Kostrzyna (gmina Przystajń)

Z Wikipedii


Kostrzyna
Województwo	śląskie
Powiat	kłobucki
Gmina	Przystajń
Strefa numeracyjna (do 2005)	34
Tablice rejestracyjne	SKL

Kostrzyna – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, w gminie Przystajń.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa częstochowskiego.

[edytuj] Historia

Najstarsze zachowane do naszych czasów informacje pochodzą z 1374 r., kiedy to Władysław Opolczyk, książę opolski, pan Rusi i ziemi wieluńskiej, zezwolił uczciwemu Janowi Pasternakowi na założenie kuźnicy nad rzeką zwaną Kostrzyną w dystrykcie krzepickim. Oryginalny tekst dokumentu brzmiał następująco: “Nos Ladislaus (...) dux Oppoliensis (...) damus (...) Johanni dicto Pasternak (...) ferrificium seu malleum in fluvio Costryna (...) construendi”. Kilkanaście lat później, w roku 1397, Miczek Pasternak otrzymał pozwolenie od Spytka z Melsztyna, pana Podola, wojewody i starosty krakowskiego, na założenie sadzawki na rzece Żerdzinie (dopływ Kostrzyny) obok swojej działającej już kuźnicy. W roku 1451 Kazimierz IV Jagiellończyk nadał Janowi Herbołcie (Herborcie) cztery sadzawki na rzekach: Białej, Krępie, i Żerdzinie “...ferrificium Costryna”. Kolejny zachowany dokument pochodzi z roku 1476. W nim to Kazimierz IV Jagiellończyk pozwala kuźnikowi z Piły, niejakiemu Andraszkowi, na założenie nowej kuźni w starostwie krzepickim. Andraszek otrzymał strumień (rzekę) poniżej sadzawki kmiecia Swady z Truskolas, ciągnący się aż po wielką sadzawkę przy rzece Kostrzyna. Otrzymał również opustoszałą sadzawkę na rzece Kostrzyna, należącą wcześniej do królewskiej wsi Kopskie.

Król Zygmunt Stary na prośbę kuźnika krzepickiego Jana Panka, zatwierdził w 1530 r. dokument wydany przez Kazimierza IV Jagiellończyka, Janowi Herbołcie (z 1451 roku). Natomiast w roku 1550 Zygmunt II August konfirmował dokumenty dotyczące kuźnicy na rzece Kostrzynie w dystrykcie krzepickim, wydane w latach: 1374, 1397, 1451 i 1530.

Na podstawie: “Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu” część III , z. 1, pod red. F. Sikory, Kraków 1994, s. 20 oraz K. Rozymut, Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1967, s.78

[edytuj] Okres II wojny światowej

26 października 1939 r. wszedł w życie dekret Adolfa Hitlera z 12 października 1939 r. o administracji na zajętych obszarach Polski. Dekret z 8 października 1939 r. wcielał zachodnią część Rzeczypospolitej do III Rzeszy. Zlikwidowano powiat częstochowski a Kłobuck, Krzepice i 13 gmin wiejskich: Dźbów, Kamienica Polska, Kamyk, Kuźniczka, Lipie, Miedźno, Opatów, Panki (wraz z Kostrzyną), Poczesna, Popów, Przystajń, Rększowice, Węglowice oraz część gmin Grabówka, Wrzosowa, i Mykanów utworzyły powiat w Blachowni (Kreis Blachstädt) o powierzchni 1193 km2, składający się z 9 obwodów administracyjnych (Amtsbezirke) zarządzanych przez komisarzy (Amtskomissare). Landratem powiatu został Sethe. Powołano ekspozyturę gestapo i komendanturę żandarmerii, na czele której stanął Herman Donau. Organizacyjnie żandarmerię powiatu podzielono na sześć rejonów (Gendarmerie Abteilung) w Blachowni, Kamienicy Polskiej, Kłobucku, Krzepicach, Miedźnie i Przystajni. Z dokumentów dotyczących zbrodni hitlerowskich w gminie Panki, jakie zachowały się w AP w Częstochowie dowiadujemy się, że w miejscowości Kostrzyna, w 1940 r., nieznajomi sprawcy zamordowali Józefa i Piotra Wręczyckich, w 1942 r., Piotr Tekieli zginął z rąk żandarmów Ziemskiego i Rozyblata. Podobnie Stefan Zieliński którego żandarm z Przystajni zamordował w 1942 r. W 1943 r. z rąk żandarma przystajńskiego śmierć poniósł Stanisław Chabrajski. W obozach zagłady w Oświęcimiu zginęli Stanisław Paruch, Władysław Bober, Stefan Kik, Bolesław Zalewski, Jadwiga Kozak oraz Jan Widera (za utrzymywanie znajomości z Marią Wieczorek z Wichrowa). W Gross–Rosen życie stracił Kazimierz Żelazko. W innych obozach zamordowano Leona Żelazko i Władysława Chącla.

APCz, Starostwo powiatowe w Częstochowie, Akta gminy Panki. Sygn .4

Zobacz też: Kostrzyna