Góry Złote
Z Wikipedii
| Góry Złote | |
 Zasięg regionu w obrębie Polski |
|
| Megaregion | Pozaalpejska Europa Środkowa |
| Prowincja | Masyw Czeski |
| Podprowincja | Sudety z Przedgórzem Sudeckim |
| Makroregion | Sudety Wschodnie |
| Mezoregion | Góry Złote |
Góry Złote (czes. Rychlebské hory, Rychleby, niem. Reichensteiner Gebirge) 332.61 – pasmo górskie położone w Sudetach Wschodnich. W potocznym znaczeniu ciągną się od Przełęczy Kłodzkiej na północnym zachodzie, aż do Przełęczy Ramzowskiej (czes. Ramzovské sedlo) na południowym wschodzie i przełęczy pomiędzy Pasieczną a Smrekiem na południu. Przełęcz Różaniec (583 m n.p.m.) dzieli łańcuch ten na dwie części: północno-zachodnią niższą i południowo-wschodnią wyższą.
Według Regionalizacji fizycznogeograficznej Polski J. Kondrackiego w skład Gór Złotych wchodzą również Góry Bialskie. Podobnie uważają czescy geografowie, dla których "Rychlebské hory" rozciągają się od Przełęczy Płoszczyna do Przełęczy Ramzowskiej. W takim ujęciu tworzą one trójkąt o narożach: Przełęcz Kłodzka - Przełęcz Ramzowska - Przełęcz Płoszczyna.
Trudne jest jednoznaczne wskazanie najwyższego szczytu, a to z powodu kontrowersji co do wyodrębniania Gór Bialskich jako odrębnego pasma oraz wskazania dokładnego przebiegu granicy między nimi. W zależności od przyjętego punktu widzenia najwyższą górą może być Kowadło (989 m n.p.m.), Smrek tzw. Trójkrajny (wg różnych źródeł 1109 lub 1117 m n.p.m.) lub położony całkowicie na terytorium Czech Smrek (Smrk, 1125 m n.p.m.).
Spis treści |
[edytuj] Rzeźba terenu
Góry Złote są jednym z dłuższych pasm sudeckich. Mają około 55 km długości z czego 35 km na terenie Polski. Wartości te mogą podlegać kontrowersjom ze względu na wspomnianą niejednoznaczność co do granicy z Górami Bialskimi. Właściwe Góry Złote, położone na północnym wschodzie, tworzą stosunkowo wąski grzbiet o krętym przebiegu. Góry Bialskie, na południowym zachodzie, tworzą rozległy masyw o kształcie rozrogu.
[edytuj] Budowa geologiczna
Pod względem geologicznym Góry Złote należą do Sudetów Zachodnich (struktury zachodniosudeckiej). Obejmują północno-wschodnią część metamorfiku Lądka i Śnieżnika. Zbudowane są ze skał metamorficznych - w większości z gnejsów i łupków łyszczykowych z wkładkami łupków łyszczykowych z granatami, paragnejsów, amfibolitów, łupków kwarcowych, łupków grafitowych, marmurów kalcytowych i dolomitowych, skał wapienno-krzemianowych, erlanów, fyllitów. W gnejsach występują amfibolity, eklogity, granulity, a w okolicach Bielic również gnejsy amfibolowe i tonality. W północno wschodniej części, w tzw. strefie Złoty Stok-Skrzynka występują różne odmiany skał zmylonityzowanych: mylonitów, blastomylonitów, gnejsów mylonitycznych i in. Najmłodszymi skałami krystalicznymi są wulkanity - trzeciorzędowe, a lokalnie być może i czwartorzędowe bazalty. W wyniku erozji, wietrzenia, transportu i depozycji na skałach krystalicznych utworzyły się w plejstocenie i holocenie pokrywy glin, a w dolinach rzecznych żwiry, piaski, lokalnie mady rzeczne.
[edytuj] Górnictwo
Od XIII do XX wieku eksploatowano tu różne kruszce, m.in. złoto oraz arsen w Złotym Stoku. Później rozwinęło się górnictwo skalne. Po stronie polskiej znajdują się wyrobiska nieczynnych kamieniołomów marmurów w okolicach Złotego Stoku, granodiorytu w rejonie Chwalisławia i Mąkolna, bazaltów koło Lądka i Lutyni oraz łupków metamorficznych w Złotym Stoku. Czynny jest jeden kamieniołom bazaltów w Lutyni. Po stronie czeskiej czynne są kamieniołomy marmuru w pobliżu jaskini Na Pomezí oraz kilka nieczynnych.
[edytuj] Miejscowości
[edytuj] Po stronie polskiej
Miasta Złoty Stok, Lądek Zdrój, Stronie Śląskie oraz wsie: Bielice, Bolesławów (Góry Bialskie), Chwalisław, Goszów, Jaszkowa Górna, Laski, Mąkolno, Nowa Morawa (Góry Bialskie), Nowy Gierałtów, Ołdrzychowice Kłodzkie, Orłowiec, Radochów, Skrzynka, Stara Morawa (Góry Bialskie), Stary Gierałtów, Stojków, Trzebieszowice.
[edytuj] Po stronie czeskiej
Bílá Voda, Branná, Chrastice, Hanušovice, Javornik, Kunčice, Lipová-lázně, Ostružná, Petříkov, Ramzová, Staré Město, Stříbrnice, Vápenná, Žulová
[edytuj] Atrakcje turystyczne
Ciekawe miejsca położone na terenie Gór Złotych to między innymi udostępniona do zwiedzania dawna podziemna kopalnia arsenu w Złotym Stoku, Jaskinia Radochowska, kalwaria na Cierniaku, uzdrowisko w Lądku Zdroju, arboretum w Lądku, ruiny zamku Karpień, skały Trojan i in. oraz Przełęcz Lądecka, gdzie znajduje się przejście turystyczne do Czech. Tereny Gór Złotych są słabo zaludnione i bardzo atrakcyjne dla turystyki pieszej oraz narciarskiej.
Po stronie czeskiej znajduje się miasto Javornik z zamkiem Jánský vrch i barokowym kościołem Trójcy Świętej, ruiny zamku Rychleby, uzdrowisko Lipová-lázně, znane zimowiska Ramzová, Ostružná i Petříkov, schronisko turystyczne "chata Paprsek", jaskinia Na Pomezí, Nýznerovské vodopády, Šafářova skála.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Góry Złote • Masyw Śnieżnika • Góry Opawskie • Hanušovická vrchovina • Wysoki Jesionik • Niski Jesionik • Mohelnicka brázda • Zábřežská vrchovina
