Project Gutenberg
Contents Listing Alphabetical by Author:
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Unknown Other
Contents Listing Alphabetical by Title:
# A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W Y Z Other

Amazon - Audible - Barnes and Noble - Everand - Kobo - Storytel 

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Mandanowie - Wikipedia, wolna encyklopedia

Mandanowie

Z Wikipedii

Wódz Mato Tope
Wódz Mato Tope

Mandanowie (ang. Mandan), plemię Indian Ameryki Północnej z siouańskiej rodziny językowej, zamieszkujące obszar Wielkich Równin, odłam Siuksów najbliżej spokrewniony z plemieniem Winnebago.

Pierwotnie Mandanowie zamieszkiwali okolice dzisiejszego Bismarck w stanie Dakota Północna w wioskach otoczonych palisadą, w domach krytych darnią. Wioskę tworzyło kilkanaście lub dwadzieścia kilka chat. Polowali na bizony, zajmowali się wyplataniem koszy. Mieli bogate życie obrzędowe, do ważniejszych obrzędów należał Taniec Słońca, rytuał niedźwiedzia i rytuał Okipa. Uprawiali szamanizm, tworzyli stowarzyszenia szamanistyczne. Jeszcze w 1 połowie XVIII wieku grupa była liczna i składała się z kilku dużych wiosek, jednakże wkrótce Mandanowie zostali zdziesiątkowani przez epidemie ospy i cholery. Już w 1 połowie XIX wieku liczba członków plemienia nie przekraczała 200 osób. W roku 1837 kolejną epidemię przeżyło tylko 37 osób.

Taniec Słońca u Mandanów na ilustracji z 1903 roku
Taniec Słońca u Mandanów na ilustracji z 1903 roku

Do dziś część Mandanów mieszka w rezerwacie Fort Berthold w Dakocie Północnej razem z plemieniem Hidatsa. Rzadko wchodzili w konflikty z białymi.

Artysta George Catlin spędził wśród Mandanów kilka lat zostawiając wiele obrazów i grafik przedstawiających ich życie. Lewis i Clark zimowali w ich wiosce na przełomie lat 1804-1805.

Niektórzy Mandanowie siwieli w zupełnie młodym wieku. Siwizna nie jest czymś zwykłym u Indian, z tego też powodu inne plemiona nazywały ich często "białymi Indianami". Pierwsi Europejczycy uważali "blond"-Mandanów za potomków Walijczyków, którzy pod wodzą legendarnego księcia Madoca dokonali pierwszej kolonizacji Kanady ok. roku 1070. Koloniści ci zaginęli bez wieści.

Wodzowie Mandanów tatuowali swe lewe ramiona i piersi równoległymi liniami i kilkoma wyobrażeniami figuratywnymi ludzi i zwierząt. Była to swego rodzaju oznaka ich władzy.

Liczebność w roku 2000: Według danych U.S. Census Bureau, podczas spisu powszechnego w 2000 roku 369 obywateli USA zadeklarowało, że jest pochodzenia wyłącznie Mandan, zaś 1303 oświadczyło, że ma pochodzenie wyłącznie lub między innymi Mandan.

Static Wikipedia (no images) - November 2006

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu