Instrument muzyczny
Z Wikipedii
Instrument muzyczny - przyrząd wytwarzający dźwięk, przeznaczony do wykonywania muzyki.
Dźwięk w instrumencie muzycznym wytwarzany jest za pomocą wibratora, którego własności fizyczne wpływają na wysokość dźwięku i jego barwę - najbardziej charakterystyczną cechę pozwalającą odróżnić poszczególne instrumenty tylko za pomocą słuchu. Wibrator jest głównym elementem instrumentu muzycznego; dwa pozostałe to incytator i rezonator, czyli element pobudzający wibrator do drgań i element zwiększający głośność dźwięku. Zarówno incytator jak i rezonator wpływają na barwę dźwięku wytwarzanego przez instrument muzyczny.
Instrumentami muzycznymi nazywane są również przedmioty o niemuzycznym przeznaczeniu podstawowym, które zyskują cechy instrumentu muzycznego poprzez świadome wykorzystanie w utworze muzycznym. Przykładem takiego jest dzwon wieżowy (klasyczny), którego przeznaczeniem podstawowym jest sygnalizacja. W XIX wieku został on wprowadzony do instrumentarium orkiestry symfonicznej (obecnie bardziej popularny w formie dzwonu rurowego), przez co zyskał miano instrumentu muzycznego.
Spis treści |
[edytuj] Podział instrumentów muzycznych
Najczęściej stosowana klasyfikacja instrumentów muzycznych dzieli je na strunowe, dęte i perkusyjne. Mimo, iż powszechna i popularna, nie jest jednak naukowa i z punktu widzenia samej idei kategoryzacji, pozbawiona sensu, gdyż brak w niej wspólnego kryterium podziału. Kryterium wydzielenia grupy instrumentów strunowych jest rodzaj drgającego materiału (struna), instrumentów dętych - incytator, czyli siła pobudzająca wibrator do drgań (zadęcie), instrumentów perkusyjnych - działanie samo w sobie (łac. percussio - uderzanie). Curt Sachs - twórca nowoczesnej instrumentologii w swojej książce "Historia instrumentów muzycznych" pisze, że w podobny sposób można by podzielić wszystkich Amerykanów na Kalifornijczyków, bankierów i katolików[1].
Klasyfikacja popularna, poprzez swoje ograniczenia zakresowe, obejmuje tylko fragment współczesnego instrumentarium. Nie da się według niej zaszeregować części instrumentarium historycznego, ludowego i egzotycznego, a nawet niektórych współczesnych instrumentów takich jak harmonika szklana (instrument pocierany), drumla i pozytywka (instrumenty z języczkami szarpanymi).
Klasyfikacja popularna, mimo iż nienaukowa i nielogiczna, jest z powodu swojej intuicyjnej przystępności dla niewykwalifikowanego odbiorcy najbardziej rozpowszechniona w mediach a nawet w środowiskach naukowych.
Opracowana przez Curta Sachsa i Ericha von Hornbostela klasyfikacja naukowa dzieli instrumenty muzyczne według źródła dźwięku (tzw. wibratora). Została ona opracowana w sposób pozwalający - według jej autorów - zakwalifikować każdy instrument muzyczny niezależnie od jego pochodzenia.
Błędem spotykanym w mediach popularnych a także w środowiskach naukowych jest stosowanie nazewnictwa naukowego do określania grup instrumentów w podziale popularnym, i na odwrót. Przykładem może być wymienne stosowanie określeń "instrument dęty" i "aerofon", czy "idiofon" i "instrument perkusyjny", ponieważ instrumenty dęte stanowią tylko część aerofonów a idiofony - część instrumentów perkusyjnych.
[edytuj] Klasyfikacja naukowa
Zobacz więcej w osobnym artykule: Klasyfikacja Hornbostela-Sachsa.- Idiofony - instrumenty, w których wibratorem jest ciało stałe mające własną sprężystość,
- Membranofony - instrumenty, w których wibratorem jest napięta membrana,
- Chordofony - instrumenty, w których wibratorem jest napięta struna,
- Aerofony - instrumenty, w których wibratorem jest drgające powietrze,
- Elektrofony - instrumenty, w których wibratorem jest membrana głośnika, a źródłem drgań pobudzających wibrator układ elektryczny.
[edytuj] Klasyfikacja popularna
Wymienione poniżej podgrupy trzech podstawowych grup instrumentów w podziale popularnym mogą być w niektórych przypadkach stosowane zamiennie. Wynika to z faktu praktycznego podejścia do klasyfikacji i większego lub mniejszego spopularyzowania terminologii.
- instrumenty strunowe - instrumenty muzyczne, w których źródłem dźwięku jest drgająca struna
- smyczkowe
- szarpane
- uderzane
- skrzypcowe
- młoteczkowe
- instrumenty dęte - instrumenty muzyczne, w których dźwięk pobudzany jest zadęciem
- ustnikowe
- wargowe
- stroikowe
- drewniane
- blaszane
- instrumenty perkusyjne - instrumenty muzyczne, w których dźwięk pobudzany jest poprzez pośrednie lub bezpośrednie uderzanie instrumentu lub jego fragmentu
- uderzane
- płytowe
- sztabkowe
- rurowe
- prętowe
Przypisy
- ↑ Terminologia. W: Kurt Sachs: Historia instrumentów muzycznych. Przełożył Stanisław Olędzki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2005, s. 435. ISBN 83-7233-036-0.
[edytuj] Bibliografia
- Krzysztof Baculewski et al: Encyklopedia Muzyki. Pod redakcją Andrzeja Chodkowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2006. ISBN 978-83-01-13410-5.
- Mieczysław Drobner: Instrumentoznawstwo i akustyka. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997. ISBN 83-224-0469-7.
- Kurt Sachs: Historia instrumentów muzycznych. Przełożył Stanisław Olędzki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2005. ISBN 83-7233-036-0.
