Ewangelia Mateusza

Z Wikipedii

Na tę stronę wskazuje przekierowanie ze strony Mt. Zobacz też: Megatona czyli masa 10⁶ ton trotylu.

Ewangelia wg Mateusza [Mt lub Mat] - jedna z czterech Ewangelii Nowego Testamentu, której autorstwo przypisuje się Mateuszowi Ewangeliście. Otwiera wydania Nowego Testamentu, choć prawdopodobnie nie jest pierwszą napisaną ewangelią. Ewangelia Mateusza należy do ewangelii synoptycznych.

[edytuj] Autorstwo i data powstania

Autorstwo księgi tradycja wczesnochrześcijańska przypisuje Lewiemu Mateuszowi, jednemu z dwunastu apostołów, wcześniejszemu poborcy podatkowemu. Data powstania księgi budzi dotąd spory wśród biblistów. Najstarsza tradycja wskazuje na "ósmy rok po śmierci Pana", czyli na rok 41 n.e. Według niektórych biblistów zawarta w Ewangelii polemika z judaizmem faryzejskim (który zaczął dominować ok. 80 r. n.e.) sugeruje, że mogła ona zostać napisana między 80 i 90 n.e.^[1] Jednak najnowsze datowanie papirusu magdaleńskiego przez Cartstena Petera Thide'a na rok 60 n.e. znów cofa datę powstania do połowy I wieku^[2]. Miejscem powstania Ewangelii była prawdopodobnie Palestyna lub Syria (w zależności od przyjętej daty powstania).

Ewangelia Mateusza była prawdopodobnie pierwotnie napisana po aramejsku, a dopiero później przetłumaczona na grekę. Potwierdzają tę tezę:

Świadectwo Papiasza z przełomu I i II wieku o mowach Jezusa spisanych przez Mateusza w języku hebrajskim (tak wówczas określano j. aramejski).
Fakt, że księga była pisana przede wszystkim z myślą o Żydach. Wskazują na to liczne semityzmy (np.: Raka - 5,22; Mamona - 6,24) oraz zwyczaje żydowskie, których autor nie objaśnia (np. obmycia rytualne - 15,2).

Oryginał aramejski musiał jednak zaginąć bardzo wcześnie, gdyż Ojcowie Kościoła z II wieku znają tylko grecką wersję.

Istnieją dwie teorie dotyczące kolejności powstania Ewangelii Mateusza. Wg przeważającej opinii współczesnych biblistów autor pisząc swoją Ewangelię korzystał prawdopodobnie z Ewangelii Marka powstałej najwcześniej, ponadto ze źródeł ustnych (Q) oraz źródła specjalnego znanego tylko Mateuszowi.

Mniej rozpowszechniona jest teza, że Ewangelia Mateusza powstała najwcześniej, a Ewangelia Marka stanowiła jej streszczenie. Teza ta sięga początków Kościoła - stąd kolejność wśród pism Nowego Testamentu, tam Ewangelia Mateusza jest pierwsza.

[edytuj] Treść i teologia

Można ją podzielić na cztery części:

Rodowód, narodzenie i dzieciństwo Jezusa. (1-2)
Czyny Jana Chrzciciela i przygotowanie do działalności Jezusa. (3-4,11)
Działalność Jezusa w Galilei (4,12-20,16)
Męka i zmartwychwstanie Jezusa (20,17-28)

Myśl przewodnia tej Ewangelii sprowadza się do tezy, że w osobie, czynach, życiu i nauce Jezusa urzeczywistniły się proroctwa mesjańskie Starego Testamentu. Wg Mateusza Jezus jest Mesjaszem, potomkiem Abrahama i spadkobiercą króla Dawida. Mateusz referując fakty z życia Jezusa dołącza do nich często teologiczną interpretację. Autor nie przywiązuje zasadniczej wagi ani do chronologii, ani do szczegółów geograficzno-topograficznych. Księga zawiera około 60 cytatów ze Starego Testamentu.

Mateusz przedstawia nauczanie Jezusa w tzw. "pięciu mowach":

Kazanie na górze (5,3-7,29)
Mowa misyjna (10,5-42)
Mowa o królestwie niebieskim - przypowieści (13,1-52)
Mowa do uczniów o życiu wspólnoty (18,1-35)
Mowa przeciw uczonym w Piśmie i faryzeuszom oraz mowa o dniach ostatecznych (23,1-25,46)