Gra
Z Wikipedii
Słowo gra ma wiele powiązanych ze sobą znaczeń.
Prawdopodobnie najpopularniejszym z nich jest czynność o ustalonych zasadach, w której udział bierze zwykle kilka osób (rzadziej jedna), w celach rozrywkowych. Od innych rozrywek grę oddziela istnienie ścisłego zbioru zasad gry, od innych skodyfikowanych czynności jej rozrywkowy charakter.
Termin gra jest też używany w wielu (niepowiązanych z sobą) dziedzinach nauki a jego znaczenie zależy od rozważanej dyscypliny.
Spis treści |
[edytuj] Gry jako forma rozrywki
Gry mogą mieć charakter zarówno fizyczny (gra w piłkę nożną) jak też umysłowy (szachy) bądź hazardowy (poker). Wiele gier ma charakter pośredni między tymi kategoriami. Większość gier, choć nie wszystkie, ma charakter konkurencyjny i celem gracza bądź grupy graczy jest pokonanie pozostałych uczestników. Występują również gry komputerowe, które w dzisiejszych czasach zdominowały to pojęcie.
Wszystkich gier jest bardzo wiele, ale można je pogrupować w kilka dużych kategorii:
- Gry umysłowe – bez elementu losowego i fizycznego, czyli takie, w których wygrana zależy od sprawności umysłowej (w praktyce od trafności posunięć).
- Planszowe gry umysłowe – Go, szachy, warcaby, gomoku, kółko i krzyżyk itp. Są zawsze grami konkurencyjnymi.
- Gry quizowe {czyt.kłizowe} – gracz ma tu za zadanie udzielenie odpowiedzi na zadawane pytania. Mogą zawierać elementy konkurencyjne, jeśli nagrodą nie jest sama odpowiedź na pytanie, ale także (lub wyłącznie) odpowiedź lepsza od współgraczy.
- Gry losowe – takie w których wynik nie jest możliwy do przewidzenia i nie istnieją strategie umożliwiające polepszenie swojego wyniku bez złamania zasad gry. Przykładem może być ruletka, lotto, wojna (gra karciana).
- Gry oparte o sprawność fizyczną – oparte o zadanie (bądź zadania) do wykonania, które mają sprawdzić różne cechy sprawności psycho-ruchowej gracza (np. zręczność, szybkość, siłę itp.). Gry takie mogą być zabawami dla dzieci, pomagającymi im w rozwoju fizycznym. Szczególnym rodzajem mogą tu być gry zręcznościowe, które mogą być realizowane także poprzez komputer.
- Gry umysłowo-losowe – różne gry, w których o zwycięstwie decyduje zarówno los jak i umiejętności. Ponieważ wynik gry pomiędzy przyzwoicie grającymi graczami jest prawie zupełnie losowy, w przeciwieństwie do takich gier jak go czy szachy, w grach tego typu nie wytwarza się prawie nigdy skomplikowana teoria gry, ani też stała klasa bardzo dobrych graczy. Do tej kategorii należy zaliczyć większość gier w karcianych (np. poker), a także część gier planszowych (np. chińczyk, Monopoly).
Gry można też podzielić na pewne grupy ze względu na rodzaj rozgrywki, najważniejsze z nich to:
- Gry hazardowe – z dużym elementem losowym i niskim, bądź umiarkowanym elementem umysłowym i zwykle bez elementu fizycznego. Może to być poker, ruletka, różnego typu automaty (jednoręki bandyta).
- Gry strategiczne – rodzaj gier planszowych, w których plansza jest mapą pewnego obszaru, zazwyczaj podzieloną na heksagonalne pola. Przeważnie są to gry, w które grają dwie przeciwstawne strony, posiadające własne jednostki o rozbudowanej charakterystyce, umieszczane na planszy w postaci żetonów. O skuteczności działań decydują zarówno czynniki losowe (losowanie wyników potyczek np. kośćmi do gry), jak i posunięcia, strategie graczy.
- Gry fabularne – są to gry, w których gracze wcielają się w pewne role (o określonej charakterystyce) i odgrywają je w fikcyjnym świecie (często z rozbudowaną historią i zasadami). Gracze zazwyczaj nie konkurują ze sobą i nie dążą do wyeliminowania się z rozgrywki, lecz starają się wspólnie rozwiązywać stawiane przez Mistrza Gry problemy. Zazwyczaj nie sprawdzają sprawności fizycznej graczy (oparte na opowieściach i rozmowach), mogą jednak zawierać elementy sprawnościowe związane z konkretnymi zadaniami, a także np. pojedynki mogą być odgrywane na wpół realistycznie.
- Gry bitewne – jest to połączenie planszowych gier strategicznych z grami fabularnymi. Zamiast plansz używane są makiety i podczas prowadzonych na ich terenie walk, istotne są trzy a nie tylko dwa wymiary. Makiety nie są przeważnie dzielone na żadne pola. Do mierzenia odległości używa się prostych narzędzi takich jak zwykłe linijki. Zamiast żetonów w grach bitewnych używane są figurki. Z gier fabularnych przeważnie wzięte są jedynie typy postaci oraz warstwa estetyczna.
- Gry karciane – gry, w których używa się różnego typu talii kart, najczęściej losowanych i rozdawanych pomiędzy graczy. Niektóre z gier karcianych znane są jako gry hazardowe np. poker.
- Kolekcjonerskie gry karciane – typ gier karcianych związanych z grami fabularnymi i grami planszowymi, w których każda karta ma swoje rozbudowane funkcje w grze i może służyć jako element planszy, postać, przedmiot, zdarzenie itp.
[edytuj] Gry w nauce
[edytuj] Psychologia
Pojęcie gra (gra psychologiczna) występuję też w dziale psychologii o nazwie analiza transakcyjna (zobacz też: typologia gier psychologicznych, analiza gier psychologicznych).
[edytuj] Filozofia
W filozofii analitycznej dużą rolę odegrało zastosowanie przez Wittgensteina pojęcia "gry językowej" do analizy funkcjonowania języka (zob. Dociekania filozoficzne).
[edytuj] Matematyka i jej zastosowania
Innym znaczeniem słowa gra jest model matematyczny, w którym uczestniczy kilku graczy starających się uzyskać dla siebie jak najlepszy wynik. Modele takie odwzorowują dobrze wiele sytuacji ekonomicznych, biologicznych i innych. Dział matematyki zajmujący się tymi grami to teoria gier.
W teorii mnogości i pokrewnych dziedzinach matematyki rozważa się gry nieskończone które tworzą wygodny język do analizy i badania szeregu abstrakcyjnych własności (zobacz też: aksjomat determinacji, proper forsing).
