Nierówność Jensena
Z Wikipedii
Nierówność Jensena mówi, że jeżeli f jest funkcją wypukłą w przedziale , to wartość tej funkcji na kombinacji wypukłej elementów przedziału P nie przekracza kombinacji wypukłej wartości funkcji w tych punktach (przy czym obie kombinacje wypukłe mają te same współczynniki).
Spis treści |
[edytuj] Twierdzenie
Dla dowolnych liczb , nazywanych wagami, spełniających warunek:
oraz dowolnych liczb
(gdzie jest przedziałem) i dowolnej funkcji f wypukłej w P, prawdziwa jest nierówność:
którą nazywa się nierównością Jensena. Dla funkcji wklęsłych prawdziwa jest nierówność w przeciwną stronę.
W szczególności dla nierówność przyjmuje postać:
[edytuj] Dowód
Dowód przeprowadzimy przez indukcję po n, liczbie punktów.
Dla n=1 uzyskujemy tożsamość:
Dla n=2 uzyskujemy definicję funkcji wypukłej.
Niech . Założenie indukcyjne jest następujące:
gdzie xi należą do P oraz .
Teza indukcyjna to:
gdzie xi należą do P oraz .
Jeżeli bn + 1 = 1 to i dowód jest natychmiastowy. Załóżmy teraz, że .
Niech dla i nie większych niż n oraz an + 1 = bn + 1. Zauważmy, że wtedy bi = ai(1 − an + 1) dla , a ponadto . Zatem należy udowodnić, że
Jeśli potraktujemy jako wagi, to zgodnie z definicją funkcji wypukłej uzyskamy:
Następnie, zgodnie z założeniem indukcyjnym:
Z czego bezpośrednio wynika teza indukcyjna:
co kończy dowód.
[edytuj] Funkcja wklęsła
Aby udowodnić nierówność gdy f jest funkcją wklęsłą, wystarczy zauważyć, że − f jest wtedy funkcją wypukłą:
i nierówność dla funkcji wklęsłej f jest równoważna z udowodnioną już nierównością dla funkcji wypukłej − f.
[edytuj] Zastosowania
Korzystając z nierówności Jensena można udowodnić dużą liczbę nierówności. Przykładem jest dowód nierówności o średnich arytmetycznej i geometrycznej. Nierówność ma też wiele zastosowań w fizyce i rachunku prawdopodobieństwa.