James Stewart

Z Wikipedii

James Stewart
James Stewart
Prawdziwe nazwisko	James Maitland Stewart
Data i miejsce urodzenia	20 maja 1908 Indiana
Data i miejsce śmierci	2 lipca 1997 Los Angeles
Nagrody
Oscar
1940: Filadefijska opowieść (Najlepszy Aktor Pierwszoplanowy)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Profil w bazie IMDb

James Maitland "Jimmy" Stewart (ur. 20 maja 1908 w Indianie, Pensylwania, zm. 2 lipca 1997 w Beverly Hills), amerykański aktor filmowy i teatralny.

Stewart miał być architektem, zafascynował go jednak teatr. Pierwsze ważniejsze role zagrał na Broadwayu. W połowie lat 30. przeniósł się do Hollywood, gdzie zaczynał od małych ról - sympatycznych, najczęściej zagubionych w nowym otoczeniu, prowincjuszy. Wylansował go Frank Capra w swoich optymistycznych komediach (Pan Smith jedzie do Waszyngtonu, To wspaniałe życie). W 1940 zdobył swego jedynego Oscara, za kreację brukowego dziennikarza w Filadelfijskiej opowieści. Ponadto był nominowany do tej nagrody czterokrotnie.

W marcu 1941 zaciągnął się do Korpusu Powietrznego Armii Stanów Zjednoczonych. Pomimo ukończenia kursu pilotażu i uzyskania stopnia podporucznika, był utrzymywany z dala od akcji - służył jako instruktor pilotażu B-17. Występował również w filmach instruktażowych. W sierpniu 1943 został oficerem operacyjnym w 445 Grupie Bombowej w Sioux City, a następnie dowódcą 703 Dywizjonu Bombowego. W grudniu Grupa Bojowa przebazowała swoje Liberatory do Tibenham w Anglii i przystąpiła do operacji bojowych.

Stewart brał udział (17 października 1943) jako dowódca dywizjonu w słynnym nalocie na Schweinfurt. W tym czasie awansowany został do stopnia majora i przeniesiony (marzec 1944) do 453 Grupy Bombowej. W 1944 dwukrotnie odznaczono go Distinguished Flying Cross za udział w akcjach bojowych oraz otrzymał Croix de Guerre, a także Air Medal z trzema liśćmi dębowymi. W lipcu 1944, po wykonaniu dwudziestu misji bojowych, został szefem sztabu 2 Skrzydła Bombowego. Przed końcem wojny awansował do stopnia pułkownika. Po wojnie pozostał w rezerwie USAF i dosłużył się stopnia generała brygady (23 lipca 1959). Po 27 latach służby odszedł z USAF w maju 1968.

Do Hollywood wrócił tuż po wojnie. W 1949 ożenił się z Glorią Hatrick McLean, tworzyli udane małżeństwo przez niemal pół wieku, do śmierci Glorii w 1994.

Na przełomie lat 40. i 50. zmienił się charakter ról odgrywanych przez Stewarta. Grał już nie tylko w komediach i melodramatach (Sklep za rogiem), ale także w westernach (u Anthony'ego Manna) oraz dreszczowcach. Zabłysnął kreacją unieruchomionego fotografa w Oknie na podwórze Alfreda Hitchcocka czy łowcy nagród w Nagiej ostrodze. W 1960 zdobył swoją ostatnią nominację do Oscara, za pierwszoplanową rolę w Anatomii morderstwa Otto Premingera.

Następne lata kariery nie były już tak udane, żadna z jego późniejszych ról nie zapadła widzom głębiej w pamięci. W 1985 otrzymał Honorowego Oscara za całokształt pracy aktorskiej.

[edytuj] Filmografia (wybór)

• Pan Smith jedzie do Waszyngtonu (Mr. Smith Goes to Washington 1939)
• Sklep za rogiem (The Shop Around the Corner 1940)
• Filadefijska opowieść (The Philadelphia Story 1940)
• To wspaniałe życie (It's a Wonderful Life 1946)
• Lina (Rope 1948)
• Złamana strzała (Broken Arrow 1950)
• Harvey 1950
• Naga ostroga (The Naked Spur 1953)
• Okno na podwórze (Rear Window 1954)
• Człowiek, który wiedział za dużo (The Man Who Knew Too Much 1956)
• Czarna magia na Manhattanie (Bell Book and Candle 1958)
• Zawrót głowy (Vertigo 1958)
• Anatomia morderstwa (Anatomy of a Murder 1959)
• Jesień Czejenów (Cheyenne Autumn 1964)