Konstantynopol
Z Wikipedii
Konstantynopol - nazwa nadana miastu Bizancjum przez Konstantyna Wielkiego, który wybrał je na swoją siedzibę. W latach 330 - 395 stolica cesarstwa rzymskiego; w latach 395 - 1453 stolica Cesarstwa bizantyjskiego i Cesarstwa Łacińskiego (1204 - 1261); stolica państwa ottomańskiego w latach 1453 - 1922. Od 1930 Konstantynopol nosi nazwę Stambuł.
[edytuj] Historia
W miejscu dawnego Bizancjum, leżącego na końcu rzymskiej drogi Via Egnatia w 324 roku Konstantyn I Wielki zakłada nowe miasto i nazywa je Constantinopolis, Miasto Konstantyna. Współcześni nazywali miasto Nea Rome (Nowy Rzym). Konstantyn zbudował nowe mury (ukończone przez Konstantyna II), które objęły obszar miasta o powierzchni ok. 700 hektarów. Uroczysta inauguracja miasta odbyła się 11 maja 330 roku. Za czasów Konstantyna prowadzono intensywne prace budowlane, min. powiększony został Hipodrom (arena miała 450 m długości), wzniesiono Pałac cesarski, budynek Senatu, łaźnie Zeuksippa oraz wytyczono nowe fora: Forum Augusteum, na którym stał Milion, złoty obelisk z podanymi odległościami do najważniejszych miast cesarstwa, Forum Konstantyna z centralną kolumną, na której stał posąg Apollina Heliosa z głową cesarza oraz Forum Taurus. Fora łączyła główna, szeroka na 25 metrów, ulica Mese (ulica środkowa), flankowana po obu stronach kolumnadami, prowadząca aż do Złotej Bramy, za którą zaczynała się Via Egnatia. W sąsiedztwie Akropolu, na fundamentach wcześniejszej pogańskiej świątyni, wybudowano bazylikę, poprzedniczkę Hagia Sophia. Do czasów wybudowania Hagii Sophii reprezentacyjnym kościołem Konstantynopola był trójnawowy kościół Bożego Pokoju - Hagia Irene. W tym czasie istniały także: kościół św. Akacjusza Męczennika, kościół Świętych Apostołów (w pierwotnym zamyśle mauzoleum cesarskie) i kościół św. Mokiosa, zbudowany za murami miasta na terenie cmentarza. W kościele Świętych Apostołów od 336 przechowywano relikwie po św. Andrzeju Apostole i św. Łukaszu. W 360 ukończono budowę Hagi Sophii, najsłynniejszej świątyni miasta, która stała się katedrą biskupa Konstantynopola. Od 359 roku miasto uzyskało urząd prefekta. W 362 cesarz Julian buduje nowy Port Juliana, później nazwany Portem Zofii, imieniem żony cesarza Justyna II . Dalszy rozwój Konstantynopola związany jest z rządami Teodozjusza I, który wybudował wielki port (port Teodozjusza) na południowym wybrzeżu miasta, wybrzeżu nad morzem Marmara, w pobliżu kościoła Akacjusza, i wytyczył Forum Teodozjusza, w linii ulicy Mese. W 413, za panowania Teodozjusza II, zbudowano nową, podwójną linię murów obronnych, tzw. mury teodozjańskie, w odległości 1,5-2 km na zachód od murów Konstantyna. Obszar między obu murami pozostał słabo zurbanizowany, a swoje miejsce znalazły tam największe cysterny na wodę min. Aspara, Aetiosa i Mokiosa, kompleksy klasztorne, min. bazylika św. Jana Chrzciciela, oraz wielkie założenia ogrodowe. Oblicza się, że wszystkie cysterny Konstantynopola mogły pomieścić 1,5 mln metrów sześciennych wody pitnej. Powierzchnia miasta chroniona murami wynosiła wtedy 1400 hektarów. W połowie V w. Konstantynopol liczył około 300-400 tysięcy mieszkańców i był już największym miastem śródziemnomorskiego świata. Kolejnym znaczącym etapem rozwoju miasta było panowanie cesarza Justyniana I, który po zniszczeniach w trakcie powstania Nika podjął zakrojoną na szeroką skalę akcję budowlaną. W 537 roku ukończył budowę nowego założenia Hagii Sophii. Oprócz Hagii Sophii wybudował i odnowił 32 inne kościoły, a miasto stało się jednym z ważniejszych ośrodków religijnych chrześcijańskiego świata. Dynamikę rozwojową Konstantynopol traci w VII wieku z powodu osłabienia cesarstwa i zmian demograficznych.
