Lutomiersk

Z Wikipedii

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu.
Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Współrzędne: 51°45' N 19°12' E51.75 19.2 (Lutomiersk)

Lutomiersk

Grafika:Lutomiersk.gif

Herb Lutomierska

Tadeusz Borkowski

51° 45' N
19° 12' E

Liczba
mieszkańców (?)
• liczba ludności

ok. 1500

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

95-083

Tablice rejestracyjne

EPA

Położenie na mapie Polski

Lutomiersk

Lutomiersk – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim, w gminie Lutomiersk.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Lutomiersk.

[edytuj] Historia

Lutomiersk należy do najstarszych miejscowości dawnego województwa sieradzkiego, położony jest na lewym brzegu Neru, w pobliżu ujścia do niego rzeczki Wrzącej. Badania archeologiczne wykazały ciągłość osadnictwa od bardzo dawnych czasów. Najstarsza osada pochodziła z IV okresu epoki brązu i była użytkowana przez ludność kultury łużyckiej, następna z II-IV w., czyli z okresu rzymskiego (kultura przeworska), ostatnia, odkryta w 1956 r. na prawym brzegu Wrzącej, datowana jest na XII-XIII w. Odkryto tu też (przy rozwidleniu dróg z Lutomierska do Konstantynowa i Prusinowic) cmentarzysko z końca X i 1 poł. XI w. z grobami ruskich drużynników. Istnienie tak starych osad badacze wiążą z położeniem Lutomierska na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, biegnących z Kijowa do Poznania, Szczecina i na Wolin oraz z Gdańska na Węgry.

Prawa miejskie otrzymał Lutomiersk w 1274 r. od Leszka Czarnego, księcia sieradzkiego. Był to jednocześnie pierwszy dokument potwierdzający istnienie miejscowości, znany z kopii z 1615 r. Władysław Łokietek w 1292 r. przyłączył do miasta wieś Wrzącą, a w 1311 r. nadał Lutomiersk Wacławowi z Lisowic z rodu Zarembów wywodzących się z Kalinowej. Przynajmniej jednak część miasta musiała wkrótce wrócić do Korony, bo w 1406 r. Władysław Jagiełło nadaje połowę Lutomierska Przedborowi i synowi jego Janowi z Chełmicy za zasługi w bojach z Krzyżakami. Od nich to pochodzi ród Lutomierskich h. Jastrzębiec. Druga część miasta pozostała jednak w rękach Zarembów, ponieważ przed 1418 r. najprawdopodobniej Wacław z rodu Zarembów wzniósł tu obronną siedzibę o charakterze zamku rycerskiego. Zamek ten z rąk Zarembów ok. r. 1460 trafia do Poddębickich, a ok. 1518, przez małżeństwo, dostaje się Grzymalitom Grudzińskim. W 1650 r. kolejny właściciel Jędrzej Grudziński, wojewoda rawski i dziedzic klucza lutomierskiego sprowadził reformatów, oddał im na pomieszczenia klasztorne istniejący wtedy jeszcze zamek. Przebudowa zamku na klasztor oraz budowa przylegającego do niego kościoła Niepokalanego Pocz. NMP trwała z przerwami do 1659 r., bowiem jego fundator uczestniczy na czele chorągwi w wojnie z Chmielnickim, a gdy ginie w bitwie pod Beresteczkiem, ciężar opieki nad klasztorem przechodzi na jego syna Marcina, rotmistrza chorągwi rawskiej i uczestnika wojen: moskiewskiej, a potem szwedzkiej. Obecnie ślady po dawnym zamku rozpoznać można jedynie na pd. ścianie (zarys gotyckiej bramy i podpory, na której opierał się most zwodzony). W 1793 r. klasztor trawi pożar, lecz po trzech latach zostaje odbudowany przez lutomierskich Wężyków. Reformaci z Lutomierska odegrali chlubną rolę w okresie powstania styczniowego, czynnie uczestnicząc w próbie odzyskania wolności. W kruchcie kościoła (drzwi zabezpieczone przed otwarciem kłodą drewnianą) umieszczono tablicę z napisem: "Pamięci oddziałów powstańczych oraz ich wodza gen. Edmunda Taczanowksiego, dla których klasztor ten był twierdzą orężną i ostoją ducha - w setną rocznicę mieszkańcy Lutomierska". W tej kruchcie na metalowej tablicy eksponowany też jest herb Lutomierska. W 1864 r. skasowano klasztor, a zakonników wywieziono do Warty. Kościół przez długie lata był zamknięty... W 1870 r. Lutomierskowi odebrano prawa miejskie.

W czasie działań wojennych w 1914 r. spalił się dach i zawaliły sklepienia kościoła. Klasztor ograbiono. Niemcy wywieźli cenne archiwum. Widoczną pamiątką po tej wojnie są armatnie kule wmurowane w fasadę kościoła. Po odzyskaniu niepodległości kościół i klasztor odbudowano i w 1926 r. oddano pod zarząd księży salezjanów, którzy pracują tu do dziś. W 1951 r. pomieszczenia klasztorne zniszczył gwałtowny pożar. Ze starego wyposażenia ocalał tylko XVII-wieczny kredens w zakrystii i konfesjonał.

[edytuj] Zabytki

Na cmentarzu przykościelnym przetrwał nagrobek Stefana Mączyńskiego, byłego oficera 2 p. Strzelców Konnych, zmarłego w 1854 r.

W centrum późnobarokowy kościół parafialny MB Szkaplerznej wzniesiony w latach 1775-81 z fundacji Barbary Sanguszkowej na miejscu poprzedniego drewnianego. Wyposażenie z XVIII w. W Lutomiersku do 1914 r. stała wyjątkowej piękności drewniana synagoga, która spłonęła w czasie działań wojennych. Na cmentarzu tzw. Bratnia Mogiła, kryjąca prochy poległych w okolicznych bitwach powstańców 1863-4 r., przeniesione tu z krypt klasztornych. Na grobie słowa Papieża-Polaka: "Wolność jest droższa niż życie".

Przy rozstaju dróg do Sieradza i Pabianic - trzy krzyże (środkowy dwuramienny - tzw. karawaka), które strzegły miasto przed morowym powietrzem.

[edytuj] Transport

Lutomiersk posiada tramwajowe połączenie z Łodzią przez Konstantynów Łódzki. Jest to linia 43 kursująca co godzinę i obsługiwana przez spółkę "Tramwaje Podmiejskie" oraz linię minibusową numer 2 kursującą w dni robocze na trasie: Lutomiersk - Kazimierz - Mianów