Grochów (Warszawa)

Z Wikipedii

Grochów na Pradze Południe wg MSI

Wieżowiec Blue Point na Grochowie

Panorama Grochowa

Wojskowy Instytut Medyczny, ul. Szaserów 128

Uniwersam Grochów

Grochów – rejon o charakterze mieszkaniowo-przemysłowym na obszarze dzielnicy administracyjnej Praga Południe w środkowo-wschodniej części Warszawy.

Najważniejsze przedsiębiorstwa to "Radwar", "Mera-Pnefal", ważny ośrodek przemysłu optycznego – "Polskie Zakłady Optyczne" i "Przemysłowe Centrum Optyki" oraz Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego "PZL-Warszawa II". Ośrodek medialny - siedziba telewizji Polsat. Od niedawna na Grochowie się rozwija rynek biznesu i usług. W ostatnich latach na terenie Grochowa powstało wiele nowoczesnych biurowców.

[edytuj] Historia

W latach 1822-1823 po wybudowaniu szosy brzeskiej w rejonie dzisiejszej ulicy Grochowskiej zaczęli osiedlać się tkacze i przędzalnicy korzystający z surowca (len, konopie, wełna) sprowadzanego ze wschodnich obszarów Królestwa Polskiego i zachodnich prowincji Imperium Rosyjskiego, a miejscowe produkty szybko zyskały dobre opinie.

W 1831 pod ówczesną wsią 25 lutego miała miejsce największa podczas powstania listopadowego bitwa pod Olszynką Grochowską, w której uczestniczyły wojska polskie dowodzone przez Józefa Chłopickiego oraz wojska rosyjskie pod dowództwem Iwana Dybicza. Toczyły się tu ciężkie walki na przedpolach Warszawy o opanowanie traktu brzeskiego. W tej bitwie odznaczył się 4 pułk piechoty – tzw. "Czwartacy". Mimo wysiłku Rosjanie nie zdobyli warszawskiej Pragi.

Od początku XIX wieku do lat 60. XX wieku na Grochowie działał największy praski targ koni i bydła, w miejscu, gdzie pod koniec XIX wieku wzniesiono gmach Instytutu Weterynaryjnego, a po likwidacji targowiska założono park. W XIX wieku Grochów i okolica słynne były z piwa typu monachijskiego i portera z browaru wybudowanego w latach 50. przez Szweda Karola Osterloffa, który na części gruntów Gocławka i Grochowa rozwinął też produkcję win, wódek, likierów i octu. W XIX wieku dobrą opinią cieszyły się też wyrabiane na Grochowie świece z fabryk Hocha, Stencla i Maetzego, zapałki Bieńkowskiego, skóry z garbarni braci Jeromimów.

W 1916 roku Grochów został przyłączony do Warszawy i nastąpił szybki przyrost jego mieszkańców: 1921 - ok. 6 000, 1930 - ok. 13 000, 1938 - ok. 43 200. Na terenie dawnych manufaktur powstawały nowoczesne na owe czasy fabryki. M. in. na ul. Terespolskiej mieściły się Państwowe Zakłady Inżynieryjne produkujące samochody i inne pojazdy pod marką PZInż., a na ul. Gocławskiej słynna fabryka sprzętu elektroenergetycznego Szpotańskiego (założyciela Stowarzyszenia Elektryków Polskich). Przed II wojną światową, dużą rolę na Grochowie odgrywało gospodarstwo ogrodnicze Witolda Zajdla, który pomagał nowo osiadłym mieszkańcom w rozpoczęciu życia na tych ziemiach. W czasie wojny pomagał ludziom z narażeniem własnego życia i życia własnej rodziny. Działał jako społecznik wspierając m.in. księdza Sztukę przy budowie Kościoła Najczystszego Serca Maryi. Inną znaną postacią Grochowa był Teodor Rajchert, którego piekarnia stoi do dziś przy ul. Wiatracznej - w czasie okupacji przechowywał dokumenty cechowe z królewskimi przywilejami z XVI-XVII wieku, a w latach 1942-1943 przekazywał duże ilości chleba bezpłatnie dla organizacji społecznych.

W okresie międzywojennym nazwa Grochów określano obwód starostwa praskiego o powierzchni zbliżonej do dzisiejszej Pragi Południe, która to nazwa określała tylko obszar obejmujący część dzisiejszej Pragi Północ (była wtedy mniejsza) do ulic Waszyngtona i Wiatracznej. Są sugestie by zmienić nazwę dzielnicy Praga Południe na Grochów (równolegle Praga Północ na Praga).

Znaczna rozbudowa Grochowa nastąpiła w 1951, kiedy zaczął się rozbudowywać przemysł. W 1950 przy ul. Mińskiej uruchomiono drukarnię im. Rewolucji Październikowej - największą w Polsce. Na Grochowie powstały też Polskie Zakłady Optyczne, a w miejscu Fabryki Samochodów Osobowych i Półciężarowych P.Z. Inż. przy ul. Terespolskiej w 1949 powstały zakłady odzieżowe "Cora". W miejscu zakładów amunicyjnych "Pocisk" uruchomiono po II wojnie światowej samochodowe warsztaty remontowe, przekształcone w 1951 w Warszawską Fabrykę Motocykli, przeniesionych później do WSK Świdnik. Okres wojny przetrwała Warszawska Fabryka Sprzętu Spawalniczego "Perun", istniejącą do dziś.

W 1977 przy rondzie Wiatraczna wzniesiono nowoczesny wtedy budynek handlowo-usługowy Uniwersam Grochów, który skupiał pod jednym dachem różne sklepy i placówki usługowe. W 2008 ma zostać rozebrany.

[edytuj] Zabytki

Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej, ul. Grochowska – monumentalny obelisk
Parafia Najczystszego Serca Maryi w Warszawie
dawny Instytut Weterynarii przy ul. Terespolskiej

[edytuj] Komunikacja

Grochów posiada jedną pętlę tramwajową Rondo Wiatraczna i trzy autobusowe (Rondo Wiatraczna, Olszynka Grochowska i Os.Ostrobramska). Kursuje tu kilkadziesiąt linii autobusowych i kilka tramwajowych, planowane jest też metro. Planowana jest obwodnica na trasie rondo Wiatraczna, ulica Wiatraczna, Emilianów (tu nowy przystanek kolejowy na linii otwockiej), Targówek Fabryczny, rondo Żaba.

Przez Grochów przebiegają takie arterie jak Ostrobramska, aleja Stanów Zjednoczonych, Grochowska i aleja Waszyngtona. Sercem komunikacyjnym Grochowa jest rondo Wiatraczna, na którym jest wyżej wymieniona pętla tramwajowa i autobusowa oraz skrzyżowanie trzech arterii.

[edytuj] Zdrowie i edukacja

Na Grochowie istnieją dwa szpitale: jeden MON i drugi, cywilny (Szpital Grochowski przy ul. Grenadierów), kilka gimnazjów, szkół podstawowych, szkół średnich i jedna szkoła wyższa.

[edytuj] Ciekawostki

Zespół T.Love w swojej piosence "Warszawa" śpiewa o Grochowie - Wyglądam przez okno, na oczach mam sen, a Grochów się budzi z przepicia, podczas studiów mieszkał bowiem w akademikach przy ul. Kickiego

[edytuj] Bibliografia

Józef Poliński - "Grochów przedmurze Warszawy. W dawniejszej i niedawnej przeszłości", Warszawa, 1938r, nakładem Towarzystwa Przyjaciół Grochowa
Jerzy Kasprzycki - "Korzenie Miasta. Warszawskie pożegnania. Tom III Praga", Warszawa 2004, Wydawnictwo Veda
Jerzy Kasprzycki: Warszawa-Praga. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.