Krzyż Mannerheima
Z Wikipedii
Krzyż Mannerheima (fin.: Mannerheim-risti, szwed.: Mannerheimkorset) - odznaczenie wojenne Republiki Finlandii, nadane tylko 197 osobom w latach 1941 - 1945.
[edytuj] Historia i insygnia
Odznaczenie zostało ustanowione 16 grudnia 1940 roku przez prezydenta Finlandii Kyösti Kallio po zakończeniu tzw. Wojny zimowej jako osobna klasa Orderu Krzyża Wolności i otrzymało swą nazwę na cześć głównodowodzącego fińskimi siłami zbrojnymi marsz. Gustawa Mannerheima. Obecnie nie nadawane, mogło zostać przyznane "żołnierzowi narodowości fińskiej w czasie wojny, niezależnie od rangi wojskowej, za szczególne męstwo, decydujące czyny w czasie boju i za zasługi w dowodzeniu".
Order posiadał dwie klasy: I. klasa noszona była na szyi, II. na agrafie na lewej piersi. Oznaka I. klasy to emaliowany na czarno krzyż typu krzyż Leopolda. Na ramionach krzyża znajdowała się złota prosta swastyka, jeden z symboli ludowych Finlandii, w medalionie środkowym awersu znajdowała się fińska Biała Róża, drugi symbol narodowy. Rewers był nieemaliowany i nosił datę nadania. Zawieszką był złoty owalny wieniec z liści dębowych, z którego wyłaniały się dwa ramiona trzymające z prawej strony prosty miecz, z lewej zakrzywioną szablę, co symbolizowało "odwieczną walkę między Wschodem a Zachodem" i nawiązywało do herbu utraconej przez Finlandię parę razy (1721, 1940, 1945) Karelii. Wstęga I. klasy była czerwona z obustronnymi pojedyńczymi białymi bordiurami.
Noszona na piersi II. klasa orderu posiadała tę samą oznakę co I. klasa, ale dębowy wieniec zawieszki umieszczony był tutaj naokoło medalionu awersu. Jedyna różnica między Krzyżem Wolności a Krzyżem Mannerheima polegała na kolorze emalii: czteroklasowy Krzyż Wolności był emaliowany na niebiesko lub na biało i mógł być nadawany bez wieńca z liści dębowych, Krzyź Mannerheima był czarny i zawsze ozdobiony wieńcem.
Krzyż I. klasy otrzymały tylko dwie osoby, sam marszałek Mannerheim (1941) oraz generał piechoty Axel Erik Heinrichs (1944). . Na swe 75 urodziny w roku 1942 Mannerheim otrzymał dodatkowo II. klasę z osobistą dekoracją, skrzyżowanymi buławami marszałkowskimi.
Kawalerowie krzyża mieli prawo do tytułu "Rycerz Krzyża Mannerheima" (Mannerheim-ristin ritari, Riddare av Mannerheimkorset) i otrzymywali przy nadaniu dotację wysokości 50 000 marek fińskich, wówczas odpowiednik rocznego żołdu porucznika.
Obecnie pozostało z nich przy życiu tylko czterech. Od czasu prezydentury Martti Ahtisaari są zawsze zapraszani na wszystkie uroczystości państwowe i mają pierwszeństwo przed wszystkimi innymi gośćmi. Najstarszy z nich, Onni Määttäen, otrzymał order w roku 1943 i ma dziś (2008) sto lat.
[edytuj] Bibliografia
- Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britian and Europe in Colour, London 1978
Order Krzyża Wolności • Krzyż Mannerheima • Order Białej Róży • Order Lwa Finlandii • Order św. Baranka Bożego • Olimpijski Krzyż Zasługi • Order Zasług Sportowych •
