Manhattan

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy dzielnicy. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Manhattan (kolor żółty)

Panorama Manhattanu (czerwiec 1976)

Panorama dolnego Manhattanu (styczeń 2006)

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Manhattan

Manhattan to jedna z pięciu dzielnic (Boroughs) Nowego Jorku oraz zarazem stanowy powiat (county) o nazwie New York.

Znajdują się w niej zarówno liczne atrakcje turystyczne, jak i centrum finansowe (Wall Street). Manhattan jest najdroższą dzielnicą Nowego Jorku zamieszkałą przez ponad 1.6 mln (2006) ludzi. Mieszkają tu także bogaci biznesmeni, bankierzy, maklerzy giełdowi (na UES), jak i część nowojorskiej bohemy artystycznej (Soho, Tribeca). W szczytowym okresie napływu emigrantów (1910) wyspę zamieszkiwało 2.8 mln osób. Miasto sprawia wrażenie bardzo zgęszczonego i zatłoczonego, ze względu na codzienny napływ milionów ludzi dojeżdżających do pracy z innych dzielnic oraz z obszarów podmiejskich jak i kilkuset tysięczną rzeszą turystów skupiającą się w newralgicznych punktach miasta. Manhattan umownie dzieli się na 3 części: Downtown, Midtown i Uptown, z Piątą Aleją będącą granicą między częścią wschodnią (East Side) a zachodnią (West Side). W/w Uptown w potocznym znaczeniu nie obejmuje bezpośrednio na północ położonego Harlemu oraz jeszcze wyżej usytuowanego Washington Heights. Powszechnie stosowaną nazwę Manhattan (pochodzenia indiańskiego) używa się niekiedy wymiennie z New York lub New York City (ale tym w granicach Manhattanu).

W dniu 11 września 2001 roku Manhattan był miejscem ataku terrorystycznego na World Trade Center.

[edytuj] Geografia

Manhattan jest wyspą o długości 21.6 km i szerokości (w najszerszym miejscu) 3.7 km. Jego powierzchnia wynosi ok. 58.8 km². Od zachodniej strony opływa rzeka Hudson (rzeka), od wschodniej: cieśnina zwana East River. Na północy inna cieśnina zwana Harlem River dzieli częściowo Manhattan od dzielnicy Bronx (jedynej dzielnicy Nowego Jorku całkowicie leżącej na kontynencie) na południe jest zatoka nowojorska (New York Harbor)). Drobna cząstka (0.3 km²) dzielnicy Manhattan o nazwie Marble Hill znajduje się po północnej stronie harlemskiej cieśniny, czyli poza wyspą i już na kontynencie. Stało tak się na wskutek przekopania żeglowego kanału (1895), który odciął przyczółek Marble Hill od właściwego Manhattanu i następnie zasypania części starego koryta cieśniny (1914) co spowodowało połączenie tego rejonu z kontynentem. W skład dzielnicy wchodzi też kilka małych wysp, m.in.: Randall's Island, Ward's Island i Roosevelt Island na rzece East River oraz Governors Island i Liberty Island w zatoce. Z graniczącym, od zachodu, stanem New Jersey, Manhattan łączą tunele Holland Tunnel i Lincoln Tunnel oraz most George Washington Bridge. Z Bronksem Manhattan łączy kilka mniejszych mostów oraz Triborough Bridge: składający się z trzech części most łączący Bronx, Manhattan i Queens. Z dzielnicami Queens i Brooklyn Manhattan łączą mosty: Queensboro, Williamsburg, Manhattan i Brooklyn Bridge oraz tunele Queens Midtown Tunnel i Brooklyn Battery Tunnel. Pod rzeką East River jest też kilka tuneli, przez które przebiegają linie metra. Z piątą dzielnicą Nowego Jorku, Staten Island, Manhattan łączy bezpłatna linia promowa Staten Island Ferry.

[edytuj] Manhattańskie sąsiedztwa

Manhattan składa się z szeregu etnicznych, społecznych, ekonomicznych i kulturalnych sąsiedztw, których granice nieustannie się przesuwają i często na siebie zachodzą: