Jeden z dziesięciu

Z Wikipedii

Jeden z Dziesięciu
Oryginalna nazwa	15 to 1
Rodzaj programu	teleturniej
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Prowadzący	Tadeusz Sznuk (1994-)
Data premiery	1994
Pierwsza emisja	1994 -
Czas trwania odcinka	30 minut (bez reklam)
Produkcja
Produkcja	TVP
Stacja telewizyjna	TVP2
Nagrody	3000 zł. (40 000)

Jeden z dziesięciu – jeden z najpopularniejszych obecnie teleturniejów polskiej telewizji, emitowany nieprzerwanie od 1994 roku.

Program prowadzony przez Tadeusza Sznuka oparty jest na brytyjskim formacie Fifteen to One (emitowanym w latach 1988-2003). Liczba zawodników była różna w zależności od kraju, w oryginalnej wersji brytyjskiej brało udział 15 graczy, a w wersji niemieckiej najpierw 12, później podobnie jak w polskiej - 10.

Nagrania odbywają się w studiu lubelskiego ośrodka TVP.

Program obecnie nadawany jest we środy i czwartki o 19:05 na antenie TVP2. Oglądalność wynosi ok. 2 - 2,5 mln.^[1]

Spis treści 1 Zasady gry 2 Specyfika pytań 3 Oprawa programu 3.1 Scenografia 3.2 Czołówka, oprawa graficzna i dźwiękowa 4 Rekordy i sytuacje nadzwyczajne 5 Kontrowersje 6 Kulisy 7 Linki zewnętrzne 8 Przypisy

[edytuj] Zasady gry

W odcinku udział bierze 10 zawodników. Zajmowane przez nich stanowiska 1-10 są rozdzielane drogą losowania. Każdy uczestnik zaczyna grę z trzema "szansami". Prowadzący zadaje pytania z wiedzy ogólnej, na odpowiedź zawodnik ma 3 sekundy, błędna odpowiedź powoduje utratę jednej "szansy". Program składa się z trzech etapów.

Etap I

Prowadzący zadaje kolejno pytania graczom w dwóch rundach. Każdy zawodnik dostaje po dwa pytania. Wystarczy odpowiedzieć przynajmniej na jedno, aby grać w następnej rundzie. Błędna odpowiedź powoduje utratę jednej "szansy", jednak jeśli gracz nie odpowie na żadne z dwóch pytań, odpada z gry.

Etap II

Zadawanie pytań zaczyna się od pierwszego zawodnika (najczęściej jest to zawodnik na stanowisku numer 1, chyba że odpadł w etapie I). Pytania zadawane są kolejnym zawodnikom - ten, który pierwszy udzieli poprawnej odpowiedzi, wyznacza kolejnego pytanego. Jeżeli wskazany zawodnik odpowie błędnie, to wyznaczający wskazuje dalej. Jeśli odpowie poprawnie, przejmuje prawo do wyznaczania. W ten sposób gra się tak długo, aż trzech zawodników zostanie z szansami. Przechodzą oni do etapu III. Istnieje pewna zasada gry, o której telewidzowie nie są informowani: na początku etapu pierwszy z graczy, który dostaje prawo do wytypowania zawodnika, musi wybrać zawodnika znajdującego się po przeciwnej stronie studia, tzn. zawodnicy z numerami 1-5 mogą wskazać tylko 6-10, a zawodnicy 6-10 tylko 1-5. Zasada ta jest przestrzegana i gdy zawodnik wytypuje sprzecznie z nią, prowadzący prosi go o ponowny wybór.^[2]

Etap III

W tym etapie liczba zadanych pytań jest ograniczona do 40. Każdy zawodnik dostaje trzy nowe szanse. Ważną rolę odgrywają punkty, każdy zawodnik zaczyna z taką liczbą punktów, ile szans zachował z wcześniejszych etapów. Za każdą dobrą odpowiedź gracz dostaje 10 punktów. Do pierwszych pytań zawodnicy mogą się zgłaszać (jeśli nikt się zgłosi do odpowiedzi, to nikt nie traci szansy). Gdy jeden z graczy zdobędzie 30 punktów (3 razy poprawnie odpowie), wyznacza kolejnego pytanego. Wraca tu reguła z etapu II z tym, że jeśli gracz wskaże do pytania sam siebie i odpowie, otrzyma podwojoną liczbę punktów, tj. 20. Jeśli odpowie źle, wtedy do kolejnego pytania można się zgłosić. Gra kończy się gdy:

• zostanie zadane 40 pytań, zawodnikom za każdą zachowaną szansę dolicza się 10 punktów, wygrywa gracz z największą liczbą punktów.
• w grze zostanie jeden gracz, pyta się go tak długo, aż straci szansę lub skończą się pytania. Wtedy za każdą zachowaną szansę dolicza się 10 punktów,

Liczba zdobytych punktów decyduje o uczestnictwie lub nie w Wielkim Finale

Wielki Finał

Dziesięciu (lub więcej w przypadku miejsc ex aequo) zwycięzców 25 kolejnych odcinków z największą liczbą zdobytych punktów bierze udział w Wielkim Finale. Jego zasady są takie same jak w zwykłym odcinku.

Nagrody^[3]

• Wszyscy uczestnicy etapu III w zwykłym odcinku: nagrody rzeczowe
• Zwycięzca odcinka: 3000 zł + wycieczka
• Uczestnik Wielkiego Finału, który zdobył największą liczbę punktów łącznie w swoim odcinku i w Wielkim Finale (nawet jeśli nie zakwalifikował się do etapu III Wielkiego Finału): 10000 zł
• Zwycięzca Wielkiego Finału: 40000 zł

[edytuj] Specyfika pytań

Pytania w teleturnieju "Jeden z dziesięciu" pochodzą z tzw. "wiedzy ogólnej". Unika się zadawania pytań wymagających specjalistycznej wiedzy z danego tematu. Pytania formułowane są w taki sposób, aby udzielić na nie konkretnej odpowiedzi. Najczęściej nie ma wariantów odpowiedzi do wyboru, niekiedy daje się je przy pytaniach zahaczających o wiedzę specjalistyczną lub sformuowanych następująco: Który z wymienionych władców Polski nie był koronowany na króla?. Przy pytaniach o rok często dopuszcza się pewną liczbę lat, o którą można się pomylić.

[edytuj] Oprawa programu

[edytuj] Scenografia

W studiu na planie koła ustawionych jest w półokregu 10 pulpitów, przy których stoją zawodnicy. Na każdym z pulpitów znajduje się tabliczka z imieniem zawodnika oraz trzy lampki oznaczające "szanse". Scenografia przez lata zmieniała się kilkakrotnie, lecz schemat ten zawsze pozostawał.

Edycje	Lata	Opis	Zobacz
I-IX	1994-1997	Podłoga koloru szarego. Pulpity masywne w kolorze kremowym. Tło scenografii w formie błękitnych łuków przypominających witraże. Charakterystycznym elementem było ustawione na podłodze logo programu - kostka ze znakami 1/10.
X-XIX	1997-1999	Podłoga w kolorze granatowym z elementami w kolorze białym. Pulpity masywne srebrno-granatowe. Tło scenografii w formie prostokątnych okien z fakturą chmur. Z przodu studia żółty napis "Jeden z dziesięciu".
XX-XLIV	1999-2004	Podłoga błyszcząca w kolorze ciemnoniebieskim. Pulpity niebieskie z zielonymi świecącymi elementami. Tło scenografii podobne jak w poprzedniej wersji, lecz nieco przyciemnione. Z przodu studia napis żółty "Jeden z dziesięciu". Lepsza niż wcześniej gra światła.	[1]
XLV-LIV	2004-2007	Podłoga taka sama jak w poprzedniej wersji. Pulpity w formie półwalca w kolorze srebrnym. Tło scenografii w formie prostokątnych paneli z rysunkami ornamentów. Z przodu studia napis "Jeden z dziesięciu" w kolorze podłogi z konturem liter.	[2]
LV-	2007-	Podłoga w kolorze błękitnym i srebrnym. Pulpity srebrne niezbyt masywne. Tło scenografii stanowią zastawki z wielokrotnie powtórzonymi numerami stanowisk 1-10 na granatowym tle. Znacznie większe wykorzystanie efektów świetnych.	[3]

[edytuj] Czołówka, oprawa graficzna i dźwiękowa

Pierwsza czołówka przedstawiająca kolorowe kulki toczące się przez labirynt przypominający deskę Galtona funkcjonowała przez 10 lat. Zmieniono ją w 2004 roku wraz ze zmianą scenografii. Obecna czołówka przedstawia przenikające się obrazy (m.in. kulę ziemską, monetę 1 €, człowieka witruwiańskiego, znak @) oraz graf złożony z liczb 1-10.

Pierwsza oprawa graficzna była zintegrowana z czołówką i zawierała jej elementy. Tylko częściowo została odświeżona w roku 2000. Całą oprawę graficzną zmieniono wraz z czołówką w 2004 roku.

Oprawa dźwiękowa, w tym główny motyw muzyczny, nie zmieniła się od samego początku nadawania programu.

Jedyną zmianą w regulaminie było wprowadzenie w etapie III podwójnej liczby punktów (20) za odpowiedź na pytanie, do którego zawodnik wyznaczył sam siebie. Wprowadzono ją w X edycji programu. Wcześniej zawodnik otrzymywał 10 punktów jak za każdą dobrą odpowiedź.

[edytuj] Rekordy i sytuacje nadzwyczajne

• Największa możliwa liczba punktów do zdobycia w etapie III to 803. Aby zdobyć tyle punktów zawodnik musiałby zachować trzy szanse z wcześniejszych etapów, zgłosić się i odpowiedzieć na trzy pierwsze pytania etapu III, a potem już do końca wyznaczać siebie do pytania i bezbłędnie odpowiadać (Uwaga! Zasada o podwojonej liczbie punktów nie obowiązywała od samego początku). Rekord w polskiej edycji wynosi 493 punkty i padł w odcinku wyemitowanym 13 czerwca 2006 r., ale mimo tak dużej liczby punktów, zawodnik rekordzista nie wygrał odcinka.
• Tylko jednemu zawodnikowi udało się wygrać dwukrotnie Wielki Finał. Zwycięzca LIV edycji, pan Bohdan Waydyk, wygrał już Wielki Finał w 2000 roku.^{[potrzebne źródło]}
• Tylko raz w polskiej edycji zdarzył się remis, tzn. dwóch zwycięzców w jednym odcinku. Wówczas nagroda dla zwycięzcy została podzielona i obaj gracze weszli na listę finalistów z taką samą liczbą punktów.
• Nie zdarzyło się jeszcze, aby po etapie I zostało od razu trzech lub mniej graczy. W rekordowym odcinku etap I przeszło tylko 4 zawodników. Etap II wtedy też był rekordowy, zadano tylko 3 pytania.

[edytuj] Kontrowersje

• Etap II jest często krytykowany przez widzów. Zdarza się, że jeden zawodnik jest wyznaczany do pytań dość często, aż w końcu odpada, a inny nie jest pytany w ogóle lub bardzo rzadko i w rezultacie wchodzi do etapu III. Prowadzący często tłumaczy to faktem, iż jest to teleturniej, w którym oprócz wiedzy liczy się też szczęście. Krytykowane też jest zachowanie, w którym zawodnik zawsze wyznacza do odpowiedzi osobę, która jego wyznaczyła. Próbuje w ten sposób zasugerować przeciwnikom, aby go nie wyznaczali, bo on odpłaci się tym samym.
• Nie było jeszcze odcinka, w którym większość graczy stanowiłyby kobiety. Zawodniczki są też niechętnie wyznaczane do pytań przez mężczyzn. Często się zdarza, że wszystkie panie z dziesiątki wchodziły do etapu III.

[edytuj] Kulisy

• Nagrania kilku kolejnych odcinków odbywają się jednego dnia, jeden po drugim. Prowadzący każdorazowo przebiera się w inny ze swoich garniturów.
• Podczas nagrań możliwe jest oglądanie "na żywo" obrazu ze studia w telewizorach umieszczonych w Lubelskim Ośrodku TVP. Dźwięk ze studia nie jest udostępniany.
• Podczas nagrania organizatorzy wielokrotnie proszą uczestników, aby w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do słuszności oceny odpowiedzi (swojej bądź innego gracza) nie zastanawiali się i natychmiast przerywali grę i zgłaszali swoją wątpliwość (nawet najmniejszą). Może zdarzyć się, że do pytań wkradną się błędy lub uczestnik udzieli poprawnej, ale zupełnie innej niż przewidziana przez autora pytania odpowiedzi. Ze względu na formułę programu, sprawiedliwe wobec graczy "naprawienie" takiego błędu rzeczowego jest możliwe tylko zanim prowadzący zacznie czytać kolejne pytanie.
• Dawniej program nagrywany był w studiu w Warszawie. Z braku osobnej scenografii do pierwszego etapu i finału, najpierw nagrywano tylko pierwszy i drugi etap (gdy w grze jest 10 stanowisk), a dopiero później przestawiano dekorację i nagrywano finały wszystkich odcinków. Było to uciążliwe dla zawodników, którzy musieli pozostawać w studiu od rana do wieczora. W studiu w Lublinie scenografia została tak skonstruowana, aby do minimum ograniczyć przestawianie dekoracji, więc nagrywany jest od razu cały odcinek.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona programu

Przypisy