Kwiatostan

Z Wikipedii

Kwiatostan żywokostu lekarskiego, typu sierpik

Kwiatostan (ang. inflorescence, łac. inflorescentium) - skupienie rozgałęzień pędów, które nie rozwijają się wegetatywnie, a są zakończone kwiatami. W obrębie kwiatostanu zwykle występują liście przykwiatowe - podsadki o uproszczonej budowie, które podpierają kwiatostan. Kwiatostany mogą być ulistnione, jeśli występują liście asymilacyjne. Kwiatostany bezlistne (nagie) występują rzadko.

Chociaż w typowej formie kwiatostan wykształcił się u roślin okrytozalążkowych, obecnie termin ten stosuje się również w odniesieniu do skupiska kwiatów roślin nagozalążkowych szpilkowych. Szyszkę żeńską, uznawaną poprzednio za kwiat żeński, obecnie określa się jako zredukowany kwiatostan żeński.

U roślin okrytozalążkowych kwiatostany są osadzone na szypułce kwiatostanowej. Mimo że wykazują dużą różnorodność, wyróżnia się dwa podstawowe typy kwiatostanów: groniaste i wierzchotkowate, różniące się sposobem rozgałęzienia.

[edytuj] Kwiatostany groniaste

Mają wyraźną oś główną i rozgałęziają się jednoosiowo (monopodialnie). Są to kwiatostany otwarte - nie ma u nich kwiatów szczytowych. W tym typie pojedyncze kwiaty rozwijają się od nasady w kierunku wierzchołka, lub też od zewnętrznych części ku środkowi. Zatem najstarsze kwiaty znajdują się u podstawy albo w zewnętrznych częściach kwiatostanu, zaś najmłodsze na szczycie lub w środku rozgałęzień. We wszystkich kwiatostanach groniastych oś główna przewyższa osie boczne. W kwiatostanach groniastych wyróżnia się:

• proste (osie I rzędu nie rozgałęziają się):
  • grono - na osi głównej zakończonej kwiatem osadzone są kwiaty szypułkowe, które stanowią osie I rzędu. Przykładem grona jest kwiatostan konwalii lub rzepaku.
  • baldachogrono - szypułki kwiatowe o niejednakowej długości wyrastają z osi głównej na różnych wysokościach i dorastają do jednego poziomu (grusza, jarzębina).
  • kłos - w przeciwieństwie do grona, pojedyncze kwiaty są bezszypułkowe, osadzone siedząco bezpośrednio na osi (babka, rdest).
    • kotka - (bazia) o zwisającej, wiotkiej osi (wierzba, leszczyna).
    • kolba - o silnie zgrubiałej osi (kwiat żeński kukurydzy).

grono

baldachogrono

kłos

kolba

• złożone (mają one rozgałęzienia dalszych rzędów):
  • kłos złożony - z osi głównej wyrastają kłosy proste - kłoski (pszenica, żyto).
  • wiecha - oś główna wykształca odgałęzienia dalszych rzędów zakończone pojedynczymi kwiatami (bez lilak, wiele gatunków traw).
  • wiecha złożona - rozgałęzienia zakończone są nie pojedynczymi kwiatami a kłoskami (owies, kwiaty męskie kukurydzy).

kłos złożony

wiecha

• o silnie skróconej osi głównej:
  • baldach - osie boczne I rzędu wyrastają z osi głównej na tej samej wysokości dorastając na prawie taką samą długość. Każda z nich zakończona jest pojedynczym kwiatem (czosnek, bluszcz).
  • baldach złożony - osie boczne zakończone są małymi baldachami tzw. baldaszkami (koper).

baldach

baldach złożony

• o skróconej, rozszerzonej i często spłaszczonej osi głównej (często tworzącej osadnik - dno kwiatostanowe):
  • główka - posiada oś silnie zgrubiałą, często wypukłą. Kwiaty na niej osadzone są siedzące lub też krótkoszypułkowe (koniczyna).
  • koszyczek - oś jest rozszerzona i spłaszczona. Na niej znajdują się gęsto rozłożone kwiaty bezszypułkowe. U niektórych gatunków wszystkie kwiaty koszyczka są jednakowe ale u wielu pojawia się zróżnicowanie na kwiaty języczkowate występujące na brzegu oraz kwiaty rurkowate umieszczone wewnątrz (stokrotka, słonecznik).

główka

koszyczek

[edytuj] Kwiatostany wierzchotkowe

Mają kwiat na szczycie osi kończący jej wzrost na długość (zamknięte), rozgałęziają się sympodialnie. Gdy oś główna zakończy wzrost, zaczynają się rozwijać osie boczne, każda z kwiatem szczytowym. Kwiaty kwitną od środka, na szczycie osi głównej, do obwodu na osiach bocznych. Kwiatostany te dzieli się na:

• wierzchotka jednoramienna (monochasium):
  • sierpik - pojedyncze odgałęzienia boczne z kwiatem, który zwrócony jest w jedną stronę (niezapominajka, żywokost).
  • skrętek - podobnie jak u sierpika.
  • dwurzędka - pojedyncze kwiaty wyrastają naprzemiennie po obydwu stronach (niektóre gatunki kosaćca).
  • wachlarzyk

sierpik

wachlarzyk

wierzchotka dwuramienna

• wierzchotka dwuramienna (dichasium) - pod każdym kwiatem szczytowym znajdują się rozgałęzienia po dwa naprzeciwległe kwiaty boczne (rogownica).
• wierzchotka wieloramienna, wielopromienista (pleiochasium) - wytwarza w podobny sposób jak wierzchotka dwuramienna nie dwa, lecz kilka kwiatów (wilczomlecz).
• uproszczona forma - wykształcony na szczycie łodygi jeden kwiat (tulipan).
• wiecha z wykształconym kwiatem szczytowym, który kończy wzrost (np. winorośl, lilak):
  • podbaldach - gałązki kwiatostanu dorastają do jednego poziomu (wygląda jak baldach) (bez czarny, kalina).