Jasmonidy

Z Wikipedii

β-Jasmonidy (jasmoniany) - związki organiczne o strukturze podobnej do prostaglandyn (hormonów zwierzęcych).

Pierwszym poznanym związkiem był kwas jasmonowy, wyodrębniony z olejku zapachowego kwiatu jaśminu i rozmarynu w 1962 r. Drugim związkiem był ester kwasu metylowego wyodrębniony z grzyba Botryodiplodia theobromae w 1971 r. Jasmonidy zostały sklasyfikowane jako regulatory wzrostu w latach 80. XX w.

[edytuj] Działanie

• Hamują wzrost korzenia oraz hipokotyla, hamują powstawanie tkanki kalusowej, kiełkowanie ziaren pyłku, zarodników grzybów i nasion niespoczynkowych, których głównym materiałem zapasowym jest skrobia np. Xanthium Pennsylvanicum: przy stężeniach kwasu jasmonowego rzędu 0,0001 M kiełkowanie tego gatunku nasion zostaje w 100% zatrzymane.
• Hamują embriogenezę, tworzenie się pąków kwiatowych.
• Hamują aktywność procesów fotosyntezy.
• Hamują syntezę lub aktywność karboksylazy-1,5-bisfosforybozy (rubisco).
• Przyspieszają starzenie się liści, powstawanie warstwy odcinającej i opadanie liści.
• Stymulują ustępowanie spoczynku nasion.
• Stymulują kiełkowanie nasion lipidowych (np. Helianthus Annuus)
• Stymulują dojrzewanie owoców.
• Stymulują rozpad chlorofilu.
• Stymulują biosyntezę białek zapasowych liści i nasion.
• Stymulują zwijanie liści.
• Stymulują syntezę inhibitorów proteinaz.
• Stymulują syntezę białek o niepoznanych funkcjach.
• Stymulują oddychanie liści i fotorespirację.
• Stymulują zamykanie się aparatów szparkowych.
• Pełnią rolę pośredników w reakcjach na stres i w mechanizmach obronnych roślin; wzrost ich stężenia w tkankach jest jedną z pierwszych odpowiedzi rośliny na stres.
• W wyniku mechanicznego uszkodzenia tkanek roślin, np. przez owady, zachodzi wzmożona synteza jasmonidów i następuje aktywacja lub indukcja biosyntezy enzymów odpowiedzialnych za gromadzenie się fitoaleksyn i inhibitorów proteinaz, które blokują aktywność proteinaz owadzich, uniemożliwiając tym samym dostęp owadów do roślinnych białek.
• Indukują syntezę wtórnych metabolitów roślinnych, np. alkaloidów.
• Stymulują syntezę lipooksygenaz, białek bogatych w reszty glicyny i hydroksyproliny oraz niektórych niskocząsteczkowych białek z grupy LEA.
• Kwas jasmonowy aktywuje ekspresję genów kodujących niektóre białka obronne, np. osmotyny, oraz enzymy szlaku fenylopropanoidowego biorące udział w biosyntezie fitoaleksyn.

[edytuj] Biosynteza jasmonidów

Kwas lipolenowy (18. węglowy kwas tłuszczowy nienasycony) zostaje przekształcony przez lipogenazę do wodorotlenku kwasu lipolenowego (13-HLPA), który w reakcji katalizowanej przez cyklazę wodorotlenkową zostaje przekształcony w kwas 12-okso-fytodienowy (12-oxo-PDA). Produkt ten ulega redukcji pod wpływem specyficznej reduktazy a następnie wchodzi w szlak β-oksydacyjny (potrzebne są trzy obroty spirali oksydacyjnej). Powstały produkt - kwas (+)-7-izojasmonowy ulega odwracalnej izomeryzacji do kwasu (-)jasmonowego.

[edytuj] Bibliografia

• Bożena Białecka, Jan Kępczyński, Jasmonidy w ustępowaniu spoczynku i kiełkowaniu nasion, Postępy Biologii Komórki 2003; 30: 447-460
• Jan Kopcewicz i Stanisław Lewak (red), Fizjologia roślin, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2007, ISBN 83-01-14549-8
• Szweykowska Alicja, Fizjologia roślin, Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 1997, ISBN 83-232-0815-8