Kluczwoda
Z Wikipedii
Kluczwoda – potok płynący przez Wyżynę Krakowsko-Częstochowską i będący lewobrzeżnym dopływem Rudawy, do której uchodzi w miejscowości Zabierzów. Jego krasowe źródła znajdują się w miejscowości Wierzchowie. Potok spływa przez Dolinę Kluczwody, będącą jedną z najładniejszych dolin Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Na dolinie tej tworzy liczne zakręty (kluczy) i stąd jego nazwa. Od nazwy potoku pochodzi nazwa doliny. Na zboczach potoku istnieją duże wapienne skały z okresu górnej jury, najwybitniejsze z nich to: Mączne Skały, Zamkowa Skała (zwana też Zamczyskiem) z ruinami zamku, Kobyłka, Rogata, Szeroka, Turnia Potockiego, oraz Leśna Baszta i Gackowa Baszta wznoszące się wysoko ponad wschodnimi zboczami.
W okresie Polski rozbiorowej przez koryto potoku biegła granica między zaborem austriackim i rosyjskim. Turyści mogą to naocznie zobaczyć w środkowej części doliny Kluczwody, gdzie poniżej Mącznych Skał szlak turystyczny przekracza potok. Po obu jego stronach na prywatnej posesji odtworzone zostały słupy graniczne obydwu tych zaborów. Naprzeciwko Zamkowej Skały i poniżej niej potok przepływa przez chronione tereny rezerwatu przyrody Dolina Kluczwody.
