Organy Ed. Horn w kościele pw. św. Ducha w Bytomiu

Z Wikipedii

Prospekt instrumentu z piszczałkami cynowymi po remoncie.

Organy Eduarda Horna w kościele św. Ducha w Bytomiu pochodzą z 1875 r., jest to niewielki, niemiecki instrument romantyczny, ośmiogłosowy, mechaniczny posiadający jeden manuał i pedał.

[edytuj] O producencie

Horn (Hörn) – wytwórnia organów piszczałkowych założona przez fortepianmistrza, organmistrza, korektora i stroiciela O. Horna działała we Wrocławiu w latach 1856 – 1926, od roku 1918 przy Klosterstrasse 47 (obecnie Traugutta). Funkcjonowała także jako skład i wypożyczalnia fortepianów i pianin. Obecnie w kraju znanych jest tylko kilka egzemplarzy instrumentów tego producenta. Ten w Bytomiu został odrestaurowany, zintonowany, nastrojony przez polskiego organistę, organmistrza, stroiciela fortepianów i pianin Romualda Greissa.

[edytuj] Opis organów

Piszczałki i wiatrownica po remoncie

Instrument znajduje się na murowanym chórze nad wejściem do kościoła. W jego wnętrzu zachował się napis: Ed. Horn Orgelbaumeister in Breslau 1875 r. Na tylnej części szafy organowej ocalały ręczne adnotacje organistów; najstarsza z nich pochodzi sprzed I wojny światowej, ostatnia z 1990 roku, roku w którym organy zagrały po raz ostatni, późniejszy ich stan techniczny dyskwalifikował je z dalszego użytku (szafa organowa jak i drewniane piszczałki zjedzona przez drewnojady, pęknięta wiatrownica, zniszczone piszczałki cynowe, dziurawy miech) W czasie I wojny światowej zabrano orygnialne cynowe piszczałki prospeku, w ich miejsce w latach 50-tych wstawiono cynkowe. Obecnie wrócono do wersji pierwotnej i zamontowano nowe piszczałki cynowe wykonane według starych menzur. Instrument posiada trakturę mechaniczną z wiszącą klawiaturą systemu francuskiego. Ciekawostką jest fakt, iż w Polsce jest bardzo mało organów z wiszącymi klawiaturami.

Kontuar wbudowany w szafę organową przed remontem.

Wewnątrz znajdują się dwie wiatrownice:

1. manuałowa: zasuwowo - kalpowa
2. pedałowa: stożkowa

Zakresy klawiatur:

1. manuał: C – c³
2. pedał: C – c¹

Prospekt trójwieżyczkowy jest stylizacja neobarokową z XIX w. Wieżyczka centralna wyższa od skrajnych; wszystkie trzy wieżyczki piszczałkowe w postaci trzech półkolistych ryzalitów, między którymi umieszczone są dwa niższe, symetryczne, prostokątne pola piszczałkowe. Prospekt marmuryzowany i złocony złotem karatowym, klawiatura z kości bawolej i hebanu.