Nałęcze
Z Wikipedii
Nałęcze - średniowieczny polski ród możnowładczy, później szlachecki herbu Nałęcz, w czasach Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów bardzo rozgałęziony. Do największego znaczenia politycznego doszedł w XIII i XIV wieku. Z Nałęczów wywodzą się między innymi: Czarnkowscy, Ostrorogowie, Szamotulscy i Zbąscy.
Według Herbarza Kacpra Niesieckiego protoplastą rodu Nałęczów był żyjacy w X wieku plemienny książę słowiański na Człopi, Gniewomir, który przyjął chrzest w czasach panowania Mieszka I.
W okresie kształtowania się państwa polskiego Nałęcze wchodzili w skład możnowładztwa i dążyli do wywierania wpływu na politykę państwową. Ich ziemie rodowe znajdowały się na terenie Pałuk, a głównymi skupiskami ich dóbr były okolice: Gąsawy, Żnina, Mogilna i Kcyni. Podczas rozbicia dzielnicowego Nałęcze umocnili swoją pozycję na Wielkopolsce stając się jedną z najważniejszych rodzin w tej prowincji Polski. Pod koniec XIII wieku znaleźli się w obozie opozycji politycznej wobec Przemysła II i jego następcy Władysława I Łokietka. Występowali przeciwko polityce wzmacniania władzy książęcej, a później królewskiej Piastów. Prawdopodobnie wraz z rodem Zarembów byli w sojuszu z Brandenburczykami i odegrali rolę w zamachu na króla Przemysła II w 1296 roku, za co popadli w niełaskę.
Po 1330 roku znaleźli się w obozie królewskim na co wskazuje ich aktywny udział w wojnie z zakonem krzyżackim. Niejasna nadal jednak pozostaje postawa Wincentego z Szamotuł z rodu Nałęczów, wojewody poznańskiego. Podważa się jego całkowitą lojalność wobec króla Władysława I Łokietka w 1331 roku pomimo aktywnego udziału w bitwie pod Płowcami.
Po śmierci Kazimierza III Wielkiego w 1370 roku jako przeciwnicy Andegawenów Nałęcze popierali księcia gniewkowskiego Władysława Białego w jego staraniach o tron. Po śmierci Ludwika Węgierskiego w 1382 roku próbowali wprowadzić na tron polski księcia mazowieckiego Ziemowita IV, tocząc wojnę prywatną w Wielkopolsce ze zwolennikami dynastii andegaweńskiej - Grzymalitami.
Podczas uroczystości zawarcia w 1413 roku unii polsko-litewskiej w Horodle, Sędziwój z Ostroroga i Mikołaj z Czarnkowa adoptowali do swojego herbu bojara litewskiego, Koczana.
Spis treści |
[edytuj] Przedstawiciele rodu
- Piotr z Chomiąży
- Dzierżykraj z Człopy
- Janko z Czarnkowa
- Dobrogost z Nowego Dworu
- Bartosz z Odolanowa
- Sędziwój z Ostroroga
- Wincenty z Szamotuł
- Mikołaj z Wenecji
[edytuj] Ciekawostki
- Od nazwiska rodu wziął swoją nazwę polski herb Nałęcz oraz zawołania Pomłość i Nałęcz.
- Wiele miast w Polsce założonych przez przedstawicieli rodu Nałęczów lub ich herbowych ma w swoich herbach ich godło. Do miast tych należą m.in: Czarnków, Nałęczów, Nowy Dwór Mazowiecki, Ostroróg.
