Mona Lisa

Z Wikipedii


Mona Lisa
Leonardo da Vinci , 1503-1507
olej na drewnie
77 × 53 cm
Luwr

Mona Lisa (wł. i hiszp.: La Gioconda; fr.: La Joconde) - obraz olejny namalowany na drewnie topoli o wymiarach 77 cm x 53 cm przez sławnego malarza włoskiego renesansu, Leonarda da Vinci.

Obraz powstał w początkach XVI wieku (ok. 1502 - 1507), a obecnie znajduje się w paryskim Luwrze, będąc własnością rządu Francji.

"Mona Lisa" jest obrazem charakteryzującym się raczej ciemnymi i chłodnymi barwami. Dominuje w nim zieleń i to zarówno w szacie samej Mony, jak i w znajdującym się za nią lesie. Kompozycja jest zdecydowanie statyczna, jednakże otwarta.

Portret ten od wieków zachwyca historyków i twórców, a także zwykłych ludzi. Niektórzy z nich sądzą nawet, że Leonardo, który jak na epokę, w której żył był wyjątkowo inteligentny i oświecony (wręcz wyprzedzał swoją epokę), stworzył swój ukryty autoportret, a wyraz twarzy zwany "enigmatycznym uśmiechem" ma wyśmiewać nierozumność ludzi, którzy tego nie widzą. Jest to jeden z najsłynniejszych i najbardziej cenionych obrazów z czasów renesansu.

[edytuj] Tożsamość modelki

Większość ekspertów twierdzi, że modelką jest kobieta o imieniu Lisa Gherardini, żona bogatego florenckiego kupca Francesco Giocondo (stąd tytuł La Gioconda), który zamówił ten portret u da Vinci. Portret zawisnąć miał w jadalni, stąd jego niewielkie rozmiary. Ze względu na opieszałość Leonarda, Francesco Giocondo odmówił zapłaty za gotowy obraz. Malarz zabrał ukończony obraz do Francji i nigdy go nie przekazał w ręce Giocondy. Na początku XX wieku pojawiło się wiele wątpliwości i niepotwierdzonych hipotez związanych z tożsamością Mony Lisy.

Niektórzy uznali, że do tego obrazu odnoszą się słowa – głoszone przez Leonarda w ostatnich latach jego życia – mówiące o portrecie pewnej damy z Florencji wykonanym na zlecenie Giuliano de' Medici, co wykluczałoby Lisę Gherardi, z powodu braku jej powiązań z de' Medici.

Pierwsze zapisy o modelce obrazu pojawiły się w 1550 r., w pierwszej historii krytycznej sztuki włoskiej, Giorgio Vasariego, który napisał: "Leonardo namalował dla Francisco del Giocondo portret żony Mony Lisy". Jednak w 1911 r. po kradzieży obrazu z Luwru, zaczęto podawać w wątpliwość słowa Vasariego. Wysuwano przypuszczenia, że tajemnicza kobieta była jedynie wytworem wyobraźni malarza lub że portret przedstawia samego da Vinci.

Historyk sztuki, Giuseppe Pallanti, w swojej książce zatytułowanej Mona Lisa, kobieta naiwna, potwierdza tezę Vasariego, opierając się gruntownych studiach nad źródłami, jakie stanowiły dla niego bogate zbiory dokumentów z epoki, zachowane w Archiwum Państwowym we Florencji. Pallanti w swojej pracy zapewnia, że ma wystarczające podstawy, aby potwierdzić istnienie Lisy Gherardini oraz jej związek z obrazem.

Inną hipotezę przedstawia dr Lilian Schwartz, sugerując, że obraz przedstawia samego Leonarda da Vinci. Schwartz użyła komputerowego programu do cyfrowego porównania rysów twarzy Mony Lisy i Leonarda i doszła do wniosku, że obie postaci mają identyczne umiejscowienie i wymiary nosa, ust, podbródka oraz czoła. Przeciwnicy tej teorii podkreślają, że podobieństwo może wynikać z faktu, że porównywała ona twarz malarza używając jego autoportretu. Wskazane podobieństwo może więc wynikać z tego, że autorem obu dzieł jest ta sama osoba. Nie ma również dowodu na to, że porównywana rycina była rzeczywiście autoportretem Leonarda.

W książce Misery of the Mona Lisa dziennikarka, Rina de' Firenze przedstawia wczesne życie da Vinci i jego matki Catriny, twierdząc, że to właśnie ona jest przedstawiona na portrecie. Natomiast Maike Vogt-Lüerssen przestawia przesłanki przemawiające za tym, że przedstawioną kobietą jest Izabela Aragońska - księżna Mediolanu. Miałyby o tym świadczyć takie fakty jak strój modelki, wskazujący na powiązania z rodziną Visconti-Sforza oraz podobieństwo do innego obrazu księżnej.

Debatę wydaje się zamykać książka wydana przez muzeum Luwr Leonardo Da Vinci At The Louvre, w której autorzy twierdzą, że odkryte w ciągu ostatnich lat dokumenty potwierdzają, że postać na obrazie to Lisa Gherardini.

We wrześniu 2006 francuscy eksperci ogłosili^[1] że Mona Lisa podczas pozowania mistrzowi była w ciąży lub zaraz po porodzie. 'Dzięki najnowszej technologii odkryliśmy, że Mona Lisa okrywała suknię specjalnym woalem z gazy, jaki niegdyś nosiły kobiety w ciąży lub zaraz po porodzie' - powiedział telewizji LCI Michel Menu. Wielu ekspertów już od dawna sugerowało, że Lisa Gherardini w trakcie pozowania była w ciąży. Potwierdzają to jej nabrzmiałe sutki i powiększone piersi.