IV wojna rosyjsko-turecka

Z Wikipedii

Wojna rosyjsko-turecka 1735-1739 - wojna pomiędzy Rosją a Imperium Ottomańskim, która umocniła pozycje Rosji na wybrzeżach Morza Czarnego.

Główną przyczyną wojny było wmieszanie się Turcji w politykę Rosji, która interweniowała zbrojnie w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej podczas polskiej wojny sukcesyjnej oraz nasilenie najazdów Tatarów krymskich na południowe granicje Rosji. Wojna była przedłużeniem walk Rosji o umocnienie swoich wpływów nad M. Czarnym. Rosja w tym czasie posiadała sprzyjającą sytuację, w związku z podpisaniem traktatów pokojowych z Iranem (prowadził w l. 1730 - 1736 wojnę z Turcją) i elekcją w Rzeczypospolitej Augusta III (1735) zamiast stronnika Francji Stanisława Leszczyńskiego, którego popierała związana z Francją Turcja. Bezpośrednią przyczyną wypowiedzenia wojny były ataki Tatarów krymskich w końcu 1935 na Ukraine i wyprawa chana krymskiego na Kaukaz. Plan dowództwa rosyjskiego na 1736 r. przewidywał zajęcie Azowa i Krymu. Rozpoczęta w 1735 roku wojna toczyła się głównie nad Morzem Czarnym, początkowo głównie na Krymie. 31 maja 1736 Dnieprowska Armia feldmarszałeka B. K. Miinnicha - 62 tys. żołnierzy szturmem zdobyła Perekop, i Kozłów, a 28 czerwca Bachczysaraj. W związku z brakami żywności , wody i zaczynającej się epidemii Miinnich zmuszony był wycofać sie na Ukrainę. 30 czerwca 1736 rosyjska Armia Dońska gen. P. P Lacy (28 tys. żołnierzy przy współdziałaniu z Flotylą Dońską dowodzoną przez wiceadmirała P. P. Bredala zdobyła Azow. W lipcu 1737 armia Miinnicha (60 - 70 tys. żołnierzy) szturmem opanowała twierdzę Oczaków, a armia Lacy (ok. 40 tys. żołnierzy) w lipcu przeprawiła się Zalew Geniczewski na Arabatski półwysep, forsowała Siwasz i weszła na terytorium Krymu. W wyniku tych działań wojska rosyjskie odniesły szereg zwycięstw i zadały wiele strat wojskom chana krymskiego oraz zajęły Karasubazar. Ale znowu w związku z brakiem wody i żywności zmuszone były wycofać się z Krymu. W lipcu 1737 roku przystąpiła do wojny Austria (VII wojna austriacko-turecka). Jednak wojska austriackie poniosły kilka klęsk. W sierpniu w Niemirowie rozpoczęły sie rozmowy pokojowe pomiędzy Rosją, Austrią i Turcją, które zakończyły sie bez rezultatów. W 1738 działania bojowe nie były prowadzone. W związku z epidemią dżumy armia rosyjska wycofała się z Oczakowa i Kinburna. W 1739 58 tys. armia Miinnicha przeprawiła się przez Dniestr i wkroczyla do Mołdawii, gdzie 28 sierpnia 1739 odnieśła zwycięstwo pod Stawuczanami, zajęła Chocim (kapitulował 28 sierpnia) i Jassy. Armia austriacka jednak znowu poniosła klęskę i 18 września podpisała separatystyczny pokój. To, jak i groźba najazdu Szwedow zmusiło Rosję do rozmów pokojowych. Niepowodzenia Turcji także zmusiły ją do rokowań. Rokowaia zakończyły się podpisaniem 18 września Belgradzkiej umowy pokojowej 1739 roku. Rosja otrzymała Azow bez prawa budowania umocnień. Księstwa kaukaskie Wielką i Małą Kabardę uznano za neutralną barierę między Turcją a Rosją. Rosji zabroniono posiadania okrętów wojennych na Morzu Czarnym i Morzu Azowskim.