się w Internecie, szybkość pisania, szybkość posiadanego łącza. Niestety dostrzegamy też, że czasami połączenie ze szkolnym serwerem jest bardzo wolne lub nawet niemożliwe do zrealizowania, odkładamy sesję na inne godziny, ale szybko powracamy do komputera. Z drugiej strony coraz większego znaczenia nabiera fakt dużej swobody w doborze długości sesji i czasu jej odbywania. Możemy wielokrotnie czytać zamieszczone materiały, przeglądać prezentacje, wydrukować fragmenty niezbędne do rozwiązania zadań.
Odkrywamy także możliwość kontaktu z nauczycielem lub innymi studentami poprzez klasową tablicę ogłoszeń, pocztę elektroniczną i chat. Właśnie ten kontakt z innymi uczestnikami wirtualnego kursu powoduje wzrost naszej pewności i zadowolenia z uczestnictwa w zajęciach. Świadomość, że inni studenci rozwiązują te same problemy, możliwość konsultacji z osobą prowadząca zajęcia przybliża nauczanie na odległość do nauczania tradycyjnego, do którego jednak jesteśmy silnie przywiązani.
Etap III. Aktywne uczestnictwo
Wymienione odczucia doświadczane w trakcie pierwszego udziału w zdalnym kursie ewaluują podczas jego trwania, aż pokonując kolejne zadania coraz pewniej korzystamy z oferowanych nam przez szkołę udogodnień, coraz częściej zgłaszamy swoje uwagi, chętniej wymieniamy się pomysłami i problemami z kolegami, śmielej zadajemy pytania nauczycielowi. Analizujemy otrzymywane oceny i cieszymy się z rozwiązania kolejnych coraz trudniejszych zadań. Realizujemy swój cel - zdobywamy nową wiedzę, wbrew pierwszym obawom zdobywamy też nowych przyjaciół, i chociaż ich nie widzieliśmy utrzymujemy z nimi elektroniczny kontakt także po zakończeniu kursu.
Odczucia podobne do naszych towarzyszą także studentom zdobywającym wiedzę w innych krajach znacznie bardziej zaawansowanych w technologii nauczania na odległość. Kandydaci zapisują się na kursy realizowane wirtualnie z powodu dużej odległości do szkoły, niewygodnych godzin pracy, samotnego wychowywania dzieci. Cenią sobie swobodę czasu i miejsca nauki “Możesz iść do klasy w bieliźnie”. Pracują w nocy lub w pracy jeśli w domu nie posiadają komputera. Dostrzegają brak natychmiastowej rady profesora “Nie możesz podnieść ręki i zadać pytania” mimo możliwości kontaktowania się poprzez Internet. Chociaż, brakuje im kontaktów interpersonalnych to przyznają, że brak osoby która “...stoi za plecami lub przypomina Ci słownie, że coś należy wykonać” stanowi wielkie wyzwanie. Wymagają aby nauczyciel był profesjonalistą w pisemnej prezentacji materiału, z drugiej strony zauważają, że jeśli ktoś nie lubi czytać to nie powinien decydować się na taką formę nauki. Potrafią zauważyć własne ograniczenia “W grupie prowadzącej rozmowę jest mi trudno nadążyć za innymi ponieważ moje umiejętności pisania na klawiaturze są okropne”. Jednak porównując nauczanie online z wcześniejszą formą nauczania na odległość jaką były kursy korespondencyjne cenią sobie możliwość pozostawania w kontakcie z nauczycielem i bieżące śledzenie przez niego postępów w pracach uczniów. Wszyscy badani, amerykańscy studenci przyznali, że edukacja na odległość spełniła ich oczekiwania, dla niektórych była początkiem nowej zawodowej kariery “Pasowałem do atmosfery w korporacji {Compaq Computer] ponieważ zdobyłem edukację przez Internet”
[edytuj] Zobacz też
- d-learning
- m-learning
- blended learning
- rapid e-learning
- LMS
