Gatunek zagrożony

Z Wikipedii

Wypchany okaz wymarłego dronta dodo

Gatunek wymarły na wolności: koń Przewalskiego

Gatunek zagrożony - w znaczeniu ogólnym to gatunek w większym lub mniejszym stopniu zagrożony wyginięciem, w wąskim znaczeniu to jedna z kategorii zagrożenia stosowanych do klasyfikacji gatunków zagrożonych wyginięciem.

Spis treści

1 Znaczenie ogólne
- 1.1 Kategorie zagrożenia
2 "Gatunek zagrożony" jako kategoria zagrożenia
3 Przypisy

[edytuj] Znaczenie ogólne

Gatunki mogą być zagrożone wyginięciem z przyczyn naturalnych lub z powodu działań człowieka. W celu ograniczania wymierania gatunków wiele krajów wprowadziło prawo chroniące zagrożone gatunki, zabraniające polowań i zajmowania ich siedlisk na inne cele. Do podstawowych działań zmierzających do ochrony różnorodności biologicznej należy ewidencjonowanie gatunków zagrożonych. W tym celu tworzone są Czerwona Księga (ew. Czerwone Listy) odnoszące się do regionów, państw, kontynentów i całego świata. Aktualizowana Czerwona Księga gatunków zagrożonych na Ziemi prowadzona jest przez IUCN (IUCN Red List).

Szczegółowe kryteria i precyzyjna metodyka klasyfikacji do kategorii zagrożenia opracowana przez IUCN spowodowała, że te same, ujednolicone kryteria stosowane są coraz powszechniej na całym świecie. Ubocznym, niepożądanym skutkiem umieszczania gatunków na listach gatunków zagrożonych jest wzrost ich wartości handlowej i większe zainteresowanie ze strony kłusowników i kolekcjonerów.

[edytuj] Kategorie zagrożenia

W klasyfikacji IUCN od roku 2001^[1] gatunki zagrożone klasyfikowane są w trzech grupach kategorii:

wymarłe, prawdopodobnie wymarłe i wymarłe na wolności
- EX - wymarłe (extinct)
- EW - wymarłe na wolności (extinct in the wild)
zagrożone (threatened)
- CR - krytycznie zagrożone (critically endangered) (wg Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (2001) dosłownie: gatunki skrajnie zagrożone)
- EN - zagrożone (endangered) (wg Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (2001) dosłownie: gatunki silnie zagrożone)
- VU - narażone (vulnerable) (wg Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (2001) dosłownie: gatunki narażone na wyginięcie)
niższego ryzyka (lower risk)
- NT - bliskie zagrożenia (ang.: near threatened) (wg Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt (2001) dosłownie: gatunki niższego ryzyka, lecz bliskie zagrożenia)
- LC - najmniejszej troski (ang.: least concern )

W latach 1994-2001 stosowane były również kategorie (wersja 2.3)

LR/nt (ang.: Lower risk/near threatened - niższego ryzyka/bliskie zagrożenia) - odpowiednik NT
LR/lc (ang.: Lower risk/least concern - niższego ryzyka/najmniejszej troski) - odpowiednik LC
LR/cd (ang.: Lower risk/conservation dependent - niższego ryzyka/uzależniony od zabiegów ochronnych) - obecnie nie stosowana

W klasyfikacjach sprzed 1994 roku stosowano następujące kategorie zagrożenia:

EX - wymarłe
E - wymierające
V - narażone
R - rzadkie
I - o nieokreślonym zagrożeniu
D - brak danych

[edytuj] "Gatunek zagrożony" jako kategoria zagrożenia

Termin Gatunek zagrożony (ang. Endangered - EN)) odnosi się także do jednej z kategorii w klasyfikacji gatunków zagrożonych w szerokim sensie, opublikowanym przez IUCN i przyjmowanym powszechnie do stosowania w różnej rangi i różnego zasięgu Czerwonych Księgach i Listach. Kategoria ta obejmuje gatunki, wobec których stwierdzono wysokie ryzyko wymarcia w warunkach naturalnych i które spełniają przynajmniej jedno ze ściśle zdefiniowanych kryteriów odnoszących się do zasięgu, liczebności i dynamiki populacji^[1].