Konklawe 1774-1775

Z Wikipedii

Konklawe 5 X 1774 – 15 II 1775 – konklawe, które wybrało Piusa VI na następcę Klemensa XIV.

Spis treści

1 Śmierć Klemensa XIV
2 Lista uczestników
- 2.1 Nieobecni
- 2.2 Zmarli w trakcie sediswakancji
3 Frakcje w Św. Kolegium
4 Przebieg konklawe
5 Wybór Piusa VI
6 Źródła

[edytuj] Śmierć Klemensa XIV

Klemens XIV zmarł 22 września 1774. Najważniejszym wydarzeniem jego pontyfikatu była kasata zakonu jezuitów, którą pod naciskiem katolickich mocarstw zatwierdził w brewe „Dominus ad Redemptor Noster” z 21 lipca 1773 roku. Jezuici pracujący w administracji papieskiej utracili stanowiska, a ich generał Lorenzo Ricci został uwięziony w zamku S. Angelo. Mimo to zwolennicy skasowanego zakonu wciąż mieli silną pozycję w kurii rzymskiej, toteż stosunek poszczególnych kardynałów do jezuitów pozostał najistotniejszym kryterium branym pod uwagę na konklawe po śmierci Klemensa XIV.

[edytuj] Lista uczestników

W chwili śmierci Klemensa XIV kolegium kardynalskie liczyło 55 kardynałów, jednak dwóch z nich zmarło w trakcie sediswakancji, a dziewięciu nie przybyło do Rzymu. W konklawe wzięło więc udział 44 kardynałów.

Giovanni Francesco Albani (nominacja kardynalska 10 kwietnia 1747) - kardynał-biskup Porto e Santa Rufina; dziekan Św. Kolegium Kardynałów; prefekt Św. Kongregacji ds. Ceremonii; protektor Polski

Henry Benedict Stuart (3 lipca 1747) - kardynał-biskup Frascati; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Lorenzo in Damaso; subdziekan Św. Kolegium Kardynałów; wicekanclerz Św. Kościoła Rzymskiego; archiprezbiter Bazyliki Watykańskiej; prefekt Fabryki Św. Piotra

Fabrizio Serbelloni (26 listopada 1753) - kardynał-biskup Ostia e Velletri

Carlo Rezzonico (11 września 1758) - kardynał-biskup Sabiny; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Marco; kamerling Św. Kościoła Rzymskiego

François-Joachim de Pierres de Bernis (2 października 1758) - kardynał-biskup Albano; protektor i ambasador Francji wobec Stolicy Apostolskiej; administrator archidiecezji Albi

Carlo Vittorio Amedeo delle Lanze (10 kwietnia 1747) - kardynał-prezbiter S. Prassede

Vincenzo Malvezzi (26 listopada 1753) - kardynał-prezbiter SS. Marcellino e Pietro; arcybiskup Bolonii; pro-datariusz Jego Świątobliwości

Antonio Sersale (22 kwietnia 1754) - kardynał-prezbiter S. Pudenziana; arcybiskup Neapolu

Francisco de Solís Folch de Cardona (5 kwietnia 1756) - kardynał-prezbiter SS. XII Apostoli; arcybiskup Sewilli; protektor Hiszpanii

Paul d'Albert de Luynes (5 kwietnia 1756) - kardynał-prezbiter S. Tommaso in Parione; arcybiskup Sens

Girolamo Spinola (24 września 1759) - kardynał-prezbiter S. Balbina

Giuseppe Maria Castelli (24 września 1759) - kardynał-prezbiter S. Alessio; prefekt Św. Kongregacji Rozkrzewiania Wiary

Gaetano Fantuzzi (24 września 1759) - kardynał-prezbiter S. Pietro in Vincoli; prefekt Św. Kongregacji Kościelnych Immunitetów

Marcantonio Colonna (24 września 1759) - kardynał-prezbiter S. Maria della Pace; wikariusz generalny diecezji rzymskiej; prefekt Św. Kongregacji ds. Rezydencji Biskupów; przewodniczący Św. Kongregacji ds. Wizytacji Apostolskich; archiprezbiter Bazyliki Liberiańskiej

Andrea Corsini (24 września 1759) - kardynał-prezbiter S. Mateo in Via Merulana; prefekt Najwyższego Trybunału Apostolskiej Sygnatury Sprawiedliwości

Christoph Anton von Migazzi von Waal und Sonnenthurn (23 listopada 1761) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Wiednia; administrator diecezji Vác

Simon Buonaccorsi (18 lipca 1763) - kardynał-prezbiter S. Giovanni a Porta Latina

Giovanni Ottavio Bufalini (21 lipca 1766) - kardynał-prezbiter S. Maria degli Angeli; arcybiskup Ankony

Giovanni Carlo Boschi (21 lipca 1766) - kardynał-prezbiter SS. Giovanni e Paolo; wielki penitencjariusz; prefekt Kongregacji ds. Korekty Ksiąg Kościołów Wschodnich

Ludovico Calini (26 września 1766) - kardynał-prezbiter S. Stefano al Monte Celio; prefekt Św. Kongregacji ds. Odpustów i Świętych Relikwii; kamerling Św. Kolegium Kardynałów

Antonio Colonna Branciforte (26 września 1766) - kardynał-prezbiter S. Maria in Via; legat w Bolonii

Lazzaro Opizio Pallavicino (26 września 1766) - kardynał-prezbiter SS. Nereo ed Achilleo; sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej; prefekt Św. Kongregacji ds. Sanktuarium Loreto; prefekt Św. Kongregacji ds. Awinionu

Vitaliano Borromeo (26 września 1766) - kardynał-prezbiter S. Maria in Aracoeli; legat w Romanii

Pietro Pamphli (26 września 1766) - kardynał-prezbiter S. Maria in Trastevere

Urbano Paracciani Rutili (26 września 1766) - kardynał-prezbiter S. Callisto; arcybiskup Fermo

Mario Marefoschi Compagnoni (29 stycznia 1770) - kardynał-prezbiter S. Agostino; prefekt Św. Kongregacji ds. Obrzędów; archiprezbiter Bazyliki Laterańskiej

Scipione Borghese (10 września 1770) - kardynał-prezbiter S. Maria sopra Minerva; legat w Ferrarze

Antonio Eugenio Visconti (17 czerwca 1771) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Bernardino Giraud (17 czerwca 1771) - kardynał-prezbiter SS. Trinita al Monte Pincio; arcybiskup Ferrary

Innocenzo Conti (23 września 1771) - kardynał-prezbiter [bez tytułu]

Gennaro Antonio de Simone (15 marca 1773) - kardynał-prezbiter S. Bernardo alle Terme

Francesco Carafa di Traetto (19 kwietnia 1773) - kardynał-prezbiter S. Clemente

Francesco Saverio de Zelada (19 kwietnia 1773) - kardynał-prezbiter S. Martino ai Monti

Giovanni Angelo Braschi (26 kwietnia 1773) - kardynał-prezbiter S. Onofrio; opat komendatoryjny Subiaco

Alessandro Albani (16 lipca 1721) - kardynał-diakon S. Maria in Via Lata; komendatariusz diakonii S. Maria in Cosmedin; protodiakon Św. Kolegium Kardynałów; bibliotekarz Św. Kościoła Rzymskiego; opat komendatoryjny Nonantola; protektor Austrii i królestwa Sardynii

Domenico Orsini d'Aragona (9 września 1743) - kardynał-diakon S. Maria ad Maryres; protektor królestwa Neapolu

Luigi Maria Torregiani (26 listopada 1753) - kardynał-diakon S. Agata in Suburra

Giovanni Costanzio Caracciolo (24 września 1759) - kardynał-diakon S. Eustachio; prefekt Trybunału Apostolskiej Sygnatury Łaski

Andrea Negroni (18 lipca 1763) - kardynał-diakon SS. Vito e Modesto; sekretarz Listów Apostolskich

Benedetto Veterani (26 września 1766) - kardynał-diakon SS. Cosma e Damiano; prefekt Św. Kongregacji Indeksu

Giovanni Battista Rezzonico (10 września 1770) - kardynał-diakon S. Nicola in Carcere Tulliano

Antonio Casali (12 grudnia 1770) - kardynał-diakon S. Giorgio in Velabro; prefekt Św. Kongregacji Dobrego Rządu

Pasquale Acquaviva d'Aragona (12 grudnia 1770) - kardynał-diakon S. Maria in Aquiro; pro-prezydent Urbino

Francesco D'Elci (26 kwietnia 1773) - kardynał-diakon S. Angelo in Pescheria

39 elektorów było Włochami, 2 Francuzami, 1 Hiszpanem, 1 Anglikiem i 1 Niemcem. 13 mianował Klemens XIV, 20 – Klemens XIII, 10 – papież Benedykt XIV, a jednego (Alessandro Albaniego) - jeszcze Innocenty XIII (1721-24).

[edytuj] Nieobecni

Dziewięciu kardynałów:

Giuseppe Pozzobonelli (9 września 1743) – kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Lucina; protoprezbiter Św. Kolegium Kardynałów; arcybiskup Mediolanu

Franz Konrad Casimir von Rodt (5 kwietnia 1756) – kardynał-prezbiter S. Maria del Popolo; biskup Konstancji

Francisco de Saldanha da Gama (5 kwietnia 1756) – kardynał-diakon [bez tytułu]; patriarcha Lizbony

Buenaventura de Córdoba Espínola de la Cerda (23 listopada 1761) – kardynał-prezbiter S. Lorenzo in Panisperna; patriarcha Zachodnich Indii; wikariusz generalny hiszpańskiej armii i floty

Jean-François-Joseph Rochechouart (23 listopada 1761) – kardynał-prezbiter S. Eusebio; biskup Laon

Louis-César-Constantine de Rohan-Guéménée (23 listopada 1761) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; biskup Strasbourga

João Cosme da Cunha (6 sierpnia 1770) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Evory; inkwizytor generalny Portugalskiej Inkwizycji

Charles-Antoine de La Roche-Aymon (16 grudnia 1771) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; arcybiskup Reims

Leopold Ernest von Firmian (14 grudnia 1772) – kardynał-prezbiter [bez tytułu]; biskup Pasawy

3 mianował Benedykt XIV, 3 Klemens XIII i 3 Klemens XIV.

[edytuj] Zmarli w trakcie sediswakancji

Dwóch kardynałów:

Giovanni Francesco Stoppani (26 listopada 1753) – kardynał-biskup Palestriny; sekretarz Najwyższej Św. Kongregacji Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji (zmarł 18 listopada 1774 w Rzymie)

Ferdinando Maria de' Rossi (24 września 1759) – kardynał-prezbiter S. Cecilia; prefekt Św. Kongregacji Soboru Trydenckiego (zmarł 4 lutego 1775 w Rzymie)

[edytuj] Frakcje w Św. Kolegium

Podobnie jak na poprzednim konklawe Św. Kolegium dzieliło się na przychylną jezuitom partię Gorliwych (lider Colonna) oraz “Partię Koron” tj. kardynałów powiązanych z katolickimi mocarstwami (lider de Bernis), domagającymi się od nowego papieża potwierdzenia kasaty Towarzystwa Jezusowego, która jeszcze nie wszędzie została wykonana. Alessandro Albani, mimo pełnionej funkcji protektora Austrii, sprzymierzył się z Gorliwymi i protestował przeciwko ingerencjom dworów w wybór papieża.

Nie było wyraźnego faworyta konklawe, za papabile uważano aż 30 kardynałów (m.in. Stoppani, Pallavicino, Negroni, Zelada, Malvezzi i Boschi).

[edytuj] Przebieg konklawe

Konklawe rozpoczęło się 5 października 1774 z udziałem 28 kardynałów (pozostałych 16 dotarło do połowy grudnia). Początkowo kardynał Colonna, lider Gorliwych, próbował doprowadzić do uwolnienia z więzienia byłego generała jezuitów Ricciego, jednak opozycja antyjezuicka była zbyt silna, aby ten pomysł przeforsować. Przez następne cztery miesiące trwały bezowocne spory, a „Partia Koron” pod wodzą kardynała de Bernis odrzucała konsekwentnie wszystkie zaproponowane kandydatury jako za bardzo pro-jezuickie (m. in. zawetowana została kandydatura kardynała Giovanni Carlo Boschi). W styczniu 1775 kardynał Zelada próbował mediować między skłóconymi obozami, ale bezskutecznie. W końcu jednak szala zwycięstwa zaczęła się przechylać na rzecz młodego, 57-letniego kardynała Braschi, umiarkowanego przedstawiciela partii Gorliwych. Jego głównym promotorem był subdziekan Giovanni Francesco Albani. 25 stycznia Braschi uzyskał aż 25 głosów. Uchodził on za przyjaznego jezuitom, ale zobowiązał się publicznie, że nie będzie dążył do odwołania kasaty zakonu, co czyniło go kandydatem akceptowalnym dla obu stron. Francja, Hiszpania i Portugalia wprawdzie przez długi czas blokowały tę kandydaturę, jednak nie mogąc znaleźć lepszej, ostatecznie ją zaakceptowały jako kompromisową.

[edytuj] Wybór Piusa VI

15 lutego 1775, po 134 dniach obrad, Giovanni Angelo Braschi został wybrany na papieża i przyjął imię Piusa VI (dla upamiętnienia św. Piusa V). 21 lutego elekt przyjął sakrę biskupią z rąk dziekana Św. Kolegium Giovanni Francesco Albani, a następnego dnia został uroczyście koronowany na schodach Bazyliki Watykańskiej przez protodiakona Alessandro Albani.