Order Krzyża Wojskowego
Z Wikipedii
Order Krzyża Wojskowego (OKW) – polski order wojskowy przyznawany żołnierzom Sił Zbrojnych i osobom cywilnym za wybitne zasługi w działaniach przeciw terroryzmowi lub podczas operacji pokojowych. Stanowi najwyższe z odznaczeń wojskowych, nadawanych w Polsce za czyny bojowe w czasie pokoju.
Spis treści |
[edytuj] Utworzenie
Order ustanowiono ustawą z dnia 18 października 2006 roku o zmianie ustawy z dnia 16 października 1992 roku o orderach i odznaczeniach. Zmiana została wprowadzona w życie 10 listopada 2006 roku. Równocześnie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zmienił rozporządzeniem z dnia 21 października 2006 roku rozporządzenie z dnia 10 listopada 1992 roku w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń.
Zgodnie z treścią wyżej wymienionej ustawy "Order Krzyża Wojskowego jest nagrodą za wybitne czyny bojowe połączone z wyjątkową ofiarnością i odwagą w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami kraju w czasie pokoju". W systemie starszeństwa polskich odznaczeń zajmuje miejsce za Orderem Odrodzenia Polski i przed Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Order Krzyża Wojskowego posiada 3 klasy: klasę I - Krzyż Wielki, klasę II - Krzyż Komandorski oraz klasę III - Krzyż Kawalerski, a jego nazwa nawiązuje do wcześniejszych określeń Orderu Virtuti Militari.
[edytuj] Nadawanie
Order Krzyża Wojskowego nadaje i wręcza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, z inicjatywy własnej lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów albo Kapituły Orderu. Prezydent ma również prawo do pozbawienia Orderu osoby nim odznaczonej. Kapituła Orderu stoi na straży jego honoru i składa się z Kanclerza Kapituły oraz 5 członków, w tym zastępcy Kanclerza oraz sekretarza Kapituły. Kanclerza i członków Kapituły powołuje Prezydent spośród Kawalerów Orderu na okres 5 lat.
Zgodnie z zasadami nadawania Order Krzyża Wojskowego może otrzymać:
- Krzyż Wielki
- dowódca jednostki wojskowej za nadzwyczajne czyny bojowe albo wybitną inicjatywę, połączoną z umiejętnym i skutecznym dowodzeniem operacją lub akcją bojową
- Krzyż Komandorski
- dowódca jednostki wojskowej za umiejętne i skuteczne dowodzenie podczas operacji lub akcji bojowej
- oficer za czyn zapewniający sukces operacji lub akcji bojowej
- oficer sztabu za współpracę z dowódcą, jeżeli współpraca ta w sposób wybitny przyczyniła się do sukcesu operacji lub akcji bojowej
- podoficer albo szeregowy posiadający już Krzyż Kawalerski za czyn wybitnego męstwa połączony z narażeniem życia
- Krzyż Kawalerski
- dowódca lub inny żołnierz za śmiały czyn bojowy albo osobiste męstwo w akcji bojowej
- osoba cywilna za okazanie niezwykłego męstwa i odwagi
- jednostka wojskowa wybitnie zasłużona w bojach.
[edytuj] Wygląd
Oznaką Orderu Krzyża Wojskowego jest równoramienny krzyż kawalerski, którego ramiona pokryte są granatową emalią, a w środku znajduje się srebrzony orzeł państwowy w koronie. Rewers krzyża składa się ze Szczerbca skierowanego ostrzem w dół (na ramieniach pionowych), dwuwierszowego napisu "MILITO PRO PATRIA" ("WALCZĘ DLA OJCZYZNY", na ramieniach poziomych) oraz daty "MMVI" i numeru Orderu danej klasy (na ramieniu dolnym). Krzyż wieńczy u góry korona Chrobrego, zawieszona na granatowej wstędze z dwoma symetrycznie położonymi przy bokach karmazynowymi pasami.
Cechami odróżniającymi odznaki poszczególnych klas są:
- sposób noszenia: na szyi w klasie I i II, na lewej piersi w klasie III
- wymiar krzyża bez korony: 45 mm w klasie I i II, 38 mm w klasie III
- szerokość wstęgi: 45 mm w klasie I i II, 40 mm w klasie III
- szerokość pasów na wstędze: 10 mm w klasie I i II, 9 mm w klasie III
- odległość pasów od krawędzi wstęgi: 4 mm w klasie I i II, 3 mm w klasie III
- wykończenie obramowania awersu i ramion rewersu: pozłacane w klasie I, posrebrzane w klasie II i III.
Dodatkowo oznaką klasy I jest gwiazda orderowa złożona z 8 pęków srebrnych promieni o średnicy 87 mm wraz z nałożonym Krzyżem Wielkim. Gwiazdę orderową nosi się na lewej piersi poniżej innych odznak orderów i odznaczeń. Natomiast żołnierze jednostek wojskowych wyróżnionych Krzyżem Kawalerskim mogą nosić sznur naramienny o łącznej długości 1510 mm z granatowego jedwabiu, przerabiany karmazynem i zakończony ołówkiem ze srebrzonego metalu.
Granatowo-karmazynową rozetkę posiadają klasy I i II, przy czym rozetka w klasie I ma dodatkowo złote galoniki po bokach. W klasie III zamiast rozetki występuje wstążka wzorowana na wstędze orderowej. Kolory baretki są identyczne ze wstęgą Orderu III klasy. Dla odróżnienia na baretkę klasy I lub II nałożona jest odpowiednia rozetka. Podobnie do Krzyża Wojennego Virtuti Militari oznaki wszystkich posiadanych klas Orderu Krzyża Wojskowego można nosić jednocześnie.
Autorem insygniów Orderu Krzyża Wojskowego jest artysta plastyk Andrzej Heidrich.
| Odznaki Orderu Krzyża Wojskowego | |||
|---|---|---|---|
| Klasa | Krzyż Wielki | Krzyż Komandorski | Krzyż Kawalerski |
| Krzyż (awers i rewers) |
 |
 |
 |
| Baretka |
 |
 |
 |
| Rozetka lub wstążka |
 |
 |
 |
[edytuj] Kawalerowie
- Kawalerowie Orderu Krzyża Wojskowego I klasy - Krzyża Wielkiego
- nadawanie Orderu w tej klasie nie zostało rozpoczęte
- Kawalerowie Orderu Krzyża Wojskowego II klasy - Krzyża Komandorskiego
- gen. dyw. Bronisław Kwiatkowski (11 listopada 2006)
- pośmiertnie por. Łukasz Kurowski (15 sierpnia 2007)
- pośmiertnie ppor. BOR Bartosz Orzechowski (5 października 2007)
- Kawalerowie Orderu Krzyża Wojskowego III klasy - Krzyża Kawalerskiego
- pośmiertnie sierż. Andrzej Filipek (5 listopada 2007)
- ppłk Jerzy Gut (15 sierpnia 2007)
- pośmiertnie kpr. Tomasz Jura (23 kwietnia 2007)
- mł. chor. sztab. Mariusz Korner (11 listopada 2006)
- por. Marcin Markiewicz (15 sierpnia 2007)
- pośmiertnie sierż. Tomasz Murkowski (11 listopada 2006)
- pośmiertnie st. szer. Piotr Nita (9 lutego 2007)
- por. Tomasz Nowicki (8 maja 2007)
- st. kpr. Mariusz Sawicki (11 listopada 2006)
- sierż. szt. Zbigniew Siekierski (8 maja 2007)
- sierż. Łukasz Sikora (11 listopada 2006)
- mł. chor. Marcin Trelka (25 kwietnia 2007)
- st. plut. Zbigniew Ulaszewski (11 listopada 2006)
- kpt. Adam Wiak (8 maja 2007)
[edytuj] Bibliografia
- Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o zmianie ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach. (Dziennik Ustaw nr 194 z dnia 26 października 2006 r. poz. 1432)
- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 października 2006 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń. (Dziennik Ustaw nr 196 z dnia 30 października 2006 r. poz. 1445)
- Strona internetowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
