Ferdynand Foch

Z Wikipedii

Ferdynand Foch w 1915

Ferdynand Foch

Ferdynand Foch (ur. 20 grudnia 1851 w Tarbes, zm. 20 marca 1929 w Paryżu) - marszałek Francji (w sierpniu 1918), feldmarszałek Wielkiej Brytanii (w 1919) i marszałek Polski (w 1923).

Syn urzędnika, prawnuk oficera armii Napoleona I. Kształcił się w jezuickich kolegiach św. Michała w Saint Etienne i św.Klemensa w Metz. Po rozpoczęciu wojny francusko-pruskiej w 1870 wstąpił ochotniczo do wojska do 4 pułku piechoty ,ale nie brał udziału w działaniach bojowych. Zdemobilizowany w marcu 1871 rozpoczął naukę w politechnice w Paryżu. Ukończył Oficerska Szkołę Inżynieryjną Artylerii. Stopień oficerski otrzymał we wrześniu 1874 w 24 pułku artylerii. W 1887 ukończył Akademię Sztabu Generalnego (ASG). W latach 1887-1889 służył w 3 oddziale Sztabu Generalnego. Od 1890 był wykładowcą strategii ogólnej w ASG. Napisał szereg rozpraw wojskowo teoretycznych o wykorzystaniu taktyki Napoleona we współczesnych warunkach. W latach 1895-1901 profesor ASG, w 1901 odwołany za klerykalizm. Potem pomocnik dowódcy 20 pułku artylerii.

Znany był z głębokiego przywiązania do wiary katolickiej,co w świeckiej Francji było nierzadko przeszkodą w zrobieniu kariery wojskowej. ^[1] Mimo to został w 1903 awansowany do stopnia pułkownika i objął dowództwo 35 pułku artylerii. Od 1905 generał brygady z wyznaczeniem na komendanta ASG. Od 1911 dowódca 14 Dywizji, od 1912 8 Korpusu Armijnego (KA), a od 1913 20 Korpusu Armijnego ,na czele którego rozpoczął udział w I wojnie światowej w składzie 2 Armii. Od 28 sierpnia 1914 dowódca Grupy Armijnej w składzie 9 i 11 KA, 42 Dywizji Piechoty i 2 Dywizji Kawalerii. 4 września tego roku Grupa ta została przemianowana w 9 Armię. W czasie bitwy nad Marną dowodzona przez niego armia wykazała dużą waleczność i opór. 4 października wyznaczony na pomocnika Naczelnego Dowódcy gen. Josepha Joffre'a, z zadaniem koordynowania działań wszystkich armii działających na północy Francji. Po bitwie pod Ypres ,w styczniu 1915 wyznaczony na dowódcę Północnej Grupy Armii z która brał udział w operacjach zaczepnych m.in. bitwie nad Sommą (lipiec - listopad 1916). Po odejściu ze stanowiska gen. Joffre'a w grudniu 1916 zwolniony z obowiązków dowódczych i z grupą oficerów skierowany do opracowania planu działań w wypadku naruszenia neutralności Szwajcarii. W styczniu 1917 przedstawił projekt planu, który został zatwierdzony. Od stycznia do marca 1917 czasowo dowodził 7 i 8 Armią. W kwietniu 1917 przebywał z misja we Włoszech, gdzie uzgadniano warunki wejścia wojsk angielskich i francuskich do tego kraju, w wypadku konieczności. 5 maja 1917 wyznaczony na stanowisko szefa Sztabu Generalnego. W styczniu 1918 oprócz stanowiska szefa Sztabu Generalnego został wyznaczony na przewodniczącego Rady Wojennej Sprzymierzonych. Od marca 1918 koordynator działań wojsk Sprzymierzonych na Zachodnim Froncie. We wrześniu 1918 przeprowadził udaną kontrofensywę nad Sommą, która zdecydowała o pokonaniu Niemiec. Jako naczelny wódz wszystkich sił Sprzymierzonych na froncie zachodnim przyjął bezwarunkową kapitulację Niemiec w Compiegne. Jego rola w ostatecznym zwycięstwie nad koalicją państw Centralnych jest trudna do przecenienia. Od 1919 prezydent Wyższej Rady Wojennej. W latach 1918-1920 był jednym z organizatorów interwencji wojskowej w Rosji Sowieckiej.

Będąc w czasie pierwszej wojny światowej zwolennikiem działań ofensywnych, sprawił, że wielu żołnierzy z jego 20 Korpusu zginęło w sierpniu 1914 od ognia niemieckich karabinów maszynowych. W prowadzonych operacjach nie stosował manewru i prowadził operacje całym frontem, spychając wojska niemieckie na kolejne pozycje, co prowadziło do dużych strat w ludziach i technice, za co był krytykowany przez strategów jako zwolennik wojny pozycyjnej.

W czasie kryzysu na froncie w marcu i maju 1918, kiedy wojska niemieckie zagrażały Paryżowi pokazał silny charakter, odwagę i gotowość do brania na siebie odpowiedzialności. Dzięki tym cechom doprowadził do zakończenia działań wojennych i zawarcia pokoju. Był głównym przedstawicielem Francji w rozmowach dotyczących zawieszenia broni w listopadzie 1918 roku. Osobiście podyktował stronie niemieckiej warunki zawieszenia broni.

Foch znany był jako przyjaciel Polski. Swą zdecydowaną postawą (m.in. groźbą interwencji zbrojnej) wymusił na rządzie niemieckim przerwanie kontrofensywy przeciwko powstańcom wielkopolskim. Ferdynand Foch otrzymał w 13 kwietnia 1923 dekretem prezydenta RP stopień marszałka Polski na wniosek ministra Spraw Wojskowych gen. Kazimierza Sosnkowskiego i premiera rządu gen. Władysława Sikorskiego. Wręczenia nominacji dokonał,w imieniu prezydenta RP, gen. K. Sosnkowski 15 kwietnia 1923. Został odznaczony 15 kwietnia Krzyżem Wielkim (I klasy) Orderu Virtuti Militari i Orderem Orła Białego. Order Virtuti Militari został wręczony marszałkowi w dniu 4 maja na uroczystości w Belwederze.

Był nieprzejednanym wrogiem Niemiec, dążył do ostatecznego ich zniszczenia, by już więcej nie zagrażały Europie. Planował wspólne uderzenie wraz z Polską na Niemcy, które miało polegać na "przecięciu" Niemiec na pół, a potem osobno pacyfikować część północną i południową.

Autor: "O prowadzeniu wojny", "Wspomnienia (wojna 1914-1918)". Gdy podpisano traktat wersalski wypowiedział się o nim następująco: "To nie pokój, lecz zawieszenie broni na dwadzieścia lat".

11 maja 1922 odbyła się w auli Politechniki Lwowskiej uroczystość nadania doktoratu honoris causa marszałkowi Francji Ferdynandowi Fochowi. Wydarzeniu temu nadano szczególnie uroczysty charakter, całe grono wystąpiło we frakach, u wrót uczelni witali Focha rektor Julian Fabiański i prorektor Maksymilian Tytus Huber, oni też w auli wygłosili odpowiednie przemówienia. W imieniu młodzieży przemawiał, w mundurze kapitana Wojska Polskiego, były prezes Bratniej Pomocy, Jan Nawrocki. Kiedy marszałek opuszczał gmach, rozentuzjazmowana młodzież studencka wyprzęgła konie i pociągnęła karetę przy pomocy lin ulicami Sapiehy i Kopernika, wśród wiwatujących gęstych szpalerów ludności do ratusza, gdzie dostojnemu gościowi nadano obywatelstwo honorowe Lwowa.

Otrzymał także tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1918), Warszawskiego (1921) oraz Poznańskiego (1923). Jest też Honorowym Obywatelem Grudziądza od 26 kwietnia 1923, mimo iż nigdy w mieście nie był. Tytuł uzyskał w uznaniu zasług dla armii gen. Józefa Hallera.

[edytuj] Bibliografia

Popularna encyklopedia powszechna t.5 ISBN 83-85719-14-8 Fogra 1995,
K.A Zalleskij. I mirowaja wojna. Prawitieli i wojennaczalniki. Moskwa WECZE 2000, Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija t.27, str. 609, wyd.1977.